Kathimerini.gr
ΤΗΣ ΜΑΡΩΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥΣ
Σε μια έκθεση με τίτλο «Ultramarinus – Beyond the Sea», το μπλε χρώμα δεν θα μπορούσε παρά να πρωταγωνιστεί. Είναι το ιερό χρώμα των αρχαίων Μογγόλων, το πολύτιμο των Κινέζων για τα μοναδικά κεραμικά τους, το βαθύ μπλε των μεγάλων ζωγράφων της Αναγέννησης. Είναι το πανάκριβο χρώμα που ο Βερμέερ χρειαζόταν τόσο απεγνωσμένα στη ζωγραφική του ώστε σχεδόν τον οδήγησε στη χρεοκοπία, αυτό που ο Καντίνσκι ξεχώριζε για την πνευματικότητά του.
«Πάντοτε με γοήτευε η ιστορία του μπλε. Εχει μια μεταφορική συνάφεια με τον τρόπο που σκέφτομαι την τέχνη και την Ιστορία: χωρίς όρια, από το ένα καλλιτεχνικό κίνημα στο άλλο, από τον έναν πολιτισμό στον άλλο», λέει ο ζωγράφος Αλί Μπανισάντρ προλογίζοντας ψηφιακά την πρώτη ατομική του έκθεση που παρουσιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη. Αναφέρεται στη μακρά διαδρομή που έκανε αυτή η χρωστική ουσία, η σκόνη του ορυκτού Lapis lazuli, από το Αφγανιστάν μέχρι τα εργαστήρια των καλλιτεχνών. Αναφέρεται επίσης στην ιστορία της ζωγραφικής τέχνης, αλλά ταυτόχρονα μιλάει για την προσωπική του ιστορία: οι ρίζες του βρίσκονται στην Τεχεράνη, από όπου έφυγε 12 ετών με την οικογένειά του, για να εγκατασταθούν στο Μπρούκλιν. Σπούδασε στις ΗΠΑ και είναι πλέον, στα 45 του χρόνια, ένας από τους ταχύτερα ανερχόμενους σύγχρονους ζωγράφους, του οποίου τα έργα εκτέθηκαν πρόσφατα στο Metropolitan Museum of Art της Νέας Υόρκης, και η δουλειά του περιλαμβάνεται σε μεγάλες διεθνείς συλλογές.
«Πού πιστεύετε ότι οφείλεται η ευρεία αναγνώριση του Αλί Μπανισάντρ, και μάλιστα σε σχετικά νέα ηλικία;» ρωτάμε την επιμελήτρια της έκθεσης Πολύνα Κοσμαδάκη. «Κατ’ αρχάς στο προσωπικό του ύφος, στην πυκνότητα του έργου του», απαντάει. «Επιπλέον έχει μια σφαιρική προσέγγιση της ζωγραφικής, από τους αρχαίους πολιτισμούς έως τη σύγχρονη δυτική τέχνη. Οι αναφορές του διαθέτουν παγκόσμια εμβέλεια. Σε ένα τελάρο μπορεί να προσδώσει διαφορετικά βάθη με πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης: ιστορικά, εικονογραφικά, εικαστικά. Χρησιμοποιεί στοιχεία από οικουμενικές αφηγήσεις –το έπος του Γκιλγκαμές ή τα ομηρικά έπη– και συνδυάζοντάς τα με τα βιώματά του και σύγχρονους προβληματισμούς δημιουργεί πίνακες που μοιάζουν με παραμύθι. Με λίγα λόγια, φτιάχνει με τη ζωγραφική του νέους κόσμους, τόπους μεταξύ της πραγματικότητας και της φαντασίας»
Η έκθεση «Ultramarinus – Beyond the Sea / Πέρα από τη θάλασσα» φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού (αίθουσα Σπυρίδωνος και Ευρυδίκης Κωστοπούλου) από τις αρχές Νοεμβρίου του 2020 και δεν άνοιξε ποτέ στο κοινό λόγω των μέτρων που λήφθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Περιλαμβάνει πίνακες του ζωγράφου σε διάλογο με σπάνια κινεζικά κεραμικά από τις συλλογές του μουσείου. Ο πειραματισμός με το χρώμα, η κατασκευή φανταστικών τοπίων συσχετίζονται εδώ με τον εκφραστικό τρόπο, τη μέθοδο και τα υλικά του καλλιτέχνη. Οπως λέει ο ίδιος –επιμελήθηκε προσωπικά το στήσιμο σε ένα από τα ταξίδια του στην Αθήνα–, πρόκειται για μια «οπτική αναφορά» που εμπεριέχει τους προβληματισμούς του και αυτή την έντονη «διακειμενικότητα» του έργου του – αναγνωρίζουμε στοιχεία από τη ζωγραφική του Ιερώνυμου Μπος ή του Μπρίγκελ, τον φουτουρισμό, τον σουρεαλισμό, την κινεζική τοπιογραφία αλλά και αναφορές σε ένα sci-fi μέλλον υβριδικών μηχανόμορφων πλασμάτων.
Καθώς τα μουσεία παραμένουν κλειστά, το Μουσείο Μπενάκη αποφάσισε να «ανοίξει» την έκθεση για το κοινό ψηφιακά. Ετσι μας προσκαλεί να περιηγηθούμε στον κόσμο του «Ultramarinus» μέσω μιας διαδικτυακής ξενάγησης (στο www.benaki.org), με τη βοήθεια της επιμελήτριας, της διευθύντριας της γκαλερί Thaddaeus Ropac στο Παρίσι Ξένιας Γερουλάνου και του επιστημονικού διευθυντή του μουσείου Γιώργη Μαγγίνη.
