Λευκωσία: Η γέννηση και η εξέλιξη μιας πρωτεύουσας

Η νέα περιοδική του έκθεση στο Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας έχει τίτλο «Λευκωσία: Η γέννηση και η εξέλιξη μιας πρωτεύουσας. Βυζαντινή – Μεσαιωνική περίοδος» και είναι βέβαιο ότι θα εντυπωσιάσει όσους την επισκεφθούν. Ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να περιηγηθεί στο μουσείο, ακολουθώντας βήμα-βήμα την ιστορική πορεία της πρωτεύουσας από τον 10ο αιώνα μ.Χ. έως το 1570 και η μουσειακή εμπειρία του θα είναι πρωτόγνωρη. Η πόλη της Λευκωσίας προσωποποιείται και ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να διαβάσει το βιογραφικό της πόλης. Οι πλούσιες συλλογές του Μουσείου διευκολύνουν κατά πολύ τους διοργανωτές της Έκθεσης, μιας και τα εκθέματα στέκουν αδιάψευστοι μάρτυρες της ιστορίας της Λευκωσίας. Η έκθεση παρουσιάζει την ιστορική πορεία της Λευκωσίας, ως πρωτεύουσας της Κύπρου, από τον 10ο αιώνα, όταν, σύμφωνα με τις υπάρχουσες ιστορικές πληροφορίες, η πόλη εμφανίζεται για πρώτη φορά ως διοικητικό κέντρο της Βυζαντινής Κύπρου. Συνεχίζει με την καθιέρωση και εξέλιξη της Λευκωσίας, ως πρωτεύουσας του βασιλείου των Λουζινιανών έως το 1489, και ως διοικητικού κέντρου κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας (1489 -1570) έως την κατάληψή της από τους Οθωμανούς Τούρκους.

Ιστορία βήμα-βήμα

Οι διοργανωτές του μουσείου χάραξαν την ιστορική διαδρομή της πρωτεύουσας, μετατρέποντας το κτήριο σε έναν ενιαίο περίπατο (η διαδρομή ξεκινάει από την είσοδο του Μουσείου και ολοκληρώνεται στον δεύτερο όροφο), και σε κάθε βήμα του ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να αφουγκραστεί τον παλμό της πόλης. Στο ισόγειο, στην «Αίθουσα Προσανατολισμού», ο επισκέπτης θα μπορεί, με τη βοήθεια οθόνης αφής, να εξερευνήσει τα μεσαιωνικά μνημεία της Λευκωσίας όπως αυτά εντάσσονται στον ιστό της σημερινής πόλης. Το ψηφιακό τρισδιάστατο μοντέλο της πόλης αναδεικνύει τις ενετικές οχυρώσεις και περιλαμβάνει πλούσιο φωτογραφικό και ενημερωτικό υλικό. Ο διαδραστικός χάρτης με τα μεσαιωνικά μνημεία δημιουργήθηκε από το Ινστιτούτο Κύπρου και το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας.

Στον πρώτο όροφο του μουσείου στις αίθουσες «Βυζαντινοί – Μεσαιωνικοί Χρόνοι», μεταξύ άλλων σημαντικών εκθεμάτων παρουσιάζεται ο περίφημος Μουσικός Κώδικας της Κύπρου, πολύτιμη πηγή μοναδικών πληροφοριών για την πολυφωνική μουσική της Μεσαιωνικής Ευρώπης. Το πολύτιμο αυτό έκθεμα παραχώρησε με δανεισμό στο Λεβέντειο Μουσείο, για τους σκοπούς της έκθεσης, η Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη του Τορίνο. Στην «Αίθουσα Χαρτών» του Μουσείου παρουσιάζονται ιδιαίτερης ιστορικής σημασίας βιβλία, χειρόγραφα και άλλα αντικείμενα σχετικά με την πολιορκία της Λευκωσίας από τους Οθωμανούς το 1570. Κράνη, σπαθιά, σφαίρες και παραστατικές σκηνές σε γκραβούρες προσκαλούν τον επισκέπτη να «βιώσει» την ιστορική στιγμή της 9ης Σεπτεμβρίου, όταν η Λευκωσία περνά από τα χέρια των Ενετών στα χέρια των Οθωμανών.

Ο χάρτης παρουσιάζει τη στιγμή της άλωση της πόλης της Λευκωσίας από τους Οθωμανούς. Δωρεά: Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντη. Συλλογή: Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας (1570).

Στη «Συλλογή Μεσαιωνικής Κεραμικής» θα δει λίθινα και άλλα σημαντικά αντικείμενα γοτθικής τέχνης και συνεχίζοντάς την επίσκεψή του ο επισκέπτης θα γνωρίσει τη βασίλισσα της Κύπρου, την, στην αίθουσα «Αικατερίνη Κορνάρο», η οποία πρόσφατα εμπλουτίστηκε με ένα μοναδικό ζωγραφικό πίνακα. Η συνέχεια έπεται στον δεύτερο όροφο του Μουσείου, στην αίθουσα «Περιοδικών Εκθέσεων» με ποικίλα θέματα και όψεις της Βυζαντινής και Μεσαιωνικής Λευκωσίας. Επειδή η πόλη δεν είναι μόνο μνημεία, τέχνη και ευγενείς, αλλά και οι άνθρωποί της, στην ενότητα «Άνθρωποι θεσμοί και νόμοι, Θρησκευτική ζωή και τέχνη, Από τη ζωή στην πόλη και στο σπίτι», παρουσιάζεται το ιστορικό σκηνικό μέσα από το οποίο ο επισκέπτης παρακολουθεί την εξέλιξη, τις δομές αλλά και τις ανθρώπινες δραστηριότητες στην πόλη και στο σπίτι. Ο επισκέπτης θα δει νομίσματα, σπάνια βιβλία, εικόνες, κειμήλια, οικιακά σκεύη και άλλους «θησαυρούς» της Μεσαιωνικής Λευκωσίας.

Άγιο Ποτήριο (Ασήμι επίχρυσο). Από τον ναό Αγίου Σάββα, Λευκωσία, 1506. Συλλογή: Βυζαντινό Μουσείο Ιδρύματος Αρχ. Μακαρίου Γ΄.

Μία έκθεση αυτού του βεληνεκούς δεν θα μπορούσε παρά να έχει συμπαραστάτες πολλούς δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Για τους σκοπούς, λοιπόν, της έκθεσης παραχωρήθηκαν στο Λεβέντειο Μουσείο εκθέματα από: Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη Τορίνο, Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου, Βυζαντινό Μουσείο Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄, Πολιτιστικό Ίδρυμα Τράπεζας Κύπρου, Μουσείο Πιερίδη - Πολιτιστικό Ίδρυμα Τράπεζας Κύπρου, Μουσείο Ιεράς Μονής Κύκκου, Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών, Συλλογή Δημήτρη Μιχαηλίδη, Συλλογή Μιχάλη Ζεϊπέκκη, Συλλογή Αντρέα Γεωργιάδη και Συλλογή Ανδρέα Δημητριάδη.

O Μουσικός Κώδικας της Κύπρου. Κώδικας Τορίνο J.II.9, χειρόγραφο με έγχρωμες μινιατούρες 15ος αιώνας (Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη, Τορίνο).

Ανάμεσα σε άλλα σημαντικά εκθέματα παρουσιάζεται ο περίφημος Μουσικός Κώδικας της Κύπρου, πολύτιμη πηγή μοναδικών πληροφοριών για την πολυφωνική μουσική της Μεσαιωνικής Ευρώπης. Ο Κώδικας βρίσκεται ξανά στην Κύπρο μετά από έξι αιώνες από τη μεταφορά του στην Ιταλία ως μέρος της προίκας της Άννας Λουζινιάν, κόρης του βασιλιά της Κύπρου Ιανού (1398-1432), όταν παντρεύτηκε τον Λουδοβίκο της Σαβοΐας το 1434. Το πολύτιμο αυτό έκθεμα παραχώρησε με δανεισμό στο Λεβέντειο Μουσείο, για τους σκοπούς της έκθεσης, η Εθνική Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη του Τορίνο.  

Τα εγκαίνια 
Τα εγκαίνια της έκθεσης θα γίνουν σήμερα Πέμπτη 24 Μαΐου, ώρα 7:00 μ.μ., στο Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας, Ιπποκράτους 15-17, Λαϊκή Γειτονία, Λευκωσία.