Του Απόστολου Κουρουπάκη
Αυτή την εβδομάδα τέσσερις σκηνοθέτριες και τέσσερις σκηνοθέτες του κινηματογράφου μιλάνε απαντάνε στην «Κ» στο πώς επηρεάζει η πανδημία του κορωνοϊού την κινηματογραφική κοινότητα της Κύπρου και αν είναι αφορμή αυτή η παγκόσμια κρίση για κινηματογραφικές ιδέες; Μέσα από τις απαντήσεις τους διαφαίνεται ότι ο κόσμος του σινεμά δεν θα είναι ο ίδιος μετά που θα περάσει η πανδημία, αλλά είναι μια ευκαιρία για νέες ιδέες. Επίσης, όλες και όλοι ζητούν από την Πολιτεία να βοηθήσει τους δημιουργούς, διότι είναι πια ζήτημα επιβίωσής τους. Επίσης, αυτές τις ημέρες καραντίνας είναι ευκαιρία, για όσους το επιθυμούν, να δούμε περισσότερο κινηματογράφο, έτσι, ζητήσαμε να μας προτείνουν μία ταινία του διεθνούς ή του κυπριακού ρεπερτορίου και όχι αναγκαστικά να σχετίζεται με την υγειονομική κρίση που διανύουμε. Το κυπριακό σινεμά ανέκαθεν χρειαζόταν βοήθεια πόσω μάλλον τώρα.
ΕΡΩΤΗΜΑ: «Επηρεάζει η πανδημία του κορωνοϊού την κινηματογραφική κοινότητα της Κύπρου; Είναι αφορμή αυτή η παγκόσμια κρίση για κινηματογραφικές ιδέες;
₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢
ΝΤΑΪΝΑ ΠΑΠΑΔΑΚΗ
«Η πανδημία που βιώνουμε είναι πραγματικά ένα τόσο έντονο και απίστευτα τρομακτικό βίωμα. Η ζωή που ξέραμε μετατράπηκε τόσο γρήγορα και δραματικά σε κάτι καινούργιο και αλλόκοτο που φαντάζει να πρωταγωνιστούμε όλοι μας στον κινηματογραφικό κόσμο μιας post apocalyptic ταινίας. Ανατράπηκαν όλα όσα θεωρούσαμε δεδομένα, όλα όσα νομίζαμε πως είχαμε σε τάξη. Ανακαλούμαστε να ξαναγνωρίσουμε τους εαυτούς μας, να αναθεωρήσουμε τον ρόλο μας στη γη και το νόημα της ζωής σε προσωπικό, αλλά και σε γενικά ανθρώπινο επίπεδο. Η κινηματογραφική/οπτικοακουστική βιομηχανία φυσικά και έχει πληγεί δραματικά από αυτή την κρίση. Έχει παγοποιηθεί κάθε εργασία που αφορά γυρίσματα και σταμάτησε κάθε κύκλος εργασιών –όπως σχεδόν σε όλους τους επαγγελματικούς τομείς. Οι επαγγελματίες του χώρου έχουν αναγκαστικά σταματήσει να εργάζονται με αποτέλεσμα να μην έχουν καμία πηγή εισοδημάτων και ως ελεύθεροι επαγγελματίες (οι πλείστοι) θα χρειαστούμε βοήθεια και στήριξη από το κράτος για να επιβιώσουμε. Φυσικά, η όλη εμπειρία αυτής της παγκόσμιας κρίσης για ανθρώπους δημιουργικούς, του χώρου και γενικά της τέχνης, προφανώς και αποτελεί ταυτόχρονα πηγή έμπνευσης νέων ιδεών, σεναρίων και δημιουργίας. Όταν τελειώσει αυτός ο εφιάλτης είμαι σίγουρη ότι θα δούμε πολλές ταινίες που θα καταπιάνονται με το συγκεκριμένο θέμα και μ’ αυτή την προσωπική αλλά συνάμα συλλογική εμπειρία.
Προτεινόμενη ταινία: «Beasts of the Southern Wild», του Benh Zeitlin, ΗΠΑ, 2012. Ένα όμορφο, μαγικό ταξίδι μέσα από τα μάτια ενός παιδιού, το οποίο βιώνει το τέλος του κόσμου.
₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢
ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΙΕΗΤΤΑΝΗΣ
«Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η κινηματογραφική κοινότητα της Κύπρου είναι ένα από τα πολλά θύματα αυτής της πανδημίας. Το ολοκληρωτικό πάγωμα όλων των παραγωγών είναι ένα τεράστιο πλήγμα προς όλους τους καλλιτέχνες, αλλά και στην ίδια την βιομηχανία. Πιστεύω, όμως, ακράδαντα πως ένας καλλιτέχνης ανθίζει, όταν βρίσκει μπροστά του περιορισμούς, όταν αναγκάζεται να σκεφτεί ‘έξω από το κουτί’ και όταν οι καταστάσεις τον αναγκάζουν να καινοτομήσει. Επομένως, παρά τις αρνητικές οικονομικές συνέπειες που έχει φέρει αυτή η πανδημία, είμαι σίγουρος ότι θα φέρει και ένα νέο κύμα καλλιτεχνικής άνθισης και επανάστασης».
Προτεινόμενη ταινία: «Boyhood», του Richard Linklater, ΗΠΑ, 2014. Η μοναδική κινηματογραφική της προσέγγιση είχε ως αποτέλεσμα την εξιστόρηση μιας απίστευτα αγνής βιωματικής εμπειρίας.
₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢
ΑΛΕΞΙΑ ΡΟΪΤΕΡ
«Σαφώς η πανδημία επηρεάζει τα πάντα. Από τα πιο απλά πράγματα της καθημερινότητάς μας μέχρι τον τρόπο σκέψης μας. Κατ’ αρχάς μας αναγκάζει να περάσουμε χρόνο μόνοι με τον εαυτό μας, κάτι που αναμφίβολα είναι προϋπόθεση για έμπνευση και δημιουργία κάθε καλλιτέχνη. Από την άλλη, σε πολύ πρακτικό επίπεδο βλέπουμε κινηματογραφικές παραγωγές να έχουν ξεκινήσει και να μην έχουν ολοκληρωθεί, άλλες να έχουν ακυρωθεί και άλλες να έχουν πάρει αναστολή επ’ αόριστον. Το ένα διεθνές κινηματογραφικό φεστιβάλ μετά το άλλο ακυρώνουν ή αναστέλλουν τη διοργάνωση. Όλα αυτά είναι πρωτοφανή και είναι σίγουρα πολύ λυπηρό για την κινηματογραφία παγκόσμια. Από την άλλη, όμως, βλέπουμε ότι μέσα από αυτές τις συνθήκες δημιουργούνται νέες ευκαιρίες, οι οποίες αλλάζουν το σκηνικό. Πάρα πολλά φεστιβάλ διαθέτουν πλέον τις ταινίες και το περιεχόμενό τους δωρεάν στο κοινο για να τις παρακολουθήσει διαδικτυακά, είτε αυτό αφορά επιλεγμένα προγράμματα ταινιών ή το διαγωνιστικό τους πρόγραμμα του 2020. Αυτή η πρωτοβουλία δίνει πρόσβαση σε όλους του Κύπριους δημιουργούς και σινεφίλ να παρακολουθήσουν σπάνιες και αξιόλογες ταινίες που μέχρι τώρα ήταν διαθέσιμες μόνο κατά τη διάρκεια των φεστιβάλ».
Προτεινόμενη ταινία: «Meu Amigo Nietzsche» (My Friend Nietzsche), του Fáuston da Silva, Βραζιλία, (2012). Πρόκειται για μία εξαιρετική, πολυβραβευμένη και ευχάριστη ταινία μικρού μήκους από τις αγαπημένες μας ταινίες του ISFFC (Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκος).
₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢
ΙΩΑΚΕΙΜ ΜΥΛΩΝΑΣ
«Η πανδημία σαφώς επηρεάζει την κινηματογραφική κοινότητα της χώρας και όχι μόνο. Σαν σκηνοθέτης επηρεάστηκα άμεσα, αφού τη στιγμή που χτύπησε η πανδημία βρισκόμουν στην τελική προετοιμασία για τα γυρίσματα της μεγάλου μήκους μου που θα ξεκινούσε γυρίσματα τη δεύτερη εβδομάδα του Μάη. Σημαίνει ότι η ταινία θα πάει πίσω για κάποιους μήνες με ό,τι αυτό συνεπάγεται για μια κινηματογραφική παραγωγή. Το ίδιο συνέβη με πολλούς συναδέλφους τόσο στον κινηματογράφο όσο και στη διαφήμιση. Αποτέλεσμα είναι η απώλεια εισοδημάτων που τόσο έχουμε ανάγκη όσοι εργαζόμαστε στον χώρο, αλλά και σε ορισμένες περιπτώσεις δομικές αλλαγές σε σενάριο και διανομή ρόλων. Φυσικά, ορισμένες φορές αυτό βοηθάει τη δημιουργική διαδικασία και μόνο έτσι μπορεί κάποιος να το αντιμετωπίσει. Ας έχουμε όλοι την υγεία μας και ας μην έχουμε άλλες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές».
Προτεινόμενη ταινία: «La Jetee», του Chris Marker, Γαλλία, 1962. Σε αυτή βασίστηκε το «Twelve Monkeys» του Terry Gilliam.
₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢
ΤΩΝΙΑ ΜΙΣΙΑΛΗ
«Οι ταινίες που έχουν προγραμματιστεί για να γυριστούν μέσα στους επόμενους μήνες έχουν κάνει μια παύση. Τα πράγματα είναι στάσιμα. Δεν υπάρχει ούτε η ψυχολογία για να γίνει προετοιμασία. Το αρνητικό είναι ότι, λόγω του ότι οι πιο πολλοί από εμάς, σκηνοθέτες, παραγωγοί, συνεργείο και ηθοποιοί, είμαστε αυτοεργοδοτούμενοι. Δεν έχουμε εισόδημα, αν δεν υπάρχουν παραγωγές. Το θετικό είναι ότι έχουμε χρόνο να γράψουμε, να δούμε ταινίες και να γίνουμε πιο δημιουργικοί. Θα υπάρχουν, όμως, χρήματα για να κάνουμε ταινίες; Θα μπορούμε να ταξιδεύουμε με τις ταινίες μας σε φεστιβάλ κινηματογράφου; Θα ξανακάνουμε ταινίες με τον παραδοσιακό τρόπο ή θα αρχίσουμε όλοι να γυρίζουμε ταινίες με το κινητό μας και να τις ποστάρουμε στα social media; Ένα είναι σίγουρο, ότι το σινεμά, εν καιρώ κρίσεων, πολέμων και όπως φαίνεται και πανδημιών, είναι η λύση για απόδραση από την πικρή καθημερινή πραγματικότητα. Έτσι και αλλιώς για εμάς του σινεμά πάντα τα πράγματα ήταν δύσκολα. Πιστεύω θα τα καταφέρουμε.
Προτεινόμενη ταινία: «Le Bonheur», της Agnes Varda, ΗΠΑ, 1965. Πόσες ταινίες θέλω να προτείνω! Θα έλεγα να δείτε ταινίες που σκηνοθέτησαν γυναίκες.
₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢
Η ταινία του Άδωνι Φλωρίδη «Ρόζμαρι» θίγει κατά κάποιο τρόπο τον αυτο-περιορισμό, αλλά και τον εγκλωβισμό στα μυστικά μας.
ΑΔΩΝΙΣ ΦΛΩΡΙΔΗΣ
«Συμβαίνει το εξής παράδοξο. Είμαστε κλεισμένοι στα σπίτια μας, ένα μεγάλο μέρος του χρόνου μας τον περνούμε παρακολουθώντας ταινίες και σειρές. Ταυτόχρονα, όλη σχεδόν η κινηματογραφική παραγωγή έχει παγώσει. Είναι κάτι σαν να τρώμε από την καμπούρα μας. Έτσι το καταλαβαίνω. Είμαι σίγουρος ότι πολλοί κινηματογραφιστές αυτή την περίοδο γράφουν, διερευνούν, ψάχνουν ιδέες για να γράψουν κάτι ούτως ώστε μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες να μπορούν να γυριστούν σε ταινίες, σειρές κοκ. Εμένα με απασχολεί το κατά πόσο όλα αυτά που βιώνουμε αυτή τη στιγμή θα έχουν κάποιο νόημα, όταν θα τελειώσει όλο αυτό, παρόλο που η ιδέα της ‘απομόνωσης’ προσφέρεται για ψάξιμο μέσα σε ένα γενικότερο πλαίσιο. Δεν είμαι σίγουρος. Πιστεύω ότι ο κόσμος θα είναι πολύ διαφορετικός μετά από την πανδημία. Δυσκολεύομαι να γράψω κάτι που να αφορά στη μετά την πανδημία εποχή στη διάρκεια της πανδημίας ή αντίστροφα. Το ψάχνω, όμως, μέσα στο δικό μου βίωμα, μέσα στο πώς αντιδρά ο υπόλοιπος κόσμος. Όσον αφορά στο πώς επηρεάζει την κινηματογραφική κοινότητα της Κύπρου η πανδημία είναι απλό: έχουν κλείσει όλες οι παραγωγές και αυτό επηρεάζει όλους σκηνοθέτες, παραγωγούς, ηθοποιούς, καλλιτεχνικό και τεχνικό προσωπικό. Για τις δε παραγωγές που βρίσκονταν σε φάση γυρισμάτων, όταν επιβλήθηκαν τα μέτρα, η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη».
Προτεινόμενη ταινία: Οποιαδήποτε κινηματογραφική ταινία και όχι βιντεάκια με fake news και θεωρίες συνωμοσίας.
₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢
ΕΛΕΝΑ ΑΛΩΝΕΥΤΗ
«Με τους περιορισμούς λόγω της πανδημίας είμαστε μία από τις ομάδες επαγγελματιών που πλήττεται ιδιαίτερα. Σταμάτησαν οι κινηματογραφικές παραγωγές, τηλεοπτικές σειρές, διαφημίσεις, ντοκιμαντέρ. Ακυρώθηκαν όλα τα φεστιβάλ, συναυλίες, θέατρα και εκδηλώσεις. Έμειναν χωρίς εργασία σκηνοθέτες, σεναριογράφοι, διευθυντές φωτογραφίας, ηθοποιοί, μοντέρ, σκηνογράφοι, ενδυματολόγοι, ειδικοί σπέσιαλ και ψηφιακών εφέ, μακιγιέρ, κομμωτές, ηλεκτρολόγοι, ηχολήπτες, οπερατέρ, boomen, αμπιγιέρ, φροντιστές, μακενίστες, κατασκευαστές σκηνικών, κολορίστες.
Η συντριπτική πλειοψηφία των πιο πάνω επαγγελματιών δεν είναι υπάλληλοι, αλλά εργάζονται με ανάθεση χωρίς σταθερό μισθό. Οι προσωπικές ιστορίες που εξελίσσονται λόγω της πανδημίας σε σπίτια και νοσοκομεία, ο θάνατος, οικογενειακές τραγωδίες, εγκλεισμός, βία, τραγικές ιστορίες αλλά και χαράς, είναι σίγουρο ότι θα αποτελέσουν έμπνευση όχι μόνο για τον κινηματογράφο αλλά και για όλες τις τέχνες για πολλά χρόνια μετά».
Προτεινόμενη ταινία: «Parasite», Bong Joon-ho, Νότια Κορέα, 2019
Πρόκειται για μια αριστουργηματική ταινία που προβληματίζει και μας προτρέπει να επαναξιολογήσουμε τη στάση μας στην κοινωνία. Αυτές τις μέρες που όλοι αυτοπεριοριστήκαμε και που βασιζόμαστε στην κοινωνία συλλογικά να ακολουθεί τις οδηγίες.
₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢ ₢
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ
«Η Κυπριακή “βιομηχανία” κινηματογράφου είναι ήδη λιλιπούτεια και αυστηρά εξαρτώμενη από κυβερνητική χρηματοδότηση. Με μαθηματική ακρίβεια η σημερινή κατάσταση θα μας πάρει αρκετά χρόνια πίσω, αν δεν προτρέξουμε τώρα να σώσουμε ό,τι μπορούμε. Ίσως, όμως, είναι και η ευκαιρία για να μαρτυρήσουμε μια άνθηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, αν οι εταιρίες παραγωγής τολμήσουν να δημιουργήσουν με μηδαμινά μέσα. Η απομόνωση ήταν εξαρχής ένα εργαλείο για πολλούς σεναριογράφους, τώρα θα είναι και πόλος έλξης για έμπνευση. Θα δούμε σίγουρα μια πληθώρα ταινιών και τηλεοπτικών σειρών τα επόμενα χρόνια, τα οποία θα καταπιάνονται με το θέμα. Άμεσα ή έμμεσα, με τον ίδιο τρόπο που οι ταινίες Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου είναι σταθερά στο πρόγραμμα από την δεκαετία του ’50».
Προτεινόμενη ταινία: «Παύση» της Τώνιας Μισιαλή, 2018, Κύπρος
Από τις καλύτερες ντόπιες ταινίες του αιώνα που βλέπει κατάματα ένα «social distancing» μιας άλλης κατηγορίας. Ένα είδος απομόνωσης που έρχεται μέσα από την ίδια την οικογένεια, που ο μόνος θανατηφόρος ιός είναι ψυχολογικός...
