Του Απόστολου Κουρουπάκη
Πέτυχα τους ηθοποιούς της παράστασης «Η Βασίλισσα της ομορφιάς» του Μάρτιν Μακντόνα σε σκηνοθεσία Νίκου Νικολαΐδη σε κάποιο διάλειμμα της πρόβας τους στο Θέατρο Σκάλα και μιλήσαμε για το έργο, που τον έκανε γνωστό παγκοσμίως τον συγγραφέα του σε ηλικία 26 ετών. Πρόκειται για ένα σύγχρονο, κλασικό έργο, μια τραγωδία για την ανθρώπινη μοναξιά, με μαύρο, διαβρωτικό χιούμορ, με έντονο σασπένς και μεγάλες ανατροπές.
–Πώς έγινε η επιλογή του έργου και πώς ταιριάζει με την κυπριακή πραγματικότητα ένα τέτοιο έργο;
– ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ: Στη διαδικασία να βρούμε ένα έργο που να ισορροπεί μεταξύ της κωμωδίας και πιο κοινωνικής υφής και να εμπεριέχει πολλά πράγματα, που μιλούν στον πολύ κόσμο, με έναν ωραίο δραματουργικό καμβά και ενδιαφέροντες ήρωες. Ήταν από τα πρώτα έργα που μου ήλθαν στο μυαλό, όταν συζητούσαμε με το Θέατρο Σκάλα για μια νέα πιθανή συνεργασία. Ένα έργο σημερινό, καθημερινό. Ταιριάζει σε όλες τις πραγματικότητες και όλες τις εποχές, μιας και πραγματεύεται ζητήματα που αφορούν τις ανθρώπινες σχέσεις, σχέσεις των γονέων με τα παιδιά τους, και πόσο εγκλωβιστικά μπορεί να λειτουργήσει η αγάπη του γονέα προς το παιδί, πώς, αλλά και πόσο μπορούν να αυτονομηθούν οι άνθρωποι και πόσο μπορούν να προχωρήσουν τη ζωή τους. Είναι θέματα, εν ολίγοις, που συναντάμε στην καθημερινότητά μας, είναι αυτό που λέμε το δράμα της διπλανής πόρτας, που πολύ συχνά αναρωτιόμαστε τα συμβαίνει στους κατά τ’ άλλα ήσυχους γείτονές μας, που δεν ξέρουμε ποια τραγωδία κρύβεται στη διπλανή μας πόρτα και πόσο δράμα μπορεί να υπάρχει στη ζωή κάποιων φιλήσυχων ανθρώπων.
–Πώς θα περιέγραφες την αγάπη της Μαγκ; Η Μορίν αντιλαμβάνεται την εκμετάλλευσή της;
–ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Νομίζω ότι είναι ένας υπέρμετρος εγωισμός. Η Μαγκ έχει τρεις κόρες, εκ των οποίων μόνο η Μορίν μένει μαζί της. Η ύπαρξή της εξαρτάται από τη βοήθεια και καθημερινή φροντίδα της Μορίν, την εκμεταλλεύεται ψυχολογικά, δεν την αφήνει να πάρει παρακάτω τη ζωή της, με αποτέλεσμα η Μορίν να μένει εγκλωβισμένη μέσα σε ένα σπίτι. Ναι, το αντιλαμβάνεται, αλλά προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίωσης. Αναγνωρίζει το κακό που της έχει κάνει η μητέρα της, αλλά έχει περιορίσει πάρα πολύ τις επιλογές της, αλλά και το εύρος των επιλογών της.
–ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΚΑΣΚΑΟΥΝΙΑΣ: Να πούμε ότι και οι δύο απούσες αδελφές φαίνεται στο έργο ότι κι εκείνες εκμεταλλεύονται τη σχέση της Μορίν με τη Μαγκ.
–Τι είναι η Μαγκ, απλώς μια κακιά, στριμμένη γριά;
–ΙΩΑΝΝΑ ΣΙΑΦΚΑΛΗ: Δεν θα έλεγα ότι είναι μια κακιά γυναίκα, αλλά ότι έχει μια παθολογία. Είναι καταπιεστική γιατί έχει και εκείνη τα θέματά της, γι’ αυτό νομίζω ότι εγκαταλείφθηκε από τις άλλες τις δύο κόρες. Υπάρχει μια περίεργη αλληλεξάρτηση με την κόρη της, αν και η Μαρίν μπορεί να μην το δείχνει. Νομίζω ότι η Μαγκ θέλει να καλύψει το κενό…
–ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Εγώ δεν πιστεύω στην έννοια κακία ή καλοσύνη. Είναι πώς συνδυάζονται διάφορα συναισθήματα ή κατάλοιπα, τα οποία οδηγούν σε μία συμπεριφορά βαπτισμένη καλή ή κακή. Πρόκειται για συμπεριφορές… είμαστε χρώματα και εξαρτάται δίπλα σε ποιο θα μπούμε και τότε αλλάζει η απόχρωσή μας.
– ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ: Οι δυο τους, να πούμε, έχουν και ωραίες στιγμές. Δεν είναι τα πράγματα μαύρα ή άσπρα.
Ενας καμβάς συναισθημάτων
–Η Μορίν περιμένει βέβαια κάτι το καλύτερο…
–ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Το ονειρεύεται, το φαντάζεται, το φαντασιώνεται, και προσπαθεί να βγει από τον κλοιό που την έχει βάλει η μητέρα της και στο πρόσωπο του Πάτο βλέπει την απόδραση…
–ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΚΑΣΚΑΟΥΝΙΑΣ: Σε παρόμοιες καταστάσεις δεν είναι παράξενο να περιμένει μια γυναίκα έναν Πάτο για να καταφέρει να ξεφύγει.
–Ο Πάτο είναι μια τελευταία ευκαιρία να αγαπήσει και να αγαπηθεί… λέτε στο δελτίο Τύπου, μήπως να αποδράσει;
–ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Πρωτίστως να νιώσει ότι αγαπιέται και να αποδράσει, αλλά θέλει να κερδίσει τον χαμένο χρόνο. Θα έλεγα λοιπόν ότι θέλει ταυτόχρονα να αποδράσει και να ξεχάσει ένα κομβικό σημείο του παρελθόντος της…
–ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΚΑΣΚΑΟΥΝΙΑΣ: Μα η αγάπη παίζει μεγάλο ρόλο. Πιστεύω ότι η Μορίν θέλει την αγάπη.
–Σημαντικότατη η σχέση μάνας και κόρης στο έργο, λοιπόν…
– ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ: Ένα μήνυμα προς τα παιδιά, μέσα από αυτό το έργο θα ήταν το αυτονομηθείτε, και προς τους γονείς, αφήστε τα παιδιά σας να ζήσουν. Σε κάθε κοινωνία βλέπουμε καταστάσεις που υπάρχουν παιδιά μεσήλικες, που περιμένουν να ζήσουν στα 50 τους, όταν θα έχει πεθάνει ο γονέας. Οι ρόλοι είναι υπέροχοι και δείχνουν πόσο ωραία γράφει ο συγγραφέας. Για παράδειγμα μέσα από μερικές μόνο ατάκες τη μάνα από τη μία τη λυπάσαι, από την άλλη τη μισείς και ταυτόχρονα θέλεις να γελάσεις μαζί της. Ενας ολόκληρος καμβάς συναισθημάτων μέσα από δυο-τρεις ατάκες.
–ΗΛΙΑΣ ΑΝΔΡΕΟΥ: Ο καθένας έχει το δίκιο του στο έργο… Μη δεις μόνο αυτό που φαίνεται. Όλοι έχουν το δίκιο τους και το άδικό τους. Αυτή είναι η μαστοριά του Μακντόνα.
–Τι είναι το δράμα του νεροχύτη;
– ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ: Η σχέση Μαγκ και Μορίν αντικατοπτρίζεται και μέσα στον νεροχύτη του μίζερου σπιτιού τους. Το ενδιαφέρον ακριβώς στον Μακντόνα είναι ακριβώς ότι τα εργαλεία μιας οικιακής καθημερινότητας, όπως η κουτάλα, η μασιά, το φαγητό το ίδιο, γίνονται και κωμικά στοιχεία, αλλά και πώς εκτρέπονται, μέσα σε μια μαύρη κωμωδία, και μετατρέπονται σε δολοφονικά εργαλεία.
–ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΚΑΣΚΑΟΥΝΙΑΣ: Όλη αυτή η άρρωστη κατάσταση και μιζέρια που βιώνουν οι χαρακτήρες βγαίνει από τον νεροχύτη του σπιτιού.
–ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Ο Μακντόνα πιάνει ακραίες καταστάσεις και σχέσεις, ακραίους χαρακτήρες, αλλά με έναν περίτεχνο τρόπο τα συνδυάζει και από κάτι το απεχθές βγαίνει κάτι το κωμικό, αλλά έτσι είναι και η ζωή. Σε πολύ δραματικές καταστάσεις δεν υπάρχει πολλές φορές και η κωμική διάσταση;
–ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ: Ένα άλλο είδος θεάτρου, εκτός από τη μαύρη κωμωδία που ενσωματώνει ο συγγραφέας είναι και το in your face theater. Πρόκειται για μία τάση που ξεκίνησε από την Αγγλία και ο Μακντόνα την έχει πιάσει πάρα πολύ επιτυχημένα και που στοχεύει όχι μόνο να αναπαριστά τα γεγονότα, αλλά να βάλει τους θεατές να μπουν στις καταστάσεις και να νιώσουν τα ακραία συναισθήματα των ηρώων.
–Μια τέτοια θεατρική πράξη μπορεί να σοκάρει; Η κυπριακή κοινωνία είναι κάπως επιφυλακτική με τα μυστικά της πάντως…
–ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ: Σίγουρα είναι μια τάση που ενδιαφέρει… μάλιστα, πριν τα μέτρα που επιβλήθηκαν λόγω του κορωνοϊού, είχαμε σχεδιάσει να κάθονται επί σκηνής σαράντα ηθοποιοί περιμετρικά του σκηνικού, ώστε ό,τι συνέβαινε στο σπίτι να είναι ακριβώς μπροστά τους. Αυτό βέβαια άλλαξε ελέω covid.
–ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Να πούμε ότι ο Μακντόνα είναι πολυπαιγμένος, η «Βασίλισσα της ομορφιάς» ανεβαίνει για τρίτη φορά στην Κύπρο. Συνήθως μας τρομάζουν όλα αυτά τα οποία είναι πολύ κοντά μας και πολύ οικεία και αυτό το έργο έχει πολλά στοιχεία κυπριακής κοινωνίας και καθημερινότητας.
Κάθε ρόλος μια εποχή
– Μετά από όσα είπαμε πού είναι η «Βασίλισσα της ομορφιάς»;
–ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ: Ο τίτλος βέβαια είναι παραπλανητικός και άκρως ειρωνικός…
–ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΚΑΣΚΑΟΥΝΙΑΣ: Κάποιοι ήρωες το εννοούν όμως…
–ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ: Στόχος μας ως παράσταση είναι να δουν οι θεατές μια καθημερινή γυναίκα, που θα ιδωθεί ως όμορφη και ως βασίλισσα. Ο κάθε άνθρωπος ανακαλύπτει και καθορίζει τον εαυτό του.
–Η Μαρίν παρουσιάζει μια τόσο δυσάρεστη εικόνα, ο Πάτο ωστόσο την επιθυμεί…
–ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΚΑΣΚΑΟΥΝΙΑΣ: Στον Πάτο ίσως να είναι η δυναμικότητα της Μαρίν. Πιστεύω ότι η αγάπη γενικά στους ανθρώπους δεν ξέρεις από πού ακριβώς πηγάζει και πώς σε βοηθάει να είσαι αληθινός και έντονος με έναν άνθρωπο.
–ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ: Η μαεστρία του συγγραφέα είναι και στην ανατροπή των αντρικών ρόλων. Υπάρχει και στον Πάτο το μη αναμενόμενο.
–ΗΛΙΑΣ ΑΝΔΡΕΟΥ: Όλοι οι ρόλοι στο έργο αντιπροσωπεύουν μια άλλη εποχή. Ο κάθε ήρωας αντικατοπτρίζει μια διαφορετική γενιά. Ο Πάτο, λοιπόν, ερωτεύτηκε τη Μορίν επειδή ίσως είχε άλλα πρότυπα, να ήθελε μια γυναίκα που να κάνει όλες τις δουλείες, σε αντίθεση με τον Ρέι, ο οποίος ήθελε νεαρές κοπέλες με μπικίνι. Αυτή είναι και η ομορφιά του Μακντόνα, αν θες, που δείχνει χαρακτηριστικά διαφορετικών γενεών. Αυτό το έργο μοιάζει να είναι ένα παράπονο του Μακντόνα, αυτό ζω στη χώρα μου, κάπως θέλω να ξεφύγω, αλλά όχι να τύχω κακομεταχείρισης, επειδή είμαι Ιρλανδός…
–ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Εδώ μοιάζει πάρα πολύ με την Κύπρο, διότι οι ευκαιρίες που δίνονται για δουλειά, για ανέλιξη, ακόμα και για προσωπική ανάπτυξη είναι πολύ περιορισμένες.
–ΗΛΙΑΣ ΑΝΔΡΕΟΥ: Πόσες φορές ακούσαμε για Κύπριους που έχουν διαπρέψει στο εξωτερικό και λέμε να ήμουν σαν κι αυτόν… ή να λέμε γιατί αυτός και όχι εγώ… Μα αυτός προσπάθησε, ενώ εσύ βολεύτηκες είναι κάποτε η απάντηση… και η Κύπρος είναι –κακά τα ψέματα– είναι μια χώρα του βολέματος. Μα, αν δεν ξεβολευτείς δεν ξέρεις τι μπορείς να επιτύχεις.
–ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ: Και μιλάμε και για σπουδαία μυαλά που έχουν φύγει για να μπορέσουν να βρουν τον δρόμο τους…
–ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ: Βλέπεις, λοιπόν, μπροστά σου συνέχεια μια κοινωνία, και πώς αυτή καθρεφτίζεται στους πολίτες της, στους ανθρώπους, που ή τους καταπίνει ή αν είναι τόσο δυνατοί γραπώνονται από κάπου και ξεφεύγουν, όταν βλέπουν ότι η κοινωνία η ίδια τους καταπιέζει και εν τέλει τους καταβαραθρώνει. Ουσιαστικά αυτό που ζουν και οι νέοι σήμερα, οι οποίοι είτε αρπάζουν τις ευκαιρίες είτε όχι και βουλιάζουν.
