Kathimerini.gr
Η λήψη αντιπηκτικών και συνταγογραφούμενων παυσίπονων, όπως τα οπιοειδή, μπορεί να έχει επιπλοκές που ενδέχεται να είναι απειλητικές για τη ζωή. Ωστόσο, πολλά φάρμακα είναι πιθανό να έχουν επικίνδυνες παρενέργειες – ακόμα και τα μη συνταγογραφούμενα. «Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο κίνδυνος σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών είναι πολύ σπάνιος – πολύ μικρότερος από το 1% κάθε φορά», αναφέρει ο δρ Joshua Gagne, φαρμακοποιός και επιδημιολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
Εάν παίρνετε κάποιο από τα παρακάτω φάρμακα, ενημερωθείτε σχετικά με τους σπάνιους κινδύνους.
1. Αναστολείς του ΜΕΑ
Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης (ΜΕΑ) –όπως η καπτοπρίλη, η λισινοπρίλη και η ραμιπρίλη– χορηγούνται για την αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης. Τα φάρμακα βοηθούν τον οργανισμό να παράγει λιγότερη αγγειοτασίνη, μια χημική ουσία που στενεύει τα αιμοφόρα αγγεία.
Οι σπάνιοι κίνδυνοι: Οι αναστολείς ΜΕΑ μπορεί να προκαλέσουν μια αντίδραση αλλεργικού τύπου που ονομάζεται αγγειοοίδημα. Πρόκειται για ξαφνικό πρήξιμο κάτω από το δέρμα, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε πρήξιμο στον λαιμό και στη γλώσσα και σε δυσκολία στην αναπνοή. «Θα μπορούσε να εμφανιστεί στα βλέφαρα ή γύρω από το στόμα, μπορεί όμως να εμφανιστεί και με κνίδωση στον θώρακα», αναφέρει ο δρ Gagne.
2. Αντιδιαβητικά φάρμακα
Η μετφορμίνη είναι μία από τις συνηθέστερα χορηγούμενες ουσίες για την αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου 2. Μειώνει την παραγωγή γλυκόζης (σακχάρου που παρέχει ενέργεια στα κύτταρα), καθιστά τα κύτταρα πιο ευαίσθητα στην ινσουλίνη (την ορμόνη που διευκολύνει την είσοδο της γλυκόζης στα κύτταρα) και μειώνει την απορρόφηση της γλυκόζης από το έντερο. «Μπορεί να προκαλέσει στομαχικές διαταραχές και διάρροια, αλλά αυτά συνήθως υποχωρούν με τη συνεχιζόμενη χρήση», σημειώνει ο δρ Gagne.
Οι σπάνιοι κίνδυνοι: Η μετφορμίνη μπορεί να προκαλέσει γαλακτική οξέωση (δηλαδή, αύξηση του γαλακτικού οξέος στο αίμα), η οποία μπορεί να οδηγήσει σε υποθερμία (χαμηλή θερμοκρασία σώματος) και μείωση της αρτηριακής πίεσης. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν μυϊκό πόνο, σοβαρό κοιλιακό πόνο, ασυνήθιστη κόπωση και γρήγορη αναπνοή.
3. Στατίνες
Οι στατίνες, όπως η ατορβαστατίνη, η σιμβαστατίνη, η ροσουβαστατίνη και η λοβαστατίνη, βοηθούν στη μείωση της «κακής» LDL χοληστερόλης κι έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου ή θανάτου. «Περίπου το 10% των ανθρώπων που παίρνουν στατίνες μπορεί να παρουσιάσουν μυϊκούς πόνους. Δεν είναι κάτι σοβαρό, ωστόσο οδηγεί κάποιους στη διακοπή της λήψης στατινών», λέει ο δρ Gagne.
Οι σπάνιοι κίνδυνοι: Οι στατίνες μπορεί να προκαλέσουν μια δυνητικά απειλητική για τη ζωή καταστροφή των μυϊκών κυττάρων, η οποία ίσως οδηγήσει σε υπερσυσσώρευση μυϊκών πρωτεϊνών στους νεφρούς και ίσως προκαλέσει νεφρική ανεπάρκεια.
4. Μη συνταγογραφούμενα παυσίπονα
Η ακεταμινοφαίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), όπως η ιβουπροφαίνη ή η ναπροξένη, είναι συχνά αυτά που εμπιστευόμαστε για την αντιμετώπιση του πυρετού ή πονοκεφάλων. Τα ΜΣΑΦ χρησιμοποιούνται επίσης για την αντιμετώπιση του πόνου σε διάφορα σημεία του σώματος.
Οι σπάνιοι κίνδυνοι: Μεγάλες ημερήσιες δόσεις ακεταμινοφαίνης –πάνω από 3 γραμμάρια– μπορεί να βλάψουν το συκώτι και να οδηγήσουν σε ηπατική ανεπάρκεια. Η κατανάλωση αλκοόλ παράλληλα με τη λήψη ακεταμινοφαίνης μπορεί επίσης να προκαλέσει βλάβη στο συκώτι. Η μακροχρόνια, ακόμη και η βραχυχρόνια χρήση ΜΣΑΦ συνδέεται με έλκη, γαστρορραγία, προβλήματα από τους νεφρούς, αρτηριακή υπέρταση και αυξημένο κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου.
5. Αντιβιοτικά με φθοριοκινολόνη
Μια κατηγορία αντιβιοτικών που ονομάζονται φθοριοκινολόνες, όπως η σιπροφλοξασίνη και η λεβοφλοξασίνη, ήταν κάποτε δημοφιλή φάρμακα για τη θεραπεία λοιμώξεων του κόλπου και του ουροποιητικού συστήματος. Σήμερα συνταγογραφούνται λιγότερο συχνά, επειδή υπάρχουν ανησυχίες για τις ανεπιθύμητες ενέργειές τους.
Οι σπάνιοι κίνδυνοι: Από το 2008, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ προειδοποιεί για το ενδεχόμενο να έχουν τα φάρμακα αυτά μη αναστρέψιμες ανεπιθύμητες ενέργειες. Αρχικά ήταν οι ρήξεις σε τένοντες, στη συνέχεια η περιφερική νευροπάθεια (μούδιασμα και μυρμήγκιασμα λόγω ερεθισμού των νεύρων) και πιο πρόσφατα (2018) η βλάβη της αορτής, της κύριας αρτηρίας του σώματος. «Για τον κίνδυνο εμφάνισης αορτικής βλάβης δεν είμαι πεπεισμένος», λέει ο δρ Gagne. «Επί του παρόντος, τον μελετώ με μια ομάδα στο νοσοκομείο μας».
Πώς να παραμείνετε ασφαλείς
Εάν ο γιατρός σας συνταγογραφήσει κάποιο από τα φάρμακα που έχουμε αναφέρει, ρωτήστε γιατί είναι απαραίτητη η λήψη του και αν δικαιολογούνται οι κίνδυνοι. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως η λήψη στατινών, τα οφέλη συνήθως υπερτερούν των κινδύνων. Οι μυϊκοί πόνοι είναι ενοχλητικοί και υπάρχει το σπάνιο ενδεχόμενο της καταστροφής των μυϊκών κυττάρων, που προκαλεί βλάβη και ανεπάρκεια των νεφρών. «Ωστόσο, η διακοπή μιας στατίνης και η εμφάνιση στη συνέχεια ενός σοβαρού καρδιακού προβλήματος αποτελεί επίσης κακή έκβαση. Εάν αισθανθείτε πόνο στους μυς, ενημερώστε τον γιατρό σας, ώστε να πάρετε μια διαφορετική στατίνη ή να μειώσετε τη δόση», λέει ο δρ Gagne.
Βεβαιωθείτε ότι παίρνετε τα φάρμακά σας σύμφωνα με τις οδηγίες. Επίσης, ακολουθήστε τους κανόνες δοσολογίας για παυσίπονα χωρίς ιατρική συνταγή, εκτός εάν ο γιατρός σάς συμβουλεύει διαφορετικά.
Και μείνετε σε εγρήγορση, ώστε να εντοπίσετε τυχόν νέα συμπτώματα. Οποιεσδήποτε ξαφνικές παρενέργειες εμφανίσετε –όπως κοιλιακό άλγος, δυσκολία στην αναπνοή, κνίδωση, οίδημα ή μυϊκές κράμπες– θα πρέπει να τις αναφέρετε αμέσως στον γιατρό σας. Ίσως μάλιστα να απαιτούν μια επίσκεψη σε τμήμα επειγόντων περιστατικών.
