Μία συνεργατική πρωτοβουλία που στόχο έχει να χρησιμοποιήσει τις τέχνες και ειδικότερα το θέατρο, για να ενθαρρύνει τον διάλογο και την κοινωνική δικαιοσύνη ανάμεσα σε κοινότητες που βρίσκονται σε σύγκρουση θα παρουσιαστεί στις 22 Ιουλίου στο Σπίτι της Συνεργασίας. Εκ μέρους του Κέντρου Παραστατικών Τεχνών ΜΙΤΟΣ, ο ηθοποιός Διομήδης Κουφτερός και η Έλενα Αγαθοκλέους καλλιτεχνική διευθύντρια του Κέντρου Παραστατικών Τεχνών ΜΙΤΟΣ και συντονίστρια του προγράμματος θα μιλήσουν για το πρόγραμμα «Τα τραγούδια των γειτόνων μου». Από την άλλη, η δρ Νικολέττα Δημητρίου, Ερευνητική Εταίρος στην Εθνομουσικολογία και τις Βιογραφικές Σπουδές, στο Wolfson College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης θα μιλήσει για το πρόγραμμα «Ο Κύπριος Βιολάρης», μια προσπάθεια σύζευξης της εθνομουσικολογίας και της βιογραφικής γραφής σε ένα ενιαίο έργο. Η Ελευθερία Αγαθοκλέους και η Νικολέττα Δημητρίου μίλησαν στην «Κ» για τα δύο προγράμματα, τη σημασία, τους στόχους αλλά και τα συμπεράσματά τους.
–Πείτε μας για το πώς ξεκίνησε η δουλειά αυτή των δύο προγραμμάτων.
–Έλενα Αγαθοκλέους: Πρόκειται για δύο διαφορετικά πρότζεκτ, που έχουν κοινές αναφορές και ποιότητες. Το πρόγραμμα «Τα τραγούδια των γειτόνων μου» είναι ένα διετές ευρωπαϊκό πρόγραμμα Culture 2007-2013, συγχρηματοδοτούμενο από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού. Το Κέντρο Παραστατικών Τεχνών ΜΙΤΟΣ είναι ο συντονιστής του προγράμματος με εταίρους από Πολωνία και Ιταλία. Η βασική του ιδέα έχει να κάνει με το τι θα συμβεί αν τραγουδήσω τα τραγούδια του γείτονα μου, με τον οποίο ζω στην ίδια χώρα και έχω κάποιου είδους συγκρουσιακή σχέση, ήταν αυτό που μας έδωσε την ευκαιρία να επαναξετέσουμε, ως καλλιτέχνες, την κληροδοτημένη σχέση με τον Άλλο στη χώρα μας. Στη δική μας περίπτωση στην Κύπρο, ο γείτονας είναι ο Τουρκοκύπριος και αποφύγαμε συνειδητά με τον Διομήδη Κουφτερό ορολογίες, όπως επαναπροσέγγιση, δικοινοτικό πρόγραμμα κ.λπ. Μας ενδιέφερε να δημιουργήσουμε τη συνθήκη για μια ζωντανή συνάντηση χωρίς άλλη ατζέντα και να εξετάσουμε πώς το θεατρο, η μουσική, η τέχνη μπορούν να αγγίξουν αυτά τα θέματα και να τα συζητήσουν με την τοπική κοινότητα.
Νικολέττα Δημητρίου: «Ο Κύπριος Βιολάρης» είναι το θέμα της μεταδιδακτορικής μου έρευνας. Το θέμα προέκυψε μέσα από τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα στους τομείς της εθνομουσικολογίας και των βιογραφικών σπουδών. Το συγκεκριμένο ερευνητικό πρόγραμμα αποτελεί μια προσπάθεια να παντρέψω τους δύο τομείς των ενδιαφερόντων μου. Η εκδήλωση στις 22 Ιουλίου σκοπό έχει να συστήσει το ερευνητικό πρόγραμμα –αλλά και τους μουσικούς με τους οποίους συνεργάζομαι– στο κυπριακό κοινό. Το θέμα της επαναπροσέγγισης δεν είναι αυτοσκοπός στη συγκεκριμένη έρευνα, προκύπτει, όμως, τουλάχιστον εν μέρει, λόγω του ότι η έρευνα ασχολείται με μουσικούς και από τις δύο κοινότητες.
–Τι θα δούμε στο ντοκιμαντέρ και ποια είναι τα πρώτα συμπεράσματα που εξάγονται από αυτή τη δουλειά;
–Ε.Α.: Μέσα από το ντοκιμαντέρ «Τα τραγούδια των γειτόνων μου» θα πάρουμε μια γευση από τις δράσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια του διετούς προγράμματος και στις τρεις χώρες. Ταυτόχρονα, μοιραζόμαστε ανοικτά τους προβληματισμούς που είχαμε στην πραγματοποίηση των δράσεων, τις δυσκολίες και τα συμπεράσματα. Στο σημείο αυτό να ευχαριστήσουμε τον Μιχάλη Καλοπέδη για την εξαιρετική δουλειά που έκανε με το μοντάζ και που διατήρησε τη ζωντάνια των δράσεων και των ήχων. Όσον αφορά στα συμπεράσματα κινούνται σε διάφορα επίπεδα και αναφέρονται στο ίδιο το ντοκυμαντέρ. Το πρόγραμμα αυτό μας βοήθησε να συνειδητοποιήσουμε τη φωνή και τη δύναμη που έχει η δουλειά μας. Η τέχνη είναι εργαλείο για κριτική, προβοκάρισμα και ανανέωση. Έχει ρόλο και ευθύνη για αυτά που συμβαίνουν γύρω μας και μπορεί να μιλήσει να επικοινωνήσει με πολλούς τρόπους χωρίς να χάνει την καλλιτεχνική της αξία.
–Σε ποια σημεία συνεργαστήκατε με τις άλλες δύο χώρες;
–E.A.: Οι εταίροι και συνοδοιπόροι μας είναι το EUFONIA/ Astragali Teatro από την Ιταλία, το Ινστιτούτο Γκροτόφσκυ και το Centrum Culture/ neTTheatre από την Πολωνία. Να αναφέρουμε τους γείτονες στις άλλες χώρες: Ιταλοί – Ρομά, Πολωνοί – Πολωνοεβραίοι. Η συνεργασία υπήρξε στενή σε όλα τα στάδια του προγράμματος και συνέβαιναν παράλληλες δράσεις, όπως: καλλιτεχνική έρευνα (συλλογή ιστοριών και τραγουδιών), καταγραφή, δημιουργία ηχητικού αρχείου, τοπικές καλλιτεχνικές δράσεις, συναντήσεις, απολογισμοί, καλλιτεχνικό residency στο Ινστιτούτο Γκροτόφσκι, καλλιτεχνική ανταλλαγή, παραγωγή παραστάσεων, συμμετοχή στο Καταληκτικό Συμπόσιο, συλλογή υλικού για την παραγωγή του ντοκιμαντέρ και την έκδοση του βιβλίου και προβολές.
–Πώς έγινε η προσέγγιση του προγράμματος «Ο Κύπριος βιολάρης» και τι προκύπτει μέσα από αυτή την έρευνα;
–Ν.Δ.: Η έρευνα αυτή δανείζεται μεθοδολογία από δύο τομείς: την εθνομουσικολογία και τις βιογραφικές σπουδές – αυτό που στα αγγλικά ονομάζεται life writing. Είναι μια προσπάθεια καταγραφής των ιστοριών ζωής των Κυπρίων βιολάρηδων στον εικοστό αιώνα, με έμφαση στην περίοδο πριν από το 1974. Οι βιολάρηδες ήταν μια ξεχωριστή επαγγελματική τάξη την περίοδο στην οποία αναφέρομαι, με συγκεκριμένο τρόπο μαθητείας, συγκεκριμένους χώρους εργασίας κ.λπ. Αν και η μουσική των βιολάρηδων έχει, εν μέρει τουλάχιστον, μελετηθεί, ο τρόπος ζωής τους έχει κατά πολύ ξεχαστεί. Αυτό ακριβώς είναι που προσπαθεί να αναδείξει η συγκεκριμένη έρευνα. Όσο για το τι προκύπτει από αυτή, εφόσον εδώ δεν μιλάμε για ποσοτική αλλά για ποιοτική έρευνα, τα αποτελέσματα δεν είναι μετρήσιμα. Η αξία τους έγκειται στο ότι θα καταγράψουν και θα αναδείξουν τη ζωή των συγκεκριμένων μουσικών.
Info
Tο ντοκιμαντέρ του προγράμματος «Τα τραγούδια των γειτόνων μου» διάρκειας 51 λεπτών θα προβληθεί την Τετάρτη 22 Ιουλίου στο Σπίτι της Συνεργασίας, (απέναντι από το Λήδρα Πάλας στη νεκρή ζώνη), Λευκωσία στις 6:00 μ.μ. και στη συνέχεια θα γίνει και παρουσίαση του προγράμματος «Ο Κύπριος βιολάρης». Θα ακολουθήσει ζωντανή παραδοσιακή μουσική της Κύπρου. Πληρ. 22445740.
