Ένα σημαντικό βήμα οικονομικής και επιχειρηματικής προόδου συντελέστηκε μέσα σε λίγες ώρες την Πέμπτη στο Προεδρικό Μέγαρο, θέτοντας τις βάσεις για ένα ποιοτικό άλμα στο μέλλον. Το βήμα μπροστά ήταν η υπογραφή 13 συμφωνιών μεταξύ Ρωσικής Ομοσπονδίας και Κυπριακής Δημοκρατίας, με σημαντικότερο το πρωτόκολλο για την αποφυγή της διπλής φορολογίας στο εισόδημα και το κεφάλαιο. Οι συμφωνίες αυτές αποτελούν τη βάση για να μετεξελιχτεί η Κύπρος σε ένα περιφερειακό επιχειρηματικό κέντρο αριστείας, που δεν θα λειτουργεί ως ένας απλός διεκπεραιωτής εταιρικών πράξεων και μεταβίβασης κεφαλαίων, αλλά θα παρέχει υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας, καλύπτοντας και υποστηρίζοντας τις ανάγκες των χωρών στις οποίες κατευθύνονται οι επενδύσεις, ακόμη και σε τεχνολογικό επίπεδο.
Επί του παρόντος και μόνο η υπογραφή διμερών συμφωνιών οικονομικής συνεργασίας μεταξύ Ρωσικής Ομοσπονδίας και Κυπριακής Δημοκρατίας στους τομείς του τουρισμού, της οικονομίας, των τραπεζικών υπηρεσιών, της επιστήμης και εκπαίδευσης, των μεταφορών και της δικαιοσύνης αναδεικνύουν την Κύπρο σε ένα στρατηγικό περιφερειακό χρηματοπιστωτικό κέντρο, μια πύλη για την προώθηση της οικονομικής συνεργασίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ρωσίας.
Η ανάγκη της Ρωσίας
Ο ίδιος ο πρόεδρος Μεντβέντεφ χαρακτήρισε την Κύπρο ως το σπουδαιότερο κανάλι προσέλκυσης επενδύσεων στη χώρα του.
Οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις είναι σήμερα το μεγάλο αγκάθι της ρωσικής οικονομίας, καθώς παραμένουν σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με άλλες αναδυόμενες οικονομίες. Έτσι, το σύνολο των επενδύσεων στη Ρωσία (εγχώριες-ξένες) αντιπροσωπεύουν μόνο το 15-20% του ΑΕΠ, μικρότερο από εκείνο άλλων αναδυόμενων αγορών όπως π.χ. της Κίνας, με αποτέλεσμα η Ρωσία να μένει πίσω στο παγκόσμιο ράλι της προσέλκυσης κεφαλαίων.
Η Κύπρος παρά τη δαμόκλειο σπάθη της διπλής φορολογίας πάνω από το κεφάλι της, έχει επιτύχει μια μοναδική επίδοση: σε κάθε πέντε δολάρια που επενδύονται στη Ρωσική Ομοσπονδία, το ένα προέρχεται από την Κύπρο! Η επίδοση αυτή απαντά και στο ερώτημα γιατί η Ρωσία ομαλοποιεί τις διμερείς εμπορικές σχέσεις με την Κύπρο, επιλύοντας το πρόβλημα με τη σύμβαση αποφυγής της διπλής φορολογίας. Όταν σε μια περίοδο κρίσης, το 20% των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων που δέχεσαι (συνολικό επενδυμένο κεφάλαιο 52 δις. ευρώ) προέρχεται από ένα μικρό κράτος της Ανατολικής Μεσογείου -το οποίο τυγχάνει μέλος της ΕΕ, με καλές σχέσεις με τον αραβικό κόσμο, τις χώρες του Κόλπου και την Κίνα (ας μη ξεχνάμε ότι τον Ιούνιο είχε επισκεφθεί την Κύπρο υψηλόβαθμη κινεζική αντιπροσωπεία), αλλά και ανοιχτούς διαύλους προς τις ΗΠΑ και την Αφρική- η εμβάθυνση των σχέσεων με αυτό το κράτος είναι καλύτερη επιλογή από το να προσπαθήσεις να φτιάξεις από την αρχή ένα νέο «κανάλι» προσέλκυσης επενδύσεων.
Οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης που έχουν ενταχθεί στην ΕΕ, μπορεί να αποτελούν γνώριμα εδάφη για τη Ρωσία (ήταν άλλωστε ζωτικός χώρος της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης), ωστόσο έχουν στρέψει την πλάτη τους στην Ανατολή, ενώ η ίδια η Γερμανία έχει φροντίσει να ενισχύσει απευθείας τις εμπορικές της σχέσεις με τη Ρωσία, αποφεύγοντας τους ενδιάμεσους. Η Κύπρος δείχνει να καταφέρνει να ανταποκριθεί στην ανάγκη της Ρωσίας να αποκτήσει μια «βάση» εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να προωθήσει προς όφελός της, επενδύσεις και οικονομικές συνεργασίες από την υπόλοιπη Ευρώπη. Εταιρείες εξόρυξης πετρελαίου έχουν ήδη επιλέξει την Κύπρο ως εταιρική έδρα των δραστηριοτήτων τους στη Ρωσία.
Στα βήματα της Ιρλανδίας
Σε δεύτερο επίπεδο, το στοίχημα για την Κύπρο είναι να αξιοποιήσει την ευκαιρία που της δίνεται και να εκμεταλλευτεί τη ρωσική αδυναμία στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων, για να δώσει περαιτέρω ώθηση σε όλους τους τομείς της οικονομίας: από τις υπηρεσίες, μέχρι τη μεταποίηση, την έρευνα και την καινοτομία.
Η Κύπρος μοιάζει σήμερα με την Ιρλανδία των αρχών της δεκαετίας του ’90. Η χώρα του ευρωπαϊκού βορρά βάσισε την ανάπτυξή της στη χαμηλή φορολογία (η εταιρική φορολογία ακόμη και σήμερα είναι 12,5%) και στην υψηλή κατάρτιση του εργατικού δυναμικού της, καταφέρνοντας να πείσει 600 αμερικανικές επιχειρήσεις να επιλέξουν την Ιρλανδία ως βάση τους στην ΕΕ. Επίσης, περισσότερες από 300 υπερατλαντικές επιχειρήσεις πληροφορικής, ηλεκτρονικών και τηλεπικοινωνιών διαθέτουν ουσιαστική παρουσία στην οικονομία της χώρας. Η Ιρλανδία είναι δίπλα στη μεγάλη αγορά της Μεγάλης Βρετανίας και είναι η πρώτη χώρα που συναντά κανείς ταξιδεύοντας από τη Βόρεια Αμερική προς την Ευρώπη. Η Κύπρος είναι το πρώτο κράτος-μέλος της Ε.Ε. που συναντά κανείς, ταξιδεύοντας από τις αναδυόμενες οικονομίες της ανατολής (Κίνα, Ινδία, Σιγκαπούρη κτλ) προς την Ευρώπη.
Ποτάμι ρευστότητας
Η παγκόσμια οικονομική κρίση αντέστρεψε τους όρους. Οι δυτικές οικονομίες έχουν ανάγκη τη ρευστότητα των αναδυόμενων οικονομιών.
Η Κύπρος στέκεται πάνω σε αυτό το ποτάμι ρευστότητας και η Ρωσία φρόντισε να ανοίξει ένα κανάλι για να στρέψει πάνω της μέρος αυτής της ρευστότητας. Δεν την ενδιαφέρει η ανακύκλωση κεφαλαίων από τη Ρωσία, αλλά το φρέσκο, ζεστό χρήμα από τρίτους. Συνεπώς η λέξη «κανάλι» που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο πρόεδρος Μεντεβέντεφ δεν είναι τυχαία.
Ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Ρωσικής Ομοσπονδίας (και πρώην πρωθυπουργός), Εβγκένι Πριμακόφ δεν έκρυψε ότι αυτό που τους ώθησε να προσεγγίσουν ακόμη περισσότερο την Κύπρο είναι η θετική εμπειρία του παρελθόντος και η τεχνογνωσία που έχει αναπτυχθεί στο νησί.
Ο κ. Πριμακόφ περιέγραψε και το μέλλον, προαναγγέλλοντας οριζόντια διεύρυνση της συνεργασίας Ρωσίας - Κύπρου στους τομείς της τεχνολογίας, της διαιτησίας (σ.σ. στο συγκεκριμένο τομέα το ενδιαφέρον είναι μεγάλο) και των εμπορικών εκθέσεων.
Η εποπτεία
Η Κύπρος κεφαλαιοποιεί σήμερα και την αυστηρή εποπτεία που ασκεί στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, γεγονός που απέτρεψε την έκθεση του εγχώριου τραπεζικού συστήματος σε «τοξικά» προϊόντα. Πρακτικά η Κύπρος ζει τα απόνερα της κρίσης και δεν χτυπήθηκε από τα πρώτα ισχυρά κύματα, όπως συνέβη με την Ισλανδία και την Ιρλανδία. Δεν είναι τυχαίο που σήμερα υπό την εποπτεία της Κυπριακής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς λειτουργούν 83 επενδυτικές εταιρείες, από 18 το 2003, ενώ εκκρεμεί η αξιολόγηση άλλων 21 νέων αιτήσεων. Λεπτομέρεια: Το 40% των επενδυτικών εταιρειών έχουν Ρώσους ιδιοκτήτες… Η ρωσική κυβέρνηση με το πρωτόκολλο αποφυγής διπλής φορολογίας, απέσπασε το δικαίωμα να ζητά πληροφορίες για την προέλευση των κεφαλαίων που επενδύονται στην επικράτεια της μέσω Κύπρου. Ως αντάλλαγμα παραχώρησε την ευνοϊκότερη συμφωνία αποφυγής διπλής φορολογίας που έχει υπογράψει με άλλο κράτος. Στο εξής ο καλύτερος τρόπος για να επενδύσει κάποιος στη Ρωσία είναι να το πράξει μέσω Κύπρου.
Να δώσουμε αξία
«Η ολοκλήρωση της συμφωνίας αποφυγής διπλής φορολογίας έρχεται σε μια κατάλληλη στιγμή, στην οποία η ρωσική οικονομία παρουσιάζει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και πολύ καλές προοπτικές σε βραχυπρόθεσμο, αλλά και σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα», σχολιάζει στην «Κ» ο πρόεδρος του Κυπριακού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, Μάνθος Μαυρομμάτης. Η δεύτερη ανάγνωση των εξελίξεων από το ΚΕΒΕ, ωθεί τον φορέα προς δύο κατευθύνσεις:
(1) Αναζήτηση ευκαιριών εκτός Μόσχας. Οι καλύτερες επενδυτικές ευκαιρίες εντοπίζονται στην ενδοχώρα, στις επαρχίες και στις μεγάλες μητροπολιτικές πόλεις της περιφέρειας. (2) Η οικονομική συνεργασία Ρωσίας - Κύπρου δεν αφορά μόνο την παροχή λογιστικών και νομικών υπηρεσιών. Ναυτιλία, τουρισμός, αναπτύξεις γης, κατασκευές, χονδρικό και λιανικό εμπόριο μπαίνουν στην ατζέντα.
«Ο τομέας των επενδύσεων είναι πρωταρχικός, όχι όμως μόνο για ρωσικά κεφάλαια που επενδύονται στη Ρωσία μέσω Κύπρου, αλλά και για ξένα κεφάλαια. Πολλές εταιρείες διεθνών δραστηριοτήτων, είτε αμερικανικές, είτε ευρωπαϊκές, που επενδύουν στη Ρωσία σε τομείς όπως είναι ο ορυκτός πλούτος ή τα πετρέλαια, δείχνουν ενδιαφέρον να επενδύσουν μέσω Κύπρου. Είμαστε το κανάλι διοχέτευσης επενδύσεων από τις αναπτυγμένες οικονομίες της Δύσης προς τη Ρωσία. Είμαστε αξιόπιστος εταίρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, αλλά και μέλος της ΕΕ, εφαρμόζοντας αυστηρή νομοθεσία για την εποπτεία του χρηματοπιστωτικού κλάδου. Ξέρουν ότι η Κύπρος δεν θα γίνει Ισλανδία. Ο στόχος να καταστούμε το μεγαλύτερο κανάλι διοχέτευσης επενδύσεων στη Ρωσία είναι ένας εφικτός και πραγματοποιήσιμος στόχος», κατέληξε ο κ. Μαυρομμάτης.
Νέα ώθηση στις επενδύσεις
«Η υπογραφή του νέου πρωτοκόλλου δίνει νέα ώθηση στις επενδύσεις στη Ρωσία μέσω της Κύπρου, αλλά και από τη Ρωσία στην Κύπρο», επισημαίνει στην «Κ» ο πρόεδρος του Κυπρο-ρωσικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου, Φειδίας Πηλείδης. «Η Ρωσία έχει ήδη γίνει ο σημαντικότερος επενδυτής στην Κύπρο και η Κύπρος διατηρεί την πρωτιά στη διοχέτευση επενδύσεων προς τη Ρωσία. Είχαν μπει και άλλοι ανταγωνιστές αρκετά δυνατά στο παιχνίδι, αλλά με την υπογραφή του πρωτοκόλλου, η Κύπρος διατηρεί το καθεστώς του πλέον ευνοούμενου οικονομικού εταίρου της Ρωσίας. Η αφαίρεση της Κύπρου από τη μαύρη λίστα των φορολογικών παραδείσων θα δώσει μια νέα φρέσκια ώθηση στη ροή των επενδύσεων, με τα οφέλη στην τοπική οικονομία να είναι τεράστια. Αν αναλογιστεί κανείς ότι ένας λογιστικός οίκος που απασχολεί 1000 άτομα, αν δεν είχε τους ξένους επενδυτές, θα εργοδοτούσε το πολύ 200 άτομα», εξηγεί ο κ. Πηλείδης, περιγράφοντας τις ευκαιρίες που ανοίγονται. Στον κύκλο των ευνοημένων περιλαμβάνονται οι τράπεζες, τα δικηγορικά γραφεία και φυσικά ο τουρισμός. Επιχειρηματίες έρχονται στην Κύπρο για να δουν πως πάνε οι επενδύσεις τους, ενώ σε πολλούς τους αρέσει το μέρος και αγοράζουν κάποιο ακίνητο.
Ο γίγαντας στέκεται και πάλι στα πόδια του
Η εκτίμηση των επιχειρηματικών φορέων της Κύπρου ότι τα οφέλη από τη συνεργασία με τη Ρωσία είναι σημαντικά, ενισχύεται από την ίδια την πορεία της ρωσικής οικονομίας. Η χώρα θα κινηθεί ως το 2013 με ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 4%. Την τελευταία δεκαετία η ρωσική αγορά, με τις αγορές της Κίνας, της Βραζιλίας και της Ινδίας αποτελεί μία από τις πιο ενδιαφέρουσες αγορές των αναδυόμενων χωρών. Μάλιστα μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας αποδεικνύει ότι η αγορά της Ρωσίας είναι περισσότερο ελκυστική για εξαγωγές, παρά εκείνη της Κίνας.
H Ρωσία διαθέτει πλεονεκτήματα στο πλαίσιο της διεθνούς οικονομίας, που την τοποθετούν σε ευνοϊκή θέση. Λόγω του μεγέθους της χώρας (τόσο όσον αφορά στην έκταση όσο και στον πληθυσμό της), της γεωγραφικής γειτνίασής της με την ΕΕ, της επάρκειας σε πρώτες ύλες, του υψηλού βαθμού εκπαίδευσης και του χαμηλού σχετικά εργατικού κόστους, καθίσταται μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα αγορά. Παράλληλα, η σταθερή οικονομική ανάπτυξη των τελευταίων ετών, η αύξηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών κ.ά. δημιουργούν κίνητρα για τους επενδυτές που ενδιαφέρονται να εισέλθουν ενεργά στη ρωσική αγορά.
H Ρωσία δεν αποτελεί μόνο μια εξαγωγική δύναμη προϊόντων πετρελαίου, που ενδιαφέρεται να επανεπενδύσει τα κεφάλαια που εισρέουν στη χώρα με την εξαγορά ξένων εταιρειών, αλλά αποτελεί, επίσης, μία αγορά με μεγάλη ανάπτυξη, η οποία προσφέρει στις επιχειρήσεις της Κύπρου μεγάλες ευκαιρίες.
ΠΙΝΑΚΑΣ
Δείκτες οικονομικής ανάκαμψης της Ρωσικής Ομοσπονδίας, 2010
Έκταση 17.075.400 τ.χλμ.
Πληθυσμός 141,9 εκατ. (εκτιμήσεις 2009)
Μέσος Μισθός 606.61 ευρώ (2009)
ΑΕΠ 1,582,2 δις δολλάρια
Έλλειμμα 5,4%
Ανάπτυξη 4,2%
Κατανάλωση 3,8%
Εξαγωγές 4,7%
Εισαγωγές 15,8%
Βιομηχανία 7%
Υπηρεσίες 4,1%
Πηγή: Economist Intelligence Unit
