Γράφει η Χρύσα Λιάγγου
Πυκνώνουν εκ νέου τα σύννεφα πάνω από την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Κύπρου (GSI), με το ρυθμιστικό αδιέξοδο έξι μήνες μετά τη διευθέτησή του μέσω της διακρατικής συμφωνίας Ελλάδας – Κύπρου να επανέρχεται πιο πιεστικά, καθώς πλησιάζει η κρίσιμη ημερομηνία του Αυγούστου για τις πληρωμές της Nexans.
Οι εμπλεκόμενες πλευρές, από την κατασκευάστρια γαλλική εταιρεία, τις ρυθμιστικές Αρχές των δύο χωρών (ΡΑΑΕΥ και ΡΑΕΚ), την Ε.Ε., που έχει εγκρίνει για το έργο μια από τις μεγαλύτερες χρηματοδοτήσεις αντίστοιχων έργων πανευρωπαϊκά (657 εκατ. ευρώ), και φυσικά τον ΑΔΜΗΕ, που έχει αναλάβει φορέας υλοποίησης της διασύνδεσης, διαβουλεύονται τις τελευταίες δύο εβδομάδες σε καθεστώς πίεσης για να άρουν το χρηματοδοτικό αδιέξοδο, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο, αφού, όπως προκύπτει από τις τοποθετήσεις τους, κανένας πλέον δεν το πολυπιστεύει.
H γεωπολιτική αβεβαιότητα που κρατάει επί μήνες «παγωμένες» τις έρευνες βυθού, χωρίς να διαφαίνεται κάποια ορατότητα για την επίλυσή της, προκαλεί εύλογες ανησυχίες για τις οικονομικές επιπτώσεις, με την κάθε πλευρά πλέον να τις αξιολογεί και να επιδιώκει ουσιαστικά να φυλάξει τα νώτα της, περιορίζοντας περαιτέρω έκθεση.
Ο ΑΔΜΗΕ, μέχρι στιγμής έχει δαπανήσει συνολικά περί τα 300 εκατ. ευρώ, έχει δηλώσει ότι δεν μπορεί να συνεχίσει τις πληρωμές χωρίς ρυθμιστικό πλαίσιο
Η Nexans, που –υπό την πίεση του αντικτύπου στη μετοχή της του έργου κατασκευής του υποβρύχιου καλωδίου συνολικού ύψους 1,4 δισ. ευρώ– έδειξε ανοχή απέναντι στην καθυστέρηση από τον ΑΔΜΗΕ της εντολής πλήρους έναρξης παραγωγής του καλωδίου (Full Notice to Proceed), συνεχίζοντας την παραγωγή με προκαταβολές, φέρεται αποφασισμένη να κάνει παύση εργασιών τον Αύγουστο εάν δεν λάβει νέα προκαταβολή. Ο ΑΔΜΗΕ, που μέχρι στιγμής έχει δαπανήσει συνολικά για το έργο περί τα 300 εκατ. ευρώ, έχει δημοσίως δηλώσει ότι δεν μπορεί να συνεχίσει τις πληρωμές χωρίς ρυθμιστικό πλαίσιο που να επιτρέπει τη χρηματοδότησή του από τις τράπεζες, φοβούμενος τις επιπτώσεις από την περαιτέρω έκθεσή του.
Αποδέκτης αυτής της τοποθέτησης είναι η ΡΑΕΚ, η οποία δεν έχει εγκρίνει την ανάκτηση 25 εκατ. ευρώ για δαπάνες του 2025 που προβλέπει η διακρατική συμφωνία των δύο χωρών. Η ΡΑΕΚ και η πλευρά της Κύπρου συνολικότερα δεν κρύβει τις ανησυχίες της για πιθανό εκτροχιασμό των δαπανών λόγω της γεωπολιτικής αβεβαιότητας, κάτι που αποτυπώθηκε και στη διακρατική συμφωνία με την ανάληψη από πλευράς της Ελλάδας ισόποσου μεριδίου στην κάλυψη του κόστους σε περίπτωση ναυαγίου για λόγους γεωπολιτικούς. Η δε Ε.Ε. συμμετέχει στις διαβουλεύσεις για το ρυθμιστικό πλαίσιο αλλά απέχει σιωπηλά από τις εξελίξεις στο γεωπολιτικό πεδίο, που κρατούν «παγωμένο» ένα διευρωπαϊκό έργο στο οποίο εμπλέκονται δύο κράτη-μέλη.
Η αγωνία για τις οικονομικές επιπτώσεις κυριάρχησε και στη χθεσινή, δεύτερη σε διάστημα μιας εβδομάδας, άκαρπη τηλεδιάσκεψη υπό την προεδρία της Κομισιόν, η οποία προγραμματίστηκε να επαναληφθεί στις 23 του μηνός. Στη χθεσινή συνάντηση η ΡΑΕΚ, παρά τις πιέσεις που ασκήθηκαν από τον ΑΔΜΗΕ να μη θέσει, στην απόφαση που θα εκδώσει, ως οροφή την ανάκτηση δαπανών 25 εκατ. κατ’ έτος για την περίοδο κατασκευής του έργου, αρνήθηκε. Η ΡΑΕΚ επικαλέστηκε τη διακρατική συμφωνία Ελλάδας – Κύπρου που προβλέπει οροφή, και στις αιτιάσεις της Ε.Ε. ότι η οροφή δεν προβλέπεται από το ευρωπαϊκό πλαίσιο, η πλευρά της ΡΑΕΚ πρόβαλε το επιχείρημα ότι ο GSI δεν είναι ένα κανονικό έργο, γιατί δεν εξελίσσεται σε όλες του τις φάσεις και με βάση το χρονοδιάγραμμα κατασκευής του, υπονοώντας σαφώς ότι δεν γίνονται οι προγραμματισμένες έρευνες βυθού.
