Του Γιώργου Κακούρη
Το άρθρο του πρώην Προέδρου της Βουλής Γιαννάκη Ομήρου την περασμένη εβδομάδα είχε ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον. Η προεκλογική συζήτηση για διορισμό απεσταλμένου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Κυπριακό αποτέλεσε την αφορμή ο κ. Ομήρου να καταγράψει ένα μέρος του ιστορικού ακόμα μιας από τις προτάσεις για απεγκλωβισμό του Κυπριακού που πάντα σκοντάφτουν στο περιεχόμενο και στους χειρισμούς μας.
Ο κ. Ομήρου αναφέρθηκε στην προώθηση από τον αείμνηστο Γιάννο Κρανιδιώτη και από τον ίδιο, στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και στο πλαίσιο της συμμετοχής τους σε συναντήσεις του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ και της ΕΔΕΚ, της ανάγκης συμμετοχής της Ε.Ε. στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Η πρόταση συμπεριλάμβανε τον διορισμού πολιτικής προσωπικότητας ως ειδικού απεσταλμένου της Ε.Ε. για το Κυπριακό και υιοθέτηση βασικών αρχών λύσης του Κυπριακού από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ώστε να ταιριάξει μια πιθανή λύση σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Σε αυτές τις Προεδρικές, και σε αυτόν τον γύρο του Κυπριακού, δηλαδή στη φάση διαχείρισης του τέλους του Κυπριακού μετά την καταστροφική κυβερνητική πολιτική της περιόδου μετά το Μον Πελεράν και το Κραν Μοντανά και της απραξίας της δεύτερης πενταετίας Αναστασιάδη, την πρόταση επανέφεραν αρχικά ο Αχιλλέας Δημητριάδης (στο πλαίσιο των θέσεων που δημοσίευσε για το Κυπριακό) και ο Νίκος Χριστοδουλίδης (στο debate της 21ης Ιουλίου στο ΡΙΚ).
Ζητώ συγγνώμη αν παρέβλεψα τυχόν αναφορά από άλλους υποψήφιους στην ιδέα, όμως αυτό δεν έχει σημασία γιατί η ιδέα μέχρι στιγμής δεν παρουσιάζεται με συγκεκριμένο περιεχόμενο αλλά μοιάζει περισσότερο με ευχολόγιο, το οποίο δεν γνωρίζουμε πώς θα επιτευχθεί.
Ο κ. Ομήρου ορθά σημειώνει πως η πρόταση δεν πρέπει να απορρίπτεται με αφορισμούς στο πλαίσιο της προεκλογικής αντιπαράθεσης. Όμως δεν πρέπει να προβάλλεται χωρίς συγκεκριμένο περιεχόμενο. Όπως πώς θα πειστεί η Τουρκία και η τ/κ πλευρά να συναινέσει, όταν ακόμα και σε καλές εποχές δεν συναίνεσε σε διορισμό απεσταλμένου του γ.γ. του ΟΗΕ με καταγωγή από την Ε.Ε., ούτε σε διορισμό απεσταλμένου της Ε.Ε.
Και όπως, ποια θα είναι η εντολή της ή του εκπροσώπου; Χρειαζόμαστε πραγματικά ακόμα έναν διεθνή αξιωματούχο τον οποίο θα δαιμονοποιήσουμε, όταν έρθει η ώρα να προτείνει κάτι που δεν μας αρέσει ή όταν το βαθύ κράτος του ΥΠΕΞ αποφασίσει πως αποτελεί ακόμα έναν εχθρό;
Δεν λέω πως η πρόταση δεν μπορεί να υλοποιηθεί. Αλλά πως πρέπει να σκεφτούμε καλά πώς θα πετύχουμε να πειστεί η Τουρκία από την Ε.Ε., και αν θα χρειαστούν ανταλλάγματα όσον αφορά τις σχέσεις Ε.Ε. - Τουρκίας και της στάσης της Λευκωσίας, αν δηλαδή μπορούμε τα βέτο μας να τα αξιοποιήσουμε ως καρότο για να πάρουμε κάτι, αντί μόνο ως μαστίγιο. Και θα πρέπει να σκεφτούμε πώς θέλουμε να αξιοποιήσουμε τον απεσταλμένο της Ε.Ε., πέραν από τους συμβολισμούς.
Αν ο στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι οι πρόνοιες της λύσης θα συνάδουν με το κοινοτικό κεκτημένο και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτό έχει ήδη γίνει μέσω του διορισμού τεχνοκράτη στην αποστολή των Ηνωμένων Εθνών στη διαδικασία διαπραγμάτευσης 2014 - 2017. Κατά γενική ομολογία, η συμμετοχή του συγκεκριμένου τεχνοκράτη, του Πίτερ βαν Νούφελ, ως εκπροσώπου του τότε Προέδρου της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, είχε ως αποτέλεσμα να ξεκαθαρίσει αν ήταν εφικτά στο πλαίσιο της Ε.Ε. αρκετά σημεία τα οποία ζητούσε η τ/κ πλευρά, και να βελτιωθούν πρόνοιες που αποτελούσαν πρόβλημα για τους Ε/κ από την εποχή του Σχεδίου Ανάν.
Οι στόχοι τους οποίους καταγράφει ο κ. Ομήρου στο άρθρο του έχουν σε μεγάλο βαθμό επιτευχθεί, χάρη μεταξύ άλλων στη στρατηγική σκέψη και ενέργειες ανθρώπων όπως του Γιάννου Κρανιδιώτη. Το Κυπριακό αποτελεί πρόβλημα της Ε.Ε., και ως τέτοιο θα λυθεί, αν λυθεί.
Αν και συμφωνώ με τον κ. Ομήρου πως ο διορισμούς ενός πολιτικού απεσταλμένου (αν οι υποψήφιοι για την Προεδρία έχουν στρατηγική για να τον πετύχουν) θα ήταν καλή ιδέα, διαφωνώ πως ο διορισμός τεχνοκρατών απέτυχε. Ο τεχνοκράτης δεν είναι παρά ένα «εργαλείο», και η αξιοποίηση της παρουσίας του εναπόκειται στις δύο πλευρές και τα Ηνωμένα Έθνη. Τα τρία αυτά μέρη, και μαζί τους οι εγγυήτριες δυνάμεις, ήταν αυτές που απέτυχαν στο Κραν Μοντανά, ανεξάρτητα από το πώς διαμοιράζουμε την ευθύνη.
