Του Γιώργου Κακούρη
Η Ακάνκσα Αρόρα (Akanksha Arora) είναι 34 ετών και θέλει να γίνει η πρώτη γυναίκα ΓΓ του ΟΗΕ. Εργάζεται ως auditor στο Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP).
Τον Φεβρουάριο έβαλε το όνομά της στον κατάλογο των ενδιαφερόμενων υποψηφίων για τη θέση του ΓΓ του ΟΗΕ, όμως τα προγνωστικά για την καμπάνια της δεν είναι θετικά. Και αυτό γιατί μπορεί να έχει τις γνώσεις, την εμπειρία και το όραμα, μπορεί κάποια διεθνή ΜΜΕ να της έδωσαν την προσοχή που χρειάζεται, όμως εσείς κι εγώ δεν θα κληθούμε ποτέ να την ψηφίσουμε.
Ο ΓΓ του ΟΗΕ εκλέγεται - ή μάλλον επιλέγεται - από το Συμβούλιο Ασφαλείας. Όμως για να θεωρηθεί κάποιος έστω υποψήφιος, πρέπει να έχει τη στήριξη ενός κράτους μέλους του ΟΗΕ, και η κ. Αρόρα δεν έχει λάβει τη στήριξη ούτε της χώρας της, του Καναδά. Ως έχει αυτή τη στιγμή η κατάσταση, ο Αντόνιο Γκουτέρες θα κερδίσει και δεύτερη θητεία καθώς δεν φαίνεται να υπάρχει σοβαρή συζήτηση αντικατάστασης του.
Στις παρεμβάσεις της η κ. Αρόρα μιλά για την ανάγκη εκδημοκρατισμού του ΟΗΕ, για διόρθωση των κακώς κειμένων στον οργανισμό, για στροφή των Ηνωμένων Εθνών στους νέους, στις γυναίκες και τους ανθρώπους που βρίσκονται στο περιθώριο.
Θα δείξει αν πρόκειται για πολιτικό με ικανότητες και προοπτικές. Ή αν πρόκειται για ένα φιλόδοξο άτομο που ντύνει τη δίψα για ανέλιξη με το περιτύλιγμα του καινούργιου και του άφθαρτου, όπως γίνεται και στην μικροκομματική αρένα της Κύπρου.
Προς το παρόν, αυτό που μας υπενθυμίζει η περίπτωση της κ. Αρόρα είναι πως η πολιτική στο υπερεθνικό επίπεδο παραμένει στα χέρια των ελίτ. Οι μηχανισμοί εκλογής, στήριξης, αποδοκιμασίας και λογοδοσίας παραμένουν ελλιπείς.
Το βλέπουμε και στο δικό μας υπερεθνικό κλαμπ, την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου όσο και να επικρίνει κανείς τους χειρισμούς της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο πώς έγινε η διαχείριση της αγοράς των εμβολίων, οι μηχανισμοί ελέγχου παραμένουν δυσκίνητοι και εξαρτώνται από την πολιτική διάθεση στις πρωτεύουσες των 27.
Ίσως σε αυτό το επίπεδο να χρειάζεται σταθερότητα στην ηγεσία καθώς τα προβλήματα είναι πολύ μεγαλύτερα. Γιατί κάποια πράγματα η Κομισιόν τα έκανε λάθος, κάποια σωστά, αλλά θα κριθεί στο τέλος όταν θα έχουν μεσολαβήσει πολλά άλλα. Ίσως πάλι η άποψη αυτή να είναι ένα από τα εμπόδια στον ουσιαστικό εκδημοκρατισμό της ΕΕ. Εδώ είμαστε να τα συζητάμε.
Προς το παρόν, αφήνουμε πίσω τις μεγάλες πρωτεύουσες, τους διεθνείς οργανισμούς και την υπόσχεση μιας δημοκρατικής παγκόσμιας διακυβέρνησης όπου θα ψηφίζουμε την επόμενη ΓΓ του ΟΗΕ. Αν θέλετε να φανταστείτε κάπως περισσότερο αυτόν τον κόσμο, σας παραπέμπω στον τέταρτο κύκλο της πολύ καλής σειράς The Expanse (η οποία είναι επιστημονική φαντασία όχι μόνο γιατί εκτυλίσσεται στο διάστημα, αλλά και γιατί σε αυτήν τα ΗΕ είναι αποτελεσματικός οργανισμός διακυβέρνησης).
Από τη Νέα Υόρκη και τις Βρυξέλλες, περνάμε από τη Γενεύη, τη δεύτερη έδρα των Ηνωμένων Εθνών. Και εστιάζουμε σε μια σκηνή την οποία οι Ελβετοί είδαν πολλές φορές στο παρελθόν, εμείς την είδαμε από τα ΜΜΕ, και επαναλήφθηκε στα τέλη Μαΐου. Εστιάζουμε σε έναν στρατό Κύπριων πολιτικών, ηγετών των κομματικών βασιλείων των κυπριακών κοινοτήτων, να κατεβαίνουν για διακοπές στη Γενεύη μαζί με τους δύο επικεφαλής των Κοινών Κυπρίων της νήσου και τους ειδικούς στο Κυπριακό συμβούλους τους (οι οποίοι είναι και οι μόνοι που δουλεύουν σε τέτοιες συνόδους).
Οι τελικές (ή προπαρασκευτικές) διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό είναι ακόμα μια υπόθεση για τις ελίτ, όπως οι εκλογές για ΓΓ του ΟΗΕ, όπως η επιλογή της ηγεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης που καταλήγει σε φιλόδοξους αλλά αμφισβητούμενης ικανότητας πολιτικούς όπως την κ. Φον ντερ Λάιεν ή τον Πρίγκηπα του Βελγίου, τον Σαρλ Μισέλ. Για αυτό γίνονται σε σημεία απρόσιτα για τους πολίτες της χώρας, σε θέρετρα και ξενοδοχεία στην Ελβετία, όπου δεν μπορούν να φτάσουν οι διαδηλωτές, όπου ο κόσμος δεν ζει τη διαδικασία στο πετσί του βλέποντας τα αυτοκίνητα να κατευθύνονται στο Παλιό Αεροδρόμιο.
Στην Ελβετία, οι Κύπριοι είναι απόντες, πέραν από τους ηγέτες που αναζητούν στήριξη από τους παγκόσμια κυβερνώντες ή μη κυβερνώντες και την συνοδεία τους που κατεβαίνει για να ακολουθήσει το τρίπτυχο «ανησυχούν - ενημερώνονται - παραπονιούνται» εν μέσω διακοπών.
Δεν ταυτίζομαι καθόλου με την λαϊκιστική προσέγγιση που θεωρεί αυτές τις συζητήσεις άνευ ουσίας γιατί γίνονται αλλού και μόνο από τους ειδικούς. Η δραστηριότητα στα διεθνή φόρα είναι φυσικό επακόλουθο της προσπάθειας επίλυσης ενός διεθνούς προβλήματος, και οι πλέον κατάλληλοι να δουλέψουν πάνω του είναι οι ειδικοί τους οποίους συνοδεύουν οι πολιτικοί αρχηγοί.
Αυτά χρειάζονται, αλλά δεν είναι αρκετά. Την ώρα λοιπόν που η Ευρώπη ξεκινά επιτέλους με χίλια ζόρια το Conference of Europe, όπου θα γίνει μια προσπάθεια έστω οι πολίτες να συζητήσουν το τι θέλουν από την ΕΕ, μήπως είναι η ώρα για εκδημοκρατισμό του Κυπριακού;
Τα κενά δημοκρατίας στον ΟΗΕ, στα ανώτατα δώματα της ΕΕ και αλλού είναι αναμενόμενα γιατί αφορούν νέους τρόπους και αρένες διακυβέρνησης, νέα πειράματα παραγωγής και άσκησης πολιτικής. Τίποτα δεν δικαιολογεί αυτά τα κενά δημοκρατίας σε μια χώρα ούτε 10 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων, μόλις πέραν του ενός εκατομμυρίου ψυχών.
Το δικό μας πρόβλημα άλλωστε δεν έχει μόνο διεθνείς προεκτάσεις. Αφορά τους νέους, τις γυναίκες, τις περιθωριοποιημένες ομάδες, τα κοπελλούθκια που σε μια γενιά ίσως κάνουν τρία χρόνια θητεία, αγόρια και κορίτσια, στο σύνορο με την Τουρκία στη Λήδρας.
