Του Λάρκου Λάρκου
Οι Βρυξέλλες στις δόξες τους! Η μία συνάντηση διαδεχόταν την άλλη και έτσι έγιναν το επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος. ΗΠΑ και Ε.Ε. βρίσκουν τρόπους συνεννόησης. Από τον κύκλο των συναντήσεων επιλέγω τα εξής σημεία ως τα αξιολογικά σημαντικότερα.
Ο Τζο Μπάιντεν στις Βρυξέλλες: «ΗΑμερική επέστρεψε», άλλαξε το κλίμα σε πολλές πρωτεύουσες ίσως με εξαίρεση το Λονδίνο, και βέβαια αφήνει πίσω του τη χαοτική πολιτική Τραμπ. Μήνυμα Μπάιντεν: «Απομονωτισμός τέλος» και έτσι προέκυψε και η συνάντηση (η πρώτη μετά το 2017) με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και την πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Καθίσταται ολοένα και πιο σαφές πως η νέα προσέγγιση Μπάιντεν αφορά, πρώτο την επίλυση των εμπορικών διενέξεων ανάμεσα σε ΗΠΑ-Ε.Ε. και, δεύτερο, τη σύμπλευση των δύο πάνω στη γραμμή του περιορισμού του εμπορικού επεκτατισμού της Κίνας. Στο πρώτο σημειώθηκε πρόοδος, στο δεύτερο τα πράγματα είναι ιδιαίτερα πολύπλοκα και απαιτείται χρόνος. Συνάντηση Μπάιντεν-Πούτιν: Ο Μπάιντεν εξήγησε το σημαντικότερο: «Δεν είναι προς το συμφέρον κανενός ένας νέος Ψυχρός Πόλεμος». Ο Β. Πούτιν χαρακτήρισε τις συνομιλίες «εντατικές και εποικοδομητικές», ενώ όπως είπε «δεν υπήρξε ένταση στη διάρκειά τους». Μια δύσκολη και πολύπλοκη σχέση που θα διατηρήσει, κατά περιόδους, τις υψηλές της εντάσεις : Ουκρανία, Συρία, κυβερνοασφάλεια, Αλεξέι Ναβάλνι, ανθρώπινα δικαιώματα, παγκόσμιος ανταγωνισμός, εξοπλισμοί.
Συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν: Άμεση, απευθείας επικοινωνία ανάμεσα στους δύο. Τέθηκε μια καλύτερη βάση συνεννόησης, καθώς υποβαθμίζεται μερικώς ο διαλυτικός ρόλος Δένδια. Ενίσχυση των διαύλων διαλόγου όπως είναι οι Διερευνητικές Επαφές για το Αιγαίο, οι επαφές μεταξύ υπουργών, παραγόντων της οικονομίας κ.λπ.Τα ζητήματα «χαμηλής πολιτικής» (τουρισμός, εμπόριο, πανδημία) έρχονται σε πρώτο πλάνο, καθώς τα κυρίαρχα θέματα δεν έχουν βρει κάποια κατεύθυνση - οι δύο προτίμησαν να δώσουν έμφαση στα «μικρά» στα οποία συγκλίνουν και τα άλλα τα άφησαν για επόμενο χρονικό στάδιο. Οι δηλώσεις Κυρ. Μητσοτάκη δείχνουν ότι δυσκολεύεται ιδιαίτερα να αξιοποιήσει τη φράση «από κοινού προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για τις διαφορές στο Αιγαίο», όπως συστηματικά έλεγε ο πατέρας του ή ο ιδρυτής του κόμματός του.Ο Τ. Ερντογάν επιχειρεί μια (σχεδόν) εφ’ όλης της ύλης προσπάθεια να διορθώσει παλαιότερα λάθη και να βελτιώσει τις σχέσεις του με τη Γαλλία, την Ελλάδα, την Αίγυπτο και την Σ. Αραβία. Έτσι, αυξάνει το διπλωματικό κεφάλαιο της χώρας του. Η συνάντηση Μακρόν-Ερντογάν έχει την ειδική της βαρύτητα. Οι διπλωματικές υπηρεσίες των δύο χωρών διόρθωσαν πράγματα και έφεραν τους δύο προέδρους για πρώτη φορά σε συνάντηση με πραγματική ατζέντα –Λιβύη, Συρία, πώληση στρατιωτικού υλικού στην Τουρκία, εμπορικές συναλλαγές. Συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν: Ο Τ. Μπάιντεν δήλωσε ότι «ήταν θετική και παραγωγική» και οι δύο επαναβεβαίωσαν τη στρατηγικού τύπου συνεργασία ανάμεσα στις δύο χώρες-πυλώνες στο ΝΑΤΟ. Επίσης, Συρία, Αφγανιστάν (ευθύνη στην Τουρκία για την διοίκηση του αεροδρομίου στην Καμπούλ), Καύκασος, τρομοκρατία κ.λπ. Προβλήθηκε η θετική ατζέντα στη σχέση τους (εταίροι, συνέργειες, εμπόριο) και έδωσαν έμφαση στη συνεργασία και στις ευκαιρίες. Είδαν τη μεγάλη εικόνα και μέσα από αυτήν είδαν και τις προβληματικές περιοχές των σχέσεών τους. Τις τελευταίες τις έστειλαν για επεξεργασία και επίλυση στο κατώτερο επίπεδο. Ο Τ. Ερντογάν δήλωσε ότι «δεν υπάρχει θέμα που δεν μπορεί να επιλυθεί στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις», προσθέτοντας ότι «οι περιοχές συνεργασίας είναι πλατύτερες και πλουσιότερες από τις προβληματικές». Ο δε Τ. Μπάιντεν ανέφερε «ότι οι ομάδες μας θα εργαστούν τώρα για να καταγράψουν τις λεπτομέρειες όσων συμφωνήθηκαν κατά τη συνάντηση. Είμαι βέβαιος ότι θα σημειώσουμε πραγματική πρόοδο». Για τις προβληματικές περιοχές αναζήτησαν «ρυθμίσεις» για τους S-400 και τα F35. Αναγνωρίζουν προφανώς ως μη επιλύσιμη τη διαφορά σε σχέση με τη στήριξη των ΗΠΑ σε YPG στη Συρία, οργάνωση που η Τουρκία θεωρεί παρακλάδι του ΕΚΚ. Παραμένει δε, η απόρριψη του τουρκικού αιτήματος για έκδοση του Φ. Γκιουλέν, (προφανώς ο φάκελος είναι αδύναμος για το δικαστικό σύστημα των ΗΠΑ, θέμα που δεν αφορά τη διοίκηση).
Η απόσυρση του Κυπριακού: Για όσους διερωτώνται αν υπάρχει πουθενά «Κυπριακό», η απάντηση βρίσκεται στις επιλογές Αναστασιάδη –όλες οι εξελίξεις γίνονται ερήμην της ουσίας του. Όταν η διπλωματία παράγει πρόοδο, αναδεικνύει ευκαιρίες και αναζητεί νέες περιοχές συνεργασίας ανάμεσα σε μεγάλα και μικρά κράτη. Ίσως για τον ανάποδο λόγο, ο Ν. Αναστασιάδης διάλεξε την ημέρα για να εμφανίσει «το νέο εθνικό σχέδιο «Κύπρος - Το Αύριο», ζητώντας δημόσια «να χτίσουμε γέφυρες ευθύνης, ώστε όλοι μαζί να αντιμετωπίσουμε τις νέες μεγάλες προκλήσεις». Βέβαια,όλες οι εξαγγελίες γίνονται ερήμην του Κυπριακού, η ουσία του δεν ήταν μέρος της συνάντησης Μητσοτάκη-Ερντογάν, ούτε εκείνης μεταξύ Μπάιντεν-Ερντογάν. Το Κυπριακό απεσύρθη από τη διεθνή ατζέντα και τώρα εκείνος που άλλαξε τη φορά των πραγμάτων, ζητά «γέφυρες» για την «καλύτερη» διαχείριση του ενός τμήματος της Κύπρου! Όταν παραμένεις ουραγός των εξελίξεων, όταν αδιαφορείς για την κατεχόμενη Κύπρο, ουδείς θα έρθει να μας «διασώσει» επειδή φτιάχνουμε επικοινωνιακού τύπου «γέφυρες». Το κατά Α. Νεοφύτου «τσουνάμι» έφτασε κανονικά, αλλά ο Ν. Αναστασιάδης, αντικαθιστώντας την πολιτική με την καταγγελία, επιχειρεί να πείσει μόνο το εσωτερικό ακροατήριο ότι δεν συμβαίνει οτιδήποτε...
