Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Οι οικονομικές επιπτώσεις της Κύπρου λόγω της πανδημίας ήταν αβέβαιες, ωστόσο η Κύπρος άρχισε να αντιμετωπίζει την πανδημία από μία σχετικά ισχυρή θέση στον οικονομικό της κύκλο. Οι εμβολιασμοί έχουν συμβάλει τα μέγιστα ώστε να αισιοδοξεί η Κύπρος αναφορικά με την πανδημία, όμως η έλευση ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου είναι πιο αναγκαία από ποτέ.
Τα δημοσιονομικά μέτρα που υιοθετήθηκαν για μετριασμό των οικονομικών συνεπειών από τα περιοριστικά μέτρα ήταν δαπανηρά, αλλά επιβαλλόμενα ώστε το βραχυχρόνιο πρόβλημα να μην εξελιχθεί σε μακροχρόνιο. Τώρα όμως η Κύπρος, όπως όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άλλωστε, έχουν την ευκαιρία μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και των Σχεδίων Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας να πάρουν δανεισμό αλλά και χορηγήσεις για τη στήριξη μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που θα υλοποιήσουν. Η Κύπρος, αν και έχει διευρυμένη οικονομία, τα τελευταία χρόνια άλλαξαν οι τομείς οι οποίοι ήταν ικανοί να φέρουν «εύκολο χρήμα». Πρώτα, χτυπήθηκε το «international business», μετά το Πρόγραμμα των Πολιτογραφήσεων και έμμεσα ο τομέας του «real estate» πολυτελών κτισμάτων.
Το Σχέδιο Ανθεκτικότητας, ωστόσο, δίνει μια διέξοδο σε χώρες όπως η Κύπρος που διερευνά νέο αναπτυξιακό μοντέλο, σε βάθος πενταετίας, μέχρι το 2026 συγκεκριμένα. Βάσει των σχεδιασμών και του πλάνου που απεστάλη στην Ευρώπη, ο συνολικός προϋπολογισμός του Σχεδίου της Κύπρου ανέρχεται στα 1,23 δισ. ευρώ, ποσό που αποτελείται από χορηγία ύψους 1 δισ. ευρώ και δανεισμό ύψους περίπου 0,23 δισ. ευρώ. Βασική προϋπόθεση για να λάβει η Κύπρος τα χρήματα είτε μέσω χορηγιών, είτε μέσω δανεισμού, είναι να προχωρήσει σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις και να κάνει συγκεκριμένα πράγματα που έχει θέσει ενώπιον της Επιτροπής. Πώς όμως κατανέμονται οι πόροι σε σχέση με τους άξονες πολιτικής;
Σύμφωνα με το Σχέδιο που αποστείλαμε στην Επιτροπή, το 41% των πόρων ή 501 εκατ. ευρώ κατανέμονται στην πράσινη μετάβαση, ενώ το 23% ή 282 εκατ. ευρώ των πόρων κατανέμονται στην ψηφιακή μετάβαση. Στην πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό συνεισφέρουν και μέτρα με πράσινη ή ψηφιακή διάσταση από τους υπόλοιπους Άξονες Πολιτικής. Έτσι, τα εκατοστιαία ποσοστά επί του συνολικού κόστους του Σχεδίου που αφορούν στη χρηματοδότηση μέτρων και που συμβάλλουν στην πράσινη ή την ψηφιακή μετάβαση, ξεπερνούν τα ελάχιστα απαιτούμενα από τον Κανονισμό ποσοστά, 37% και 20%, αντίστοιχα.
Με ποσοστά
Οι προτάσεις της Κύπρου χωρίζονται σε πέντε άξονες προτεραιοτήτων, που είναι η Δημόσια Υγεία και Πολιτική Προστασία – Μαθήματα από την Πανδημία, Επιτάχυνση της μετάβασης σε μια πράσινη οικονομία, Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και ανθεκτικότητας της οικονομίας, προς μια ψηφιακή εποχή και Αγορά εργασίας και η Εκπαίδευση και ανθρώπινο κεφάλαιο. Ο πρώτος Άξονας Πολιτικής περιλαμβάνει μέτρα που θα συμβάλουν στην αύξηση της ετοιμότητας, ανθεκτικότητας και ποιότητας των υπηρεσιών του Γενικού Συστήματος Υγείας. Δημιουργώντας τις απαραίτητες υποδομές, εξοπλισμό και διαδικασίες, θα δοθεί έμφαση στην ενίσχυση των δημόσιων νοσοκομείων, ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικά και να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τυχόν μελλοντικές κρίσεις υγείας. Ο Άξονας περιλαμβάνει επίσης επενδύσεις για την ενίσχυση της πολιτικής προστασίας και, συγκεκριμένα, τη χρήση έξυπνων τεχνολογιών για τον αποτελεσματικό χειρισμό καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Για ένα ανθεκτικό και αποτελεσματικό σύστημα υγείας και ενισχυμένη πολιτική προστασία θα κατανεμηθούν 74,1 εκατ. ευρώ, ή το 6% επί του γενικού συνόλου.
Ο Άξονας Πολιτικής 2 για την Ταχεία μετάβαση σε μια Πράσινη οικονομία ύψους 447,6 εκατ. ευρώ επιδιώκει να συμβάλει σημαντικά στην πράσινη μετάβαση και τη περιβαλλοντική βιωσιμότητα, μέσα από την επίτευξη των εθνικών στόχων για την κλιματική ουδετερότητα, την ενεργειακή απόδοση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Προωθεί μεταρρυθμίσεις στους τομείς του κλίματος και της ενέργειας, των βιώσιμων μεταφορών, της διαχείρισης των υδάτινων πόρων αλλά και του περιβάλλοντος ευρύτερα. Ο παρών άξονας αποτελεί και τον σημαντικότερο ως προς την συνολική συμβολή του Σχεδίου στους κλιματικούς στόχους. Τα 447,6 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν στο 36,3% επί του συνόλου, ενώ για την Κλιματική ουδετερότητα, ενεργειακή απόδοση και διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) θα διατεθούν 269 εκατ. ευρώ ή το 21,8% επί του συνόλου. Για τις βιώσιμες μεταφορές θα κατανεμηθούν 91,3 εκατ. ευρώ ή 7,4% επί του συνόλου και για την έξυπνη και βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων θα κατανεμηθούν 87,3 εκατ. ευρώ ή 7,1% επί του συνόλου.
Διερευνούμε νέα
Ο Άξονας Πολιτικής για την Ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας ύψους 449,3 εκατ. ευρώ ή το 36,4% επί του συνόλου στοχεύει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της ανθεκτικότητας της κυπριακής οικονομίας. Συμπληρωματικά με τους υπόλοιπους άξονες, περιλαμβάνει μέτρα που συμβάλλουν στην προώθηση ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης και διεθνούς ανταγωνιστικότητας της κυπριακής οικονομίας, στη βάση και των αποτελεσμάτων της σχετικής μελέτης του Συμβουλίου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου. Περιλαμβάνει επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις για διεύρυνση της παραγωγικής βάσης μέσω της ενίσχυσης του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα της οικονομίας, βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, με τη στήριξη κυρίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ), τη διαφοροποίηση και ενίσχυση του τουριστικού προϊόντος, εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης αλλά και των τοπικών αρχών, μεταρρύθμιση και βελτίωση της αποδοτικότητας του δικαστικού συστήματος, καταπολέμηση της διαφθοράς και ενίσχυση της διαφάνειας, ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας, καθώς και την ανθεκτικότητας του χρηματοοικονομικού τομέα αλλά και της δημοσιονομικής κατάστασης. Για τη διαφοροποίηση της οικονομίας θα κατανεμηθούν 166,4 εκατ. ευρώ ή το 13,5% επί του συνόλου, για την προώθηση έρευνας και καινοτομίας 64 εκατ. ή το 5,2%, για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων 78,4 εκατ. ευρώ ή 6,4%, για τον εκσυγχρονισμό δημόσιας υπηρεσίας και τοπικής αυτοδιοίκησης, μεταρρύθμιση δικαστικού συστήματος και καταπολέμηση της διαφθοράς 96 εκατ. ή 7,8% και για τη διασφάλιση της χρηματοοικονομικής και δημοσιονομικής σταθερότητας 44,5 εκατ. ή 3,6%. Βασικός στόχος αυτού του άξονα «προς μια ψηφιακή εποχή» ύψους 89,4 εκατ. ευρώ ή του 7,3% επί του συνόλου, είναι να γεφυρώσει τις διαφορές και να διασφαλίσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Κύπρου, χωρίς αποκλεισμούς και μέσω επαρκούς πρόσβασης σε υποδομές επικοινωνίας για όλους τους πολίτες. Αυτό θα επιτευχθεί με την εξασφάλιση κάλυψης κινητής τηλεφωνίας 5G και δικτύου οπτικών ινών για το 100% του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης της κινητής τηλεφωνίας 5G κατά μήκος των κύριων «terrestrial corridors» και της καθολικής και προσιτής πρόσβασης στη συνδεσιμότητα Gigabit σε όλες τις αστικές και αγροτικές περιοχές. Ο άξονας αποτελεί θεμελιώδες μέρος της συνολικής πολιτικής για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Κύπρου, προωθώντας ένα νέο οικονομικό μοντέλο με όραμα για μία δυναμική και ανταγωνιστική οικονομία, βασισμένη στη γνώση και τις ψηφιακές και αναδυόμενες τεχνολογίες. Σε συνδυασμό με μία σειρά δράσεων στους υπόλοιπους άξονες πολιτικής, οι οποίες επίσης συμβάλλουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας, το Σχέδιο διαθέτει συνολικά πέραν των 280 εκατ. για την ψηφιακή μετάβαση, ποσό που αντιστοιχεί στο 23% του συνολικού προϋπολογισμού του Σχεδίου. Συγκεκριμένα, βάσει του Σχεδίου, για την αναβάθμιση υποδομών για συνδεσιμότητα θα κατανεμηθούν 53 εκατ. ευρώ ή 4,3% επί του συνόλου και για την προώθηση ηλεκτρονικής διακυβέρνησης 36,4 εκατ. ή 3% επί του συνόλου.
Επαγγελματικές απαιτήσεις
Ο πέμπτος άξονας για την απασχόληση, κοινωνική προστασία, εκπαίδευση και ανθρώπινο δυναμικό ύψους 172,9 εκατ. ή 14% επί του συνόλου, επικεντρώνεται στην ανάπτυξη των απαιτούμενων δεξιοτήτων και ικανοτήτων στο υφιστάμενο αλλά και μελλοντικό εργατικό δυναμικό, ώστε αυτό να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις απαιτήσεις και τάσεις της σύγχρονης αγοράς εργασίας, σύμφωνα με τις τρέχουσες αλλά και τις μελλοντικές της ανάγκες, περιλαμβανομένων αυτών που απορρέουν από την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις ευθυγραμμίζονται με τις σχετικές ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες και προτεραιότητες.
Ο άξονας περιλαμβάνει επίσης μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις για την αντιμετώπιση των αδυναμιών της αγοράς εργασίας που σχετίζονται με την ανάγκη διευκόλυνσης της εισόδου στην αγορά, ιδίως για γυναίκες με παιδιά, στη βελτίωση της διαθεσιμότητας και της προσιτής εκπαίδευσης και φροντίδας κατά την πρώιμη παιδική ηλικία και στη δημιουργία ενός δικτύου εγκαταστάσεων παιδικής μέριμνας. Στοχεύει επίσης στην αύξηση της απασχόλησης για τους νέους εκτός εργασίας, εκπαίδευσης ή κατάρτισης (NEET). Για τον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος και την αναβάθμιση και ενίσχυση δεξιοτήτων κατανέμονται 94 εκατ. ευρώ ή 7,6% επί του συνόλου και για αγορά εργασίας, κοινωνική ευημερία και ενσωμάτωση 78,9 εκατ. ευρώ ή 6,4% επί του συνόλου.
Έντυπη Έκδοση
