Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Η απόφαση για διακοπή του επενδυτικού προγράμματος πολιτογραφήσεων ξένων επενδυτών ήταν πολιτική, ωστόσο, είναι απόφαση που επηρεάζει και οικονομικά την Κύπρο, μειώνοντας στα επόμενα χρόνια την αύξηση του ΑΕΠ και αφήνοντας δανειστική έκθεση 411 εκατομμυρίων ευρώ στις τράπεζες. Το πρόγραμμα συμβάλει οικονομικά από το 2013 που έγινε ελκυστικό, εντούτοις από το 2018 που παρατηρήθηκαν αδυναμίες λειτουργεί ολοένα και λιγότερο θετικά προς την οικονομία, με το κόστος της φήμης να μην μπορεί να υπολογιστεί.
Η Κύπρος από το 2018 έχει βρεθεί πολλάκις σε ρεπορτάζ διεθνών μέσων ενημέρωσης αναφορικά με τη χρήση του Προγράμματος, την ανάγκασαν να προχωρήσει σε αρκετές αναβαθμίσεις, αλλά αποδείχτηκε πως δεν ήταν αρκετές. Το ρεπορτάζ του Al Jazeera έδωσε και το τελειωτικό χτύπημα σε ένα πρόγραμμα που το Υπουργείο Οικονομικών και η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου τονίζουν ότι όντως προσφέρει οικονομικά, αλλά όχι στο επίπεδο που έχει δημιουργηθεί στην κοινή γνώμη. Πώς αποτυπώνονται οι αριθμοί για το Πρόγραμμα των Πολιτογραφήσεων; Βάσει των στοιχείων που εξασφάλισε η «Κ» από την Κεντρική Τράπεζα, συνολικά για την περίοδο 2015 – 2019 η αύξηση του ΑΕΠ ανήλθε στο 21,8%, με τη συνεισφορά του Προγράμματος αυτή την περίοδο να περιορίζεται στο 2%. Τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η «Κ» από το ΥΠΟΙΚ, κινούνται στην ίδια γραμμή, παρουσιάζοντας πως κατά το 2016 – 2019 η αύξηση στο ΑΕΠ ήταν στο 18,4% και το 1,7% της αύξησης αποτελούσε την συνεισφορά του Σχεδίου. Δεδομένης της αυστηροποίησης του Προγράμματος και της μείωσης του ενδιαφέροντος για το Κυπριακό Πρόγραμμα η συνεισφορά του Προγράμματος στο ΑΕΠ σύμφωνα με την Κεντρική –εάν συνεχιζόταν φυσικά– θα κυμαινόταν στο 0,1 – 0,3%. Το Υπουργείο Οικονομικών στις δικές του εκτιμήσεις έβλεπε αύξηση του ΑΕΠ –αν συνεχιζόταν– για την περίοδο 2021 – 2023 στο 1,3% λόγω του Προγράμματος, ενώ προσέθετε πως σε περίπτωση σταδιακής διακοπής του θα χανόταν το 0,8% της αύξησης του ΑΕΠ, άρα θα κυμαινόταν στο 0,5% η αύξηση. Μονοδιάστατες οι επενδύσεις, όμως, καθώς οι μελέτες δείχνουν πως πάνω από το 60% των επενδύσεων αφορούν ακίνητη περιουσία και με μεγάλη επίδραση σε σχέση με την αγορά εργασίας στον τομέα των κατασκευών. Το ΥΠΟΙΚ στη δική του έρευνα αναφέρει πως σωρευτικά κατά την περίοδο 2016 – 2019 οι επενδύσεις μέσω του Προγράμματος οδήγησαν στη δημιουργία 3 χιλιάδων θέσεων εργασίας.
Μικρός τραπεζικός κίνδυνος
Το πρόγραμμα βάσει ρητορικής των τραπεζών κατά τα τελευταία χρόνια ήταν ότι είναι μερικώς συνδεδεμένο με τις κυπριακές τράπεζες και τον δανεισμό που έχουν λάβει ντιβέλοπερς από αυτές για να προχωρήσουν στις επενδύσεις. Στοιχεία που συνέλεξε από την Κεντρική Τράπεζα η «Κ» δείχνουν πως η έκθεση των τραπεζών για πρότζεκτς που έχουν σχέση με το Πρόγραμμα των Πολιτογραφήσεων ανέρχονταν στις 30/6/2020 στα 411 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, το ποσό κατά την 30/6/2019, δηλαδή ένα χρόνο πριν, ανερχόταν στα 550 εκατ. ευρώ, καθησυχάζοντας παράλληλα τις ανησυχίες για τον αντίκτυπο του Προγράμματος πάνω στις κυπριακές τράπεζες. Υπενθυμίζεται πως τα ΜΕΔ πλέον στην Κύπρο ανέρχονται στα 8,5 δισ. ευρώ, με τα 411 εκατ. να είναι άκρως διαχειρίσιμο νούμερο. Οι παραπάνω αριθμοί επιβεβαιώνουν και τη θέση των τραπεζών, αλλά και του Υπουργείου που υποστήριζε διαχρονικά ότι, «η έκθεση και οι κίνδυνοι για το εγχώριο τραπεζικό τομέα στη χρηματοδότηση των επενδύσεων είναι αρκετά περιορισμένη εφόσον αυτή προέρχεται από το εξωτερικό και από ιδίους πόρους των ξένων επενδυτών». Ταυτόχρονα, μπορεί το πρόγραμμα να αποφασίστηκε να διακοπεί, ωστόσο υπάρχουν αιτήσεις που αναμένεται να εξεταστούν. Αναλυτικότερα, οι υπό εξέταση αιτήσεις τη δεδομένη στιγμή, βάσει της πληροφόρησης της «Κ» από το αρμόδιο Υπουργείο, είναι πως ανέρχονται στις 250-300. Ο αριθμός των εκκρεμουσών αιτήσεων από την άλλη που έχει ενώπιόν του το Υπουργείο Εσωτερικών δεν έχουν ακόμα καταμετρηθεί και ο αριθμός τους, δηλαδή αυτές που είναι πρωτοκολλημένες, ενδεχομένως να κυμαίνονται στις 700.
Τα ανοιχτά πρότζεκτ
Μεγάλη κουβέντα υπήρχε διαχρονικά για τα ψηλά κτήρια και τον πολεοδομικό οργασμό που είχε δημιουργηθεί. Μεγάλος ήταν ο φόβος για κτήρια τα οποία μπορεί να μην ολοκληρώνονταν ποτέ, για το περιβαλλοντολογικό αποτύπωμά τους και το μέλλον των ακατοίκητων «μοσχοπουλημένων» διαμερισμάτων στα παραλιακά μέτωπα της χώρας. Οι αιτήσεις των επενδυτών θα έπρεπε να συνοδεύονται με την αγορά μίας κατοικίας άνω των 0,5 εκατ. ευρώ ή άνω των 2 εκατ. εάν ο επενδυτής θα "επένδυε" στο "real estate", άρα και τα πλείστα πρότζεκτ που έχουν προαναγγελθεί έχουν εξασφαλισμένη τη χρηματοδότησή τους. Όχι όμως όλα, καθώς οι τόσοι πύργοι με τα πανάκριβα διαμερίσματά τους που στα χαρτιά είχαν πωληθεί και είχαν ανακοινωθεί πως θα δημιουργηθούν, φαίνεται πως μετά την πολιτική απόφαση για διακοπή του προγράμματος θα διαφοροποιηθούν τα πλάνα των ντιβέλοπερ. Οι πύργοι, οι οποίοι έχουν ανακοινωθεί εδώ και χρόνια πως θα δημιουργηθούν, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα προχωρήσουν, καθώς μπορεί να έχουν προπωληθεί μέχρι και το 90% των διαμερισμάτων τους. Για εκείνους τους πύργους, ωστόσο, που θέλησαν να λάβουν σχετικές άδειες οι ντιβέλοπερ προσφάτως ή ανακοινώθηκε η δημιουργία τους μετά την αυστηροποίηση του προγράμματος των πολιτογραφήσεων στην Κύπρο, είναι αβέβαιο το μέλλον τους. Ποιοι είναι οι πύργοι που έχουν σχεδόν προπωληθεί; Το ΟNE της Pafilia έχει προχωρήσει σε πωλήσεις άνω του 90%, το Limassol Del Mar της Leptos και Zavos επίσης βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο με τις πωλήσεις να κυμαίνονται άνω του 90%. Όσον αφορά για το τεράστιο έργο Trilogy της Cybarco, έχει πωληθεί το 50%, ενώ την ίδια ώρα το 360 της Cyfield έχει πωληθεί πάνω από το 60% των διαμερισμάτων του. Στη Makronisos Marina της μαρίνας της Αγίας Νάπας έχει πωληθεί άνω του 80% του πρώτου της πύργου, ενώ αναμένεται και δεύτερος. Στη Limassol Marina (μαρίνα λεμεσού) έχουν πωληθεί πάνω από το 80% των διαμερισμάτων της.
Τα παραπάνω είναι έργα τα οποία ανακοινώθηκαν εδώ και αρκετά χρόνια. Προφανώς, υπάρχουν πάρα πολλά πρότζεκτ ακόμα που έχουν ανακοινωθεί και έχουν πωληθεί το 25 – 30%, ενώ άλλα είναι στα σκαριά. Το ερώτημα είναι πόσα από αυτά τα που θα δημιουργούνταν μετά από αυτή την εξέλιξη θα καταφέρουν να δημιουργηθούν.
Έντυπη Έκδοση
