Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αναμένεται βάσει αναλυτών να μειώσει την Πέμπτη τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Μία απόφαση που χαρακτηρίζεται ως και η τελευταία «ανώδυνη», αφού θα οδηγήσει τα επιτόκια στα επιθυμητά επίπεδα που η ίδια έχει καθορίσει. Έτσι, οι καταναλωτές λιανικής τραπεζικής, οι επιχειρηματίες, αλλά και οι τράπεζες στην Κύπρο θα αποκομίσουν οφέλη μετά την απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ να δώσει για ακόμα μία φορά την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής, βασισμένη πάντα στις προοπτικές του πληθωρισμού.
Εάν πράγματι η ΕΚΤ αποφασίσει να μειώσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης, τα επιτόκια της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων, των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης θα μειωθούν σε 2%, 2,15% και 2,4%, αντιστοίχως. Εάν ο πληθωρισμός σταθεροποιηθεί γύρω από τον μεσοπρόθεσμο στόχο του Διοικητικού Συμβουλίου για ρυθμό 2% σε διατηρήσιμη βάση, τότε σημαίνει ότι επόμενες μειώσεις επιτοκίων μπορεί να γίνουν μεν, αλλά σίγουρα με περισσότερη σκέψη και δυσκολία. Εξάλλου, οι αποφάσεις της ΕΚΤ βασίζονται εδώ και καιρό στα εκάστοτε διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία και λαμβάνονται αποφάσεις από συνεδρίαση σε συνεδρίαση για τον καθορισμό της κατάλληλης κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής.
Όπως κατέδειξαν τα οικονομικά αποτελέσματα για το πρώτο τρίμηνο του 2025 τουλάχιστον των δύο μεγάλων τραπεζών της Κύπρου, της Τράπεζας Κύπρου και της Ελληνικής Τράπεζας, μέλος του Ομίλου Eurobank, ο νέος δανεισμός «πέταξε». Η μείωση των επιτοκίων έχει παίξει τον δικό της ρόλο σε αυτή την εξέλιξη, καθώς οι καταναλωτές που ήθελαν να δανειστούν ανέμεναν πρώτα να μειωθούν τα επιτόκια. Με τη νέα μείωση, στο 2% αναφορικά με το επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων, υποχωρούν ακόμα περισσότερο οι όποιοι ενδοιασμοί υπήρχαν σε δανειολήπτες λιανικής τραπεζικής, αλλά και επιχειρηματίες. Το επενδυτικό ενδιαφέρον το οποίο θα γίνει πράξη μέσω δανεισμού θα μεγαλώσει περαιτέρω, ρίχνοντας στην αγορά «φθηνότερο χρήμα» σε σχέση με το ακριβό που ήταν μέχρι και τον Ιούνη του 2024 για παράδειγμα.
Μειώνεται το ρίσκο
Οι τράπεζες έχουν να ισορροπήσουν ανάμεσα σε κέρδη που απολαμβάνουν λόγω επιτοκίων και της «παρκαρισμένης» πλεονάζουσας ρευστότητας στις Κεντρικές Τράπεζες, αλλά και των οφελών που απολαμβάνουν λόγω της αυξημένης ζήτησης για νέο δανεισμό. Συνάμα, το ρίσκο για τον νέο δανεισμό ή και για δανεισμό που παραχωρήθηκε τα προηγούμενα έτη πέφτει και τα επίπεδα αθέτησης καταβολής του δανεισμού μειώνονται ολοένα και περισσότερο. Είναι ένα από τα οφέλη που θα αποκομίσουν οι τράπεζες, σημαντικό για την περαιτέρω πορεία τους. Η Κεντρική πρόσθετα αναφέρει κατά τους επιλεγμένους Δείκτες Χρηματοοικονομικής Ευρωστίας του Κυπριακού Τραπεζικού Τομέα για το 2024, πως ο τραπεζικός τομέας κατέγραψε θετική κερδοφορία κατά το 2024, κυρίως λόγω των καθαρών εσόδων από τόκους. Έσοδα καταγράφηκαν από διάφορες πηγές τόκων, όπως δάνεια και χορηγήσεις, επενδύσεις σε χρεωστικούς τίτλους και καταθέσεις με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα («ΕΚΤ»).
Αύξηση και τον Απρίλη
Όπως καταγράφει η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ), τα συνολικά δάνεια τον Απρίλιο 2025 κατέγραψαν καθαρή αύξηση 169,1 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με καθαρή αύξηση 429,9 εκατ. ευρώ τον Μάρτιο 2025. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των συνολικών δανείων έφτασε στο 4,9%, σε σύγκριση με 3,1% τον Μάρτιο 2025. Το υπόλοιπο των συνολικών δανείων τον Απρίλιο 2025 έφθασε στα 25,6 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με την Κεντρική, τα δάνεια κατοίκων Κύπρου παρουσίασαν αύξηση 13 εκατ. ευρώ. Πιο αναλυτικά, τα δάνεια προς νοικοκυριά αυξήθηκαν κατά 27,7 εκατ. ευρώ, ενώ τα δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες κατέγραψαν μείωση 12,8 εκατ. ευρώ. Τα δάνεια των υπόλοιπων εγχώριων τομέων παρουσίασαν συνολικά μείωση 1,9 εκατ. ευρώ.
Ακόμα μπορεί να μην έχει βγει η νέα έρευνα τραπεζικών χορηγήσεων από τον εγχώριο επόπτη, την ΚΤΚ, αλλά βάσει των δεδομένων που έχουμε ενώπιόν μας δεν πρόκειται να διαφοροποιείται κατά πολύ σε σχέση με την προηγούμενη. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τις προσδοκίες των συμμετεχουσών στην έρευνα τραπεζών για το πρώτο τρίμηνο του 2025, η καθαρή ζήτηση δανείων, τόσο από επιχειρήσεις, όσο και από νοικοκυριά για όλες τις κατηγορίες δανείων αναμενόταν να αυξηθεί σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Έτσι και έγινε, ενώ και για το δεύτερο τρίμηνο του έτους δεν αποκλείεται να ισχύουν τα ανωτέρω. Πρόσθετα, για τα κριτήρια χορήγησης δανείων στην Κύπρο ανέφερε ότι αναμένονταν να χαλαρώσουν τόσο για τα δάνεια προς επιχειρήσεις όσο και για τα στεγαστικά, καταναλωτικά και λοιπά δάνεια προς νοικοκυριά.
Κρατούν μία «πισινή»
Στο τελευταίο ριπόρτ των αποφάσεων της οικονομικής πολιτικής της ΕΚΤ στις 17 Απριλίου, τονιζόταν ότι η οικονομία της ζώνης του ευρώ έχει αναπτύξει κάποια ανθεκτικότητα σε παγκόσμιες διαταραχές, αλλά οι προοπτικές για την ανάπτυξη έχουν επιδεινωθεί λόγω των αυξανόμενων εμπορικών εντάσεων. «Η αύξηση της αβεβαιότητας είναι πιθανόν να μειώσει την εμπιστοσύνη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων και η δυσμενής και ευμετάβλητη αντίδραση των αγορών στις εμπορικές εντάσεις είναι πιθανόν να οδηγήσει σε αυστηροποίηση των συνθηκών χρηματοδότησης. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν περαιτέρω δυσμενώς τις οικονομικές προοπτικές για τη ζώνη του ευρώ», κατέληγε.
