Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Στον κουρνιαχτό που σήκωσε η κρίση στον Συνεργατισμό, ένα «θηρίο» που ακούει στο όνομα Logicom έκανε την εμφάνισή του στη δημόσια σφαίρα, σαν σε χολιγουντιανή ταινία τρόμου, κουβαλώντας τη φημολογία ότι πήρε άνευ επιτοκίου και εξασφαλίσεων πότε 10 εκατ. δάνειο και πότε 20 εκατ. από τον Συνεργατισμό για να αγοράσει από τη Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα (ΣΚΤ), μετοχές της Δήμητρας Επενδυτική . Για να συμπληρωθεί το μωσαϊκό της προβεβλημένης καχυποψίας θα πρέπει να σημειωθεί ότι το θηρίο Logicom έχει στη Δήμητρας Επενδυτική μετοχές της τάξης του 29%. Το κερασάκι στην τούρτα της χολιγουντιανής παραγωγής μπήκε την Παρασκευή με την αποκάλυψη από τον Αβέρωφ Νεοφύτου ότι η σύζυγος και η πεθερά του είναι μέτοχοι στη Logicom με συνολικό μερίδιο 2 τοις χιλίοις. Λόγω της σοβαρότητας της υπόθεσης Συνεργατισμός για την κυπριακή οικονομία και επειδή σε τέτοιου εκτοπίσματος κρίσεις τα πραγματικά θηρία συνήθως παραμένουν αθέατα, η «Κ», επιχείρησε να εντοπίσει τα ίχνη της σχέσης Logicom και Δήμητρας Επενδυτική, από ανθρώπους που γνωρίζουν στοιχεία και αριθμούς και από πηγές που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το μεγάλο deal ΣΚΤ και Ελληνικής Τράπεζας.
Όντως θηρίο
Για τα μεγέθη της Κύπρου η Logicom είναι όντως ένα θηρίο. Η εταιρεία που είχε μπει στο ΧΑΚ το 2000, μεγάλωσε μέχρι σήμερα ίσα με 50 φορές από τότε κι έφτασε τώρα να κάνει τζίρους γύρω στα 860 εκατ. ετησίως, μάλιστα με σημαντικά αυξητική τάση. Οι γνωρίζοντες την αγορά τη χαρακτηρίζουν ως «εταιρεία με εξαιρετική εταιρική διακυβέρνηση», όπως μας είπε άνθρωπος που ασχολείται συστηματικά με τον επιχειρηματικό κόσμο, «με εξαιρετικά στελέχη πρώτης γραμμής, με εργασίες και γραφεία σε 20 χώρες, που εξυπηρετούν άλλες 10 και πλέον χώρες».
Από την άλλη, η Δήμητρα Επενδυτική, όπως είναι καλά γνωστό, γεννήθηκε το 2000, μέσα από την ανάγκη του Συνεργατισμού να ανακόψει τις εκροές από τις αναλήψεις που ο κόσμος έκανε για να παίξει τότε στο Χρηματιστήριο, που είχε γίνει το άτυπο καζίνο που τίναζε στην κυριολεξία την πάγκα στον αέρα. Έτσι ο Συνεργατισμός δημιούργησε τη Δήμητρα Επενδυτική, η οποία από το Initial Public Offering (ΙΡΟ) των 200 εκατ. λιρών μάζεψε 1,2 δισ. λίρες. Μέχρι ο Συνεργατισμός να επιστρέψει στον κόσμο το 1 δισ. το ΧΑΚ άρχισε να παίρνει την κατιούσα, και το 1 δισ. έμεινε στον Συνεργατισμό, ο οποίος σώθηκε στην κυριολεξία και βρέθηκε με τη Δήμητρα Επενδυτική στο χέρι και δεν ήξερε τι έπρεπε να την κάνει ώσπου ήρθε ο λεγόμενος «νόμος Προδρόμου» που ανάγκαζε τις επενδυτικές να επενδύουν το 80% των χρημάτων τους στο ΧΑΚ και η Δήμητρα το έπραξε. Τότε έγιναν πολλά και διάφορα κόλπα και πολύ χρήμα χάθηκε αμνημόνευτο... Το 2006 στη Δήμητρα Επενδυτική που είχε φτάσει από τα 200 εκατ. να έχει πια μια αξία γύρω στα 50 εκατ. άλλαξε η διεύθυνση. Τα επόμενα τρία χρόνια έγινε προσπάθεια να μαζευτούν τα ασυμμάζευτα. Οι άνθρωποι της Δήμητρας Επενδυτικής κατόρθωσαν να πάρουν πίσω αρκετά. Άλλα σε ρευστό και άλλα σε ακίνητα. Το 2007 το ΧΑΚ είχε άνοδο και η Δήμητρα πούλησε μετοχές και αγόρασε ακίνητα από τα οποία εισπράττει σημαντικά ποσά ετησίως σε ενοίκια. Το 2013, στο κούρεμα η Δήμητρα είχε 73 εκατ. καταθέσεις και κουρεύτηκαν μόνο τα 2 που ήταν στη Λαϊκή. Σήμερα η καθαρή αξία της ξεπερνά τα 120 εκατ.
Ο αρραβώνας Δήμητρας και Logicom
Παρόλο που η Δήμητρα Επενδυτική ήταν και στη νέα εποχή της επιφυλακτική σε επενδύσεις, παρακολουθώντας την εξέλιξη της δημόσιας εταιρείας Logicom μέσα από τα χρόνια, προχώρησε και σταδιακά κυρίως κατά τα έτη 2008-9 εξασφάλισε το 10% της Logicom και θέση στο Δ.Σ. της, γεγονός που θεωρείται η καλύτερή της επένδυση μέχρι στιγμής από πλευράς κεφαλαιουχικών κερδών και μερισμάτων. Η σχέση των δύο εξελίχθηκε και με την αγορά από τη Logicom μετοχών στη Δήμητρα Επενδυτική, με την πρώτη να αρχίζει να αγοράζει γύρω στο 2010 μετοχές στη δεύτερη, φτάνοντας στο 7,4% μέχρι το τέλος του 2017, ενώ σε μερικές περιπτώσεις τα τελευταία 3-4 χρόνια έκανε προτάσεις στο Συνεργατισμό για εξαγορά μετοχών του στη Δήμητρα. Τον Ιανουάριο του 2018 η Τράπεζα Κύπρου, με 3,7% στη Δήμητρα Επενδυτική, πρότεινε στη Logicom όλο το πακέτο (καθότι οι επενδύσεις σε μετοχές εταιρειών δεν μετρούν στα κεφάλαια της τράπεζας). Η Logicom το αγόρασε στα 48 σεντ. Τον Μάρτιο του 2018 η ΣΚΤ, έχοντας πλέον ανάγκη από κεφάλαια πούλησε στη Logicom το 18,5% των μετοχών του Συνεργατισμού στη Δήμητρα με 55 σεντ και πήρε πέραν των 20 εκατ. Το ποσοστό της Logicom στη Δήμητρα έφτασε, στις 15/03/2018, το 29,62%. Δύο βδομάδες μετά την πώληση άρχισε να κυκλοφορούν οι πληροφορίες ότι διάφορα ξένα επενδυτικά ταμεία εξέφρασαν ενδιαφέρον για την αγορά του καλού χαρτοφυλακίου της ΣΚΤ.
Τα «αμαρτωλά» δάνεια
Εκείνο που ευρέως εμφανίστηκε στη δημόσια σφαίρα χωρίς να επιβεβαιωθεί, είναι ότι η Logicom πήρε από τον Συνεργατισμό δάνειο 10 εκατ. για να αγοράσει τη Δήμητρα Επενδυτική. Απευθυνθήκαμε απευθείας στην πηγή για του λόγου το αληθές. Ποια είναι η αλήθεια; Ο Συνεργατισμός που ήθελε να επεκταθεί περαιτέρω στα εταιρικά δάνεια, προσέγγισε τη Logicom. Όπως προκύπτει και από τους οικονομικούς λογαριασμούς της Logicom, η εταιρεία έχει τραπεζική συνεργασία με μεγάλο αριθμό τραπεζικών κολοσσών σε διάφορες χώρες και έχει διευκολύνσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ανά πάσα στιγμή. Την αγορά των μετοχών της Δήμητρας από τον Συνεργατισμό αξίας 20 εκατ. η Logicom φέρεται να τη χρηματοδότησε μερικώς από τα ίδια κεφάλαια και μερικώς από μακροπρόθεσμα δανεισμό από άλλο τραπεζικό ίδρυμα και όχι από τον Συνεργατισμό, όπως κυκλοφόρησε σαν ψίθυρος στο παζάρι. Από τον Συνεργατισμό η Logicom, πήρε δάνειο 10 εκατ. σε χρόνο άσχετο με τις εξελίξεις στη ΣΚΤ, όχι όμως άτοκο και χωρίς εξασφαλίσεις. Το δάνειο είναι με κανονικό επιτόκιο και έχουν όπως αρμοδίως πληροφορηθήκαμε δοθεί επαρκείς οι εξασφαλίσεις, παρόμοιες με αυτές που η Logicom προσφέρει διαχρονικά στις τράπεζες από τις οποίες παίρνει διευκολύνσεις. Με αυτούς τους όρους φέρεται να έλαβε και το δάνειο από τον Συνεργατισμό στα τέλη του 2017. Με αυτά τα δεδομένα η Logicom είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος της Δήμητρας Επενδυτική με 29,6%, όπου υπάρχει ακόμα ένα κυπριακό Fund με 5% και το υπόλοιπο ανήκει σε 150.000 Κύπριους μετόχους που τις αγόρασαν από τα Συνεργατικά.
Η αγάπη που άργησε και το «καυτό» ερώτημα
Για να φτάσουμε στην «αργοπορημένη αγάπη», της Ελληνικής Τράπεζας με τη Δήμητρα Επενδυτική, θα πρέπει να ξεκινήσουμε θέτοντας, το «καυτό ερώτημα»: Έγινε αθέμιτη σύμπραξη της Δήμητρας Επενδυτική και της Logicom; Το στόρι αυτό το ψάξαμε από πηγές που είναι αναμεμειγμένες στη «σχέση» Ελληνικής Τράπεζας και Δήμητρας Επενδυτική. Ιδού τι προκύπτει από όσα κατορθώσαμε να επιβεβαιώσουμε. Στα τέλη Μαρτίου 2018 η Δήμητρας Επενδυτική, ως σημαντικός μέτοχος της Ελληνικής Τράπεζας, ο οποίος όμως εκδιώχθηκε από το Δ.Σ. της τράπεζας, από τους άλλους δύο μεγαλομετόχους για λόγους που προκάλεσαν ερωτηματικά, ζητά γραπτώς από την Ελληνική Τράπεζα ενημέρωση για το ενδιαφέρον της τράπεζας σε σχέση το ενδιαφέρον της τράπεζας σε σχέση με την εξαγορά του καλού χαρτοφυλακίου της ΣΚΤ και γενικότερα για την αύξηση κεφαλαίου της Ελληνικής Τράπεζας. Το μεγάλο εύλογο ερώτημα που δημιουργείται είναι γιατί η Ελληνική δεν αποτάθηκε στους υφιστάμενους μετόχους για την αύξηση κεφαλαίου και αντί αυτού επέλεξε να προσεγγίσει ξένα επενδυτικά ταμεία. Οι επιστολές της Δήμητρας συνεχίστηκαν χωρίς όμως να τυγχάνει ενημέρωσης, μέχρι που τη Δευτέρα 11/06/2018, η Δήμητρα Επενδυτική κλήθηκε στην Ελληνική, με την κυβέρνηση να φέρεται να διευκολύνει την επαναπροσέγγιση διοίκησης Ελληνικής και Δήμητρας. Το ερώτημα που ετέθη στη συγκεκριμένη συγκυρία ήταν κατά πόσον μπορεί ο πωλητής, δηλ. η ΣΚΤ να κάνει κάτι τέτοιο. Η απάντηση που ελήφθη και από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM) ήταν αρνητική. Η Δήμητρα απάντησε ότι θα βάλει τα 50 εκατ. με την προϋπόθεση ότι θα ενημερωθεί από την Ελληνική αυθημερόν για την όλη συμφωνία. Στη συνέχεια ζητήθηκε από τη Δήμητρα να αυξήσει τα 50 εκατ. σε 100 εκατ. και τελικά να βάλει όλο το ποσό των 150 εκατ. και έτσι άρχισε επαφές με Funds προς εξασφάλιση των 150 εκατ. Στις 16 Ιουνίου, ημέρα Σάββατο, η Δήμητρα έστειλε επιστολή στην Ελληνική, ότι ήταν έτοιμη να βάλει τα 150 εκατ. Δηλαδή, 42 εκατ. από τα ρευστά της, 20 εκατ. από τη Logicom, 40 εκατ. από τράπεζα και 50 εκατ. από άλλα Funds. Τη δεδομένη στιγμή υπήρξε και πρόθεση του κράτους να βάλει ποσόν 50 εκατ. Την επόμενη μέρα, Κυριακή 17/06/2018, έγινε γραπτή συμφωνία Ελληνικής και Δήμητρας, με τη δεύτερη να βάζει τελικά 72 εκατ. καθότι ο SSM ενημέρωσε την Ελληνική ότι δεν μπορεί η Δήμητρα να βάλει 150 εκατ. διότι θα αποκτούσε ποσοστό πέραν του 30% πράγμα που ο SSM δεν επέτρεπε. Έτσι η Δήμητρα, με το 10% στην Ελληνική, συν 72 εκατ. αποκτούσε ένα ποσοστό γύρω στο 29,9% στο νέο σχήμα.
Κυριακάτικη περιπέτεια
Αν και το deal ήταν ιδιαίτερα ελκυστικό για τη Δήμητρα Επενδυτική είχε σοβαρούς ενδοιασμούς να υπογράψει καθότι υπολείπονταν 78 εκατ. για να διασφαλίζεται το business plan των 150 εκατ. Όταν η Δήμητρα εξέφρασε δισταγμό, η Ελληνική απάντησε ότι η πρώτη είχε το δικαίωμα να αποσυρθεί και θα ενημερωνόταν η ΣΚΤ ότι δεν υπάρχει συμφωνία, ενώ ο SSM θα ανέμενε μέχρι τα μεσάνυχτα της 17ης Ιουνίου θετική απάντηση, διαφορετικά στις 18/06/2018, θα έκλεινε τη ΣΚΤ. Τελικά, η Δήμητρα συμφώνησε, ωστόσο της ζητήθηκε αυθημερόν να παρουσιάσει proof of funds. Το πρόβλημα ήταν ότι λόγω Κυριακής οι τράπεζες ήταν κλειστές! Με τις ανάλογες –εξηγήσεις περί της σοβαρότητας της κατάστασης και λόγω ισχυρών τραπεζικών σχέσεων άνοιξαν κυριακάτικα οι πόρτες τραπεζών και δόθηκαν proof of funds, τα οποία ο γράφων είδε. Η Δήμητρα αντί να βάλει τα 72 εκατ. και να κλειδώσει το 29,9% της τράπεζας, έκανε την έκπληξη, προτείνοντας να δοθεί σε όλους τους μετόχους δικαίωμα στα 150 εκατ. να εξασκήσει ο κάθε μέτοχος τα δικαιώματα που του αναλογούν και ότι απομείνει να το πάρει η Δήμητρα, μέχρι και 72 εκατ. Και μάλιστα επειδή θεωρήθηκε θετικό να μπει στο νέο σχήμα και η PIMCO της προτάθηκε ένα private placement 50 εκατ. Με τα 50 εκατ. στην PIMCO, αυτόματα το 10% της ΔΕ, μειώνεται στο 8,3%. Στο τέλος της ημέρας, οι άλλοι μέτοχοι της Ελληνικής, Third Point με 26% και Wargaming με 25%, χωρίς την όποια κίνηση, είναι σε πολύ καλύτερη θέση από τη Δήμητρα σήμερα, που πολύ πιθανόν ασκώντας τα δικαιώματά της να μείνει ενδεχομένως πάλι στο 10%. Άρα στη Δήμητρα, που έχει το 10% της Ελληνικής, η Logicom έχει το 29%, ένα κυπριακό Fund το 5% και το υπόλοιπο 66% ανήκει σε 150.000 Κύπριους μετόχους. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι, όπως μας εξηγήθηκε, με τα σημερινά δεδομένα η Δήμητρα θεωρητικά μπορεί να φτάσει μάξιμουμ μέχρι και το 22% της Ελληνικής βάζοντας έως 50 εκατ. ευρώ, αν και είναι σενάριο που θεωρείται απομακρυσμένο. Είναι αλήθεια ότι Logicom και Δήμητρα βρέθηκαν στο μάτι του κυκλώνα ιδιαίτερα το τελευταίο δεκαπενθήμερο, χωρίς να έχει προκύψει οτιδήποτε συγκεκριμένο που να τις εκθέτει. Στο φινάλε εκείνο που μένει είναι ότι μέσα από το κρισιακό τοπίο που δημιουργήθηκε και τη μεγάλη προσπάθεια να μη ναυαγήσει η όλη διαδικασία για συμφωνία της Ελληνικής Τράπεζας και της ΣΚΤ, η Δήμητρα Επενδυτική, από κομπάρσος που ήταν και χωρίς θέση στο Δ.Σ. της τράπεζας, αναδείχθηκε σε πρωταγωνιστή.
