Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Επεξεργάζεται νέα έξοδο στις αγορές για έκδοση ομολόγου και αποπληρωμή μέρους του ρωσικού δανείου το Υπουργείο Οικονομικών. «Αυτό που μπορώ να πω είναι πως εξετάζεται το ενδεχόμενο και πιθανώς πολύ σύντομα θα είμαστε σε θέση να προβούμε σε συγκεκριμένες ανακοινώσεις», είπε ο υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης την Τρίτη μετά τη συνάντηση που είχε με τον νέο Κεντρικό Τραπεζίτη, τον Κωνσταντίνο Ηροδότου στο Υπουργείο.
«Είναι γεγονός ότι τα δεδομένα για την κυπριακή οικονομία στις διεθνείς αγορές είναι εξαιρετικά θετικά και αυτό μας δημιουργεί κάποιες ευκαιρίες, τις οποίες αξιολογούμε και δεν θα διστάσουμε να αξιοποιήσουμε. Βασικός σκοπός είναι η πραγματοποίηση κινήσεων που θωρακίζουν ακόμη περισσότερο την κυπριακή οικονομία, αξιοποιώντας την πρόοδο που έχει γίνει, την θετική εικόνα που πλέον έχει δημιουργηθεί για τη χώρα μας», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, αυτή η κίνηση εγείρει κάποια ερωτήματα με προεκτάσεις μέχρι και για τις σχέσεις Κύπρου – Ρωσίας και τις σχετικές πιέσεις των Αμερικανών για άμεση διακοπή των οικονομικών τους σχέσεων. Τη δεδομένη στιγμή το κράτος χρωστά στη Ρωσία 1,87 δισ. ευρώ από το συνολικό δανεισμό των 2,5 δισ. ευρώ που έλαβε το 2011 και τον Ιούνιο του 2018 καταβλήθηκε η πρώτη δόση του ρωσικού δανείου, μία από τις οκτώ προγραμματισμένες.
Μέχρι το 2021 το κράτος έχει συμφωνήσει να δίνει δύο δόσεις το χρόνο, όπου σύμφωνα με το τελευταίο δημοσιευμένο χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής θα δίνει 710 – 715 εκατ. το χρόνο. Το επιτόκιο του δανείου μειώθηκε το 2013 από 4,5% σε 2,5% και από εκεί που έπρεπε να αρχίσει να δίδεται το 2015, έλαβε επέκταση στο 2018. Τουλάχιστον αυτά υπεγράφησαν στις 12 Σεπτεμβρίου του 2013 στη Μόσχα μεταξύ του υπουργού Οικονομικών Χάρη Γεωργιάδη και του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών της Ρωσίας Σεργκέι Στόρτσακ.
Τα ερωτήματα
Πρώτο και κύριο ερώτημα είναι το αν επιτρέπει η συμφωνία που είχε συνάψει η Κυπριακή Δημοκρατία με την Ρωσία την πρόωρη αποπληρωμή του δανείου, διότι σε μία σύμβαση δανείου ο δανειστής υπολογίζει στους τόκους που θα λάβει. Αυτό θα είναι και το κέρδος του, για χρήματα τα οποία δόθηκαν σχεδόν 10 χρόνια πριν. Ως γνωστόν, για να αποπληρώσεις πρόωρα ένα χρέος πρέπει να σου δίνουν το δικαίωμα οι όροι του δανείου. Εάν υπάρχει ως όρος, τότε η Κυβέρνηση θα προχωρήσει. Αλλιώς, τότε θα χρειαστεί να προχωρήσει η Κυβέρνηση σε αίτημα προς τη Ρωσία για να γίνει κατορθωτό, εάν και εφόσον δεν έχει ζητηθεί ήδη. Βάσει των παραπάνω, δεν δείχνει να συμφέρει τη Ρωσία να της αποπληρώσει πρόωρα το δάνειο η Κυβέρνηση.
Δεύτερο ερώτημα που προκύπτει είναι αν θα προχωρήσει με εγχώριο δανεισμό, ή με εξωτερικό. Και η απάντηση είναι μία. Εάν προχωρήσει με έκδοση χρέους, τότε θα προχωρήσει αναγκαστικά με εξωτερικό δανεισμό αφού δεν φαίνεται γόνιμο το έδαφος για να δανειστεί από το εσωτερικό της χώρας ένα ποσό άνω των 500 εκατ. ευρώ. Και θέτεται το συγκεκριμένο ποσό, διότι, για να προχωρήσει σε ένα τέτοιο ποσό, πρέπει και να «αξίζει τον κόπο» μια τέτοια ενέργεια. Μην ξεχνάμε πως αυτή η πρόωρη αποπληρωμή αντιτίθεται στο πρόγραμμα αποπληρωμής που έχει συνθέσει το Γραφείο Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους.
Τρίτο ερώτημα που γεννάται αλλά έχει βαρύνουσα σημασία, είναι ότι με αυτή την κίνηση στέλνονται κάποια μηνύματα σε πολλούς αποδέκτες. Ενδεχομένως η πρόωρη αποπληρωμή του δανείου να σχετίζεται με τις σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας, με την Κύπρο να θέλει να «κόψει» τις σχέσεις με τους Ρώσους. Οι πιέσεις των Αμερικανών ίσως φαίνεται να φτάνουν και σε αυτό το επίπεδο. Ο αντίλογος σε μια τέτοια κίνηση με αυτή την δικαιολόγηση είναι ότι η Ρωσία δάνεισε την Κύπρο όταν ήταν έτοιμη να χρεοκοπήσει και τώρα φτάνει η ώρα που της «γυρίζει την πλάτη».
Τέλος, όπως πληροφορείται η «Κ», οι αρχικές σκέψεις του Υπουργείου ήταν να αποπληρώσει πρόωρα το δάνειο του ΔΝΤ, το οποίο πλέον ανέρχεται στα 691 εκατ. ευρώ και στο συγκεκριμένο θα υπήρχε νόημα να δανειστεί για να το αποπληρώσει στην ολότητά του.
Σημειώνεται πως το Υπουργείο είχε κάνει και έρευνα για συγχρηματοδοτούμενα δάνεια (syndicated loans) από τις εγχώριες τράπεζες, που όμως δεν ευοδόθηκε.
Πρόγραμμα αποπληρωμών
Δίχως να αλλάξει κάτι με το Ρωσικό δάνειο, το πρόγραμμα αποπληρωμών έχει ως εξής. Για το 2019 η Κ.Δ. έχει προγραμματίσει να καταβάλει συνολικά 2,2 δισ. δανείων, από τα οποία τα 715 εκατ. αφορούν το ρωσικό δάνειο, 1,38 δισ. ευρώ αφορούν ομόλογα εσωτερικού και 199 εκατ. ευρώ αφορούν ομόλογα εξωτερικού.
Κατά το 2020 οι πληρωμές των δανείων μειώνονται ολίγον τι σύμφωνα με το πλάνο, στα 2,02 δισ. ευρώ, που χωρίζονται σε 458 εκατ. για ομόλογα εξωτερικού, 820 εκατ. σε ομόλογα εσωτερικού και 710 εκατ. ευρώ για το Ρωσικό.
Τα στοιχεία του Γραφείου Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους δείχνουν ότι το 2021 τα δάνεια θα κυμανθούν συνολικά στα 1,74 δισ. ευρώ. Το Ρωσικό δάνειο στα 714 εκατ. ευρώ, ενώ για τα ομόλογα εξωτερικού δεν θα κατατεθούν χρήματα. Στα ομόλογα εσωτερικού θα δοθούν 861 εκατ. ευρώ, ενώ 168 εκατ. ευρώ θα πάνε για αποπληρωμή δανείων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (ΕΜΣ).
Συνολικά φαίνεται από τους σχετικούς πίνακες πως η Κύπρος χρωστά 20,8 δισ. ευρώ που θα πρέπει να δώσει μέχρι και μετά το 2035.
Οι δανεισμοί
Στην Κύπρο, από τον Μάρτιο του 2013 μέχρι και τον Μάρτιο του 2016 παραχωρήθηκε από τους διεθνείς δανειστές επί μνημονίου ποσό 7,2 δισ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (IMF). Συγκεκριμένα, η Κύπρος έλαβε 6,3 δισ. ευρώ από τον ESM και 960 εκατ. από το IMF. Είχε προηγηθεί δανεισμός 2,5 δισ. ευρώ το 2011 από τη Ρωσία.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
