Της Μαρίνας Οικονομίδου
Τον Ιούλιο που πέρασε, ο τέως πρόεδρος του ΔΗΣΥ Νίκος Αναστασιάδης μιλούσε σε εκδήλωση απολογισμού για το έργο του ευρωβουλευτή του ΔΗΣΥ Λουκά Φουρλά. Ήταν μία παρέμβαση σε έντονο κλίμα και για πολλούς από τους παρευρισκόμενους τροχιοδεικτική του τι θα ακολουθούσε σήμερα. Πέραν της αίσθησης που έκαναν στα πολιτικά πηγαδάκια τα εγκωμιαστικά λόγια για το έργο, τον χαρακτήρα και την πολιτική διαδρομή του συναγερμικού ευρωβουλευτή, θέτοντάς τον εν πολλοίς ως πρότυπο για το κόμμα, δεν παρέλειψε να αφήσει σαφείς αιχμές για το πού οδεύει ο ΔΗΣΥ. Είπε με νόημα ότι δεν δημιουργήθηκε για να ικανοποιεί τις φιλοδοξίες κάποιων, τόνισε πως ο ΔΗΣΥ περνά κρίσιμες στιγμές και προειδοποίησε πως θα υπάρξουν νέες παρεμβάσεις του καθώς όπως εκτιμούσε το κόμμα παρέκκλινε από την ορθή πορεία. Τι είχε όμως ενοχλήσει σε τέτοιο βαθμό τον τέως Πρόεδρο ούτως ώστε να οδηγηθεί σε μία τέτοια δημόσια εξομολόγηση και τι τον ώθησε στην επιστολή προς την Αννίτα Δημητρίου που αποκάλυψε την περασμένη βδομάδα ο «Φιλελεύθερος»;
Περί υστεροφημίας
Οι λόγοι ποικίλλουν, όπως και οι αναγνώσεις που δίδονται για την κατάσταση που επικρατεί. Κάποιοι από τους παρευρισκόμενους στην εκδήλωση του Λουκά Φουρλά υποστήριξαν πως φάνηκε να ενοχλείται όταν Συναγερμικός τον πλησίασε και του είπε πως ο τέως πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου δεν λέει τα καλύτερα λόγια για τον ίδιο και πως κάνει δυσάρεστες –για τον Νίκο Αναστασιάδη– προβλέψεις σε ό,τι αφορά το τι θα ακολουθήσει του πορίσματος για το «Κράτος Μαφία». Για άλλους τα αίτια είναι βαθύτερα και συνδέονται με την υστεροφημία του Νίκου Αναστασιάδη. Ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει εκφράσει σε πολλούς το παράπονό του για το γεγονός ότι το έργο του δεν τυγχάνει της στήριξης που ο ίδιος θα ανέμενε από την Πινδάρου. Όπως και με την περίπτωση του Νίκου Χριστοδουλίδη, ο Νίκος Αναστασιάδης ανέμενε από την Αννίτα Δημητρίου να τον αξιοποιεί, να τον συμβουλεύεται περισσότερο και κατ’ επέκταση να έχει περισσότερη επιρροή. Σημείο που φαίνεται να ενόχλησε αρκετά τον τέως Πρόεδρο ήταν όταν προθυμοποιήθηκε πριν από λίγους μήνες να βοηθήσει την ηγεσία στην ανεύρεση δυνατών υποψηφίων στη Λεμεσό, χωρίς ωστόσο η Αννίτα Δημητρίου να επανέλθει. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν πως σε αυτό το κακό κλίμα που είχε ήδη καλλιεργηθεί προέκυψε και η επιστολή του τέως Προέδρου προς την πρόεδρο του κόμματος. Μία επιστολή που αφήνει σαφείς αιχμές απομάκρυνσης του ΔΗΣΥ από το αφήγημα που είχε κτίσει ο ίδιος για το Κραν Μοντανά και το τι πήγε λάθος.
Ο Χάρης, ο Δίπλαρος και οι άλλοι
Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται, αν βεβαίως η ρήξη με την Αννίτα Δημητρίου είναι ολική και όχι προειδοποιητική βολή, είναι αφενός πόση είναι η επιρροή πλέον του Νίκου Αναστασιάδη στο δεξιό ακροατήριο και αφετέρου πού μπορεί να διοχετευτεί αυτή η επιρροή δεδομένης πλέον της πικρίας που έχει και απέναντι στον Νίκο Χριστοδουλίδη και απέναντι στην Αννίτα Δημητρίου. Ο άνθρωπος που θεωρείται και πολιτικά αλλά και προσωπικά πιο κοντά του είναι ο πρώην υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης. Για πολλούς λόγους περιλαμβανομένης και της δικής του πολιτικής υστεροφημίας, ο Χάρης Γεωργιάδης είναι ο μόνος που υπερασπίζεται ξεκάθαρα το έργο της δεκαετούς διακυβέρνησης Αναστασιάδη. Έχει ήδη αναφέρει πως πολλοί δεν θα υπήρχαν στο προσκήνιο αν δεν ήταν ο τέως Πρόεδρος και αυτό έχει τη δική του σημασία. Πέραν όμως αυτού, ο Χάρης Γεωργιάδης έχει ξεκάθαρο πλέον ιδεολογικό στίγμα. Με τον νέο ρεαλισμό, εκπροσωπεί έναν νέο Συναγερμό, έχει μία πιο σκληρή δεξιά ατζέντα που θυμίζει περισσότερο τη δεξιά πτέρυγα της Νέας Δημοκρατίας. Σιγά-σιγά απαγκιστρώνεται από το άλλοτε φιλελεύθερο προφίλ του, αν ληφθεί υπόψη και η πρόσφατη στρατηγική που πρότεινε στον ΔΗΣΥ για συνεργασία με ΔΗΚΟ και ΔΗΠΑ, ρέποντας παράλληλα σε ένα πιο συντηρητικό προφίλ που συγκλίνει με αυτό του Νίκου Αναστασιάδη. Έστω κι αν ο Χάρης Γεωργιάδης έχει δηλώσει πως συνταξιοδοτείται πολιτικά, οι κινήσεις του και οι σχέσεις που αναπτύσσει με το Κέντρο δεν επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο. Και για πολλούς δεν αποκλείεται σε αυτό το πλαίσιο να αποτελεί την επιλογή του Νίκου Αναστασιάδη, αν δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες ή αν προκύψουν συγκεκριμένες πολιτικές καραμπόλες. Πέραν του Χάρη Γεωργιάδη και ο αναπληρωτής πρόεδρος του ΔΗΣΥ, ο οποίος έχει κάνει γνωστές τις βλέψεις του για την προεδρία του Συναγερμού, βρίσκεται κοντά στον Νίκο Αναστασιάδη χωρίς να αποκλείεται να ελπίζει στη στήριξή του για την επόμενη μέρα του κόμματος.
Η χαίνουσα πληγή
Για μία μερίδα των Συναγερμικών στελεχών βεβαίως, όση κι αν είναι η πίκρα του Νίκου Αναστασιάδη με το πολιτικό του τέκνο, θεωρείται πως η πρόσδεση του ΔΗΣΥ στην κυβέρνηση θα βοηθήσει το κόμμα και τη δική του πολιτική υστεροφημία. Όμως αυτό το ζήτημα του ποια τελικώς είναι η σχέση με την κυβέρνηση, σε συνδυασμό με την ήττα των προεδρικών εκλογών αποτελεί το μεγαλύτερο ίσως σημείο σύγκρουσης. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι μεσούσης της μεγάλης κρίσης της κυβέρνησης και τη στιγμή που ο ΔΗΣΥ μπορούσε να πάρει κεφάλι, μία νέα κρίση επανεμφανίστηκε επισκιάζοντας τις άλλες, όταν ο επικεφαλής της σκιώδους κυβέρνησης του ΔΗΣΥ Μιχάλης Ιωαννίδης συγκρούστηκε με τον πρώην υφυπουργό παρά τω Προέδρω Πέτρο Δημητρίου. Αφορμή ήταν η αναφορά του Μιχάλη Ιωαννίδη σε αγνούς συναγερμικούς, αλλά και η υπογράμμιση πως η μεγάλη πλειοψηφία του ΔΗΣΥ στήριξε τον Νίκο Χριστοδουλίδη «αποδοκιμάζοντας συμπεριφορές ατόμων». Ο Πέτρος Δημητρίου τον κατάγγειλε για κενολογήματα που γίνονται προσβολές και πως τορπιλίζει την έννοια της ενότητας. Ο Μιχάλης Ιωαννίδης επανέφερε το θέμα του τι εκτυλίχθηκε μεταξύ πρώτης και δεύτερης Κυριακής, αλλά και κατάγγειλε ευσχήμως τον Πέτρο Δημητρίου ότι εμπλέκεται στην περιβόητη ιστορία παράδοσης του μητρώου των Συναγερμικών στο ΑΚΕΛ. Η σύγκρουση αυτή ανέδειξε δύο ζητήματα. Το πρώτο είναι η βαθιά καχυποψία των Αβερωφικών στελεχών με τη νέα κατάσταση πραγμάτων που επικρατεί στον ΔΗΣΥ και το δεύτερο είναι ότι ενισχύθηκαν τα ερωτήματα για τις στοχεύσεις και τις επιδιώξεις κάποιου μέρους του σκιώδους υπουργικού και της νέας κατάστασης πραγμάτων στον ΔΗΣΥ.
Οι Αβερωφικοί και ο καταγγελτικός Φαίδωνας
Ο Πέτρος Δημητρίου είναι από τα στελέχη που στήριξαν μέχρι τέλους τον Αβέρωφ Νεοφύτου, ερχόμενος τελικά και σε σύγκρουση με τον Νίκο Αναστασιάδη για τις κινήσεις του στο περιβόητο Πολιτικό Γραφείο που ακολούθησε της ήττας. Ερώτημα είναι αν αυτά τα στελέχη που νιώθουν πως ο Νίκος Χριστοδουλίδης αποτελεί την κύρια αιτία της ήττας του ΔΗΣΥ και που παράλληλα είναι καχύποπτοι ως προς το τι επιδιώκει η Πινδάρου, ιδιαίτερα μετά τη ρήξη της Αννίτας Δημητρίου με τον Αβέρωφ Νεοφύτου, θα στηρίξουν το κόμμα όπως παλιά ή αν θα επιλέξουν να κάνουν ένα βήμα πίσω στις επικείμενες βουλευτικές εκλογές. Η αλήθεια πάντως είναι πως ο Αβέρωφ Νεοφύτου έχει ξεκαθαρίσει πως δεν έκλεισε ο πολιτικός του κύκλος και κάνει παρεμβάσεις σε διάφορες στιγμές, που πολλές φορές έρχονται σε αντίθεση με τις κινήσεις της Πινδάρου. Ο κύκλος που τον στηρίζει θεωρεί πως το απολιτίκ αφήγημα καταρρέει με την πάροδο του χρόνου και ενδεχομένως να δώσει την ευκαιρία στον τέως συναγερμικό πρόεδρο να κάνει δυναμική επιστροφή ως υποψήφιος του κόμματος για το 2028. Νοουμένου ότι θα είναι ένα σκηνικό πολύ διαφοροποιημένο από το 2023. Στο ίδιο κάδρο δεν πρέπει να αγνοείται ο δήμαρχος Πάφου Φαίδωνας Φαίδωνος, ο οποίος αποκτά ισχυρούς υποστηρικτές από την ίδια ομάδα, φιλοδοξεί να είναι το αντίβαρο του Οδυσσέα Μιχαηλίδη στο καταγγελτικό ύφος και έχει ήδη καταθέσει σημεία πίστης προς το κόμμα, στις προεδρικές εκλογές του 2023.
Ο ρόλος του Δημητρίου
Έναν δικό του δρόμο σε όλη αυτή την κατάσταση ακολουθεί ο βουλευτής Λευκωσίας Δημήτρης Δημητρίου. Ενδεικτική η –για πολλούς θεσμική– παρέμβασή του στη σύγκρουση Δημητρίου-Ιωαννίδη, όπως επίσης και η αυτονομία κινήσεων στη Βουλή που προκαλεί συχνά δυσφορία στην Πινδάρου. Πρώτη βεβαίως στόχευση του Δημήτρη Δημητρίου μετά και την ήττα στις εσωκομματικές εκλογές είναι να καταφέρει να έχει μία πολύ καλή παρουσία στις βουλευτικές εκλογές που θα τον ενδυναμώσει για να διεκδικήσει ρόλο στο εσωκομματικό παιχνίδι την επομένη των βουλευτικών.
Ένα σκιώδες επισκιάζει…
Εξαιτίας των τάσεων που έχουν διαμορφωθεί, το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών είναι το μεγάλο στοίχημα για την Αννίτα Δημητρίου. Αυτό θα καθορίσει την παραμονή της στο πηδάλιο του κόμματος, αλλά και τις βλέψεις της για τις προεδρικές εκλογές του 2028. Η Αννίτα Δημητρίου εξακολουθεί να κρατά το ισχυρό χαρτί της δημοφιλίας, έστω κι αν αυτό μειώνεται το τελευταίο διάστημα. Η ίδια δεν έχει καταφέρει ωστόσο να δημιουργήσει έναν ισχυρό κύκλο στελεχών που να τη στηρίζουν στα δύσκολα. Δεν είναι τυχαίο ότι συχνά εκφράζει τα παράπονά της για το γεγονός ότι λίγοι την υπερασπίζονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όταν επικρίνεται. Σε αυτό λοιπόν το πλαίσιο θεωρείται πως έχει δημιουργηθεί το σκιώδες υπουργικό. Αφενός για να περιορίσει τις πολιτικές της τοποθετήσεις και να μετριάζει τις αντιδράσεις, αφετέρου για να αποκτήσει έναν κύκλο προσώπων δικής της επιρροής. Ο Μιχάλης Ιωαννίδης έχει ξεκαθαρίσει πως δεν θέλει να διεκδικήσει στις επικείμενες βουλευτικές εκλογές, πως θέλει απλώς να βοηθήσει στη δύσκολη αυτή μεταβατική στάση, ωστόσο η πληθωρική του παρουσία έχει ήδη καταφέρει να προκαλέσει αρκετές αντιδράσεις. Δεν είναι λίγα άλλωστε τα εκλεγμένα στελέχη που νιώθουν ότι οι σκιώδεις έχουν αντικαταστήσει τον ρόλο τους με αποτέλεσμα να τους βλέπουν με καχυποψία. Με ιδιαίτερη καχυποψία τους βλέπουν βεβαίως και οι αντιχριστοδουλιδικοί κύκλοι, οι οποίοι θεωρούν πως φλερτάρουν με το ενδεχόμενο πρόσδεσης του ΔΗΣΥ στο άρμα της κυβέρνησης σε περίπτωση σοβαρής ήττας του ΔΗΣΥ. Αυτό βεβαίως είναι κάτι το οποίο έβλεπε μέχρι πρότινος με ενδιαφέρον ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Είχε ζητήσει άλλωστε από συναγερμικούς παράγοντες να μεσολαβήσουν πριν από τη φονική πυρκαγιά, χωρίς ωστόσο να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα. Το ενδεχόμενο πρόσδεσης του ΔΗΣΥ στη συγκυβέρνηση ήταν ένα ζήτημα που συζητείτο ιδιαίτερα στους συναγερμικούς κύκλους πριν την κρίση που προκάλεσε η φονική πυρκαγιά. Το ερώτημα είναι αν θα εξακολουθεί να αποτελεί επιλογή για τον ΔΗΣΥ στο ενδεχόμενο μιας σοβαρής ήττας, δεδομένου ότι στον Συναγερμό έχει αναπτυχθεί, με την πάροδο των χρόνων, μία φιλοσοφία στελεχών και σίγουρα ατόμων από τη βάση που θεωρούν ότι το κόμμα πρέπει να είναι στην εξουσία. Είτε γιατί κρίνουν πως μόνο αυτό μπορεί να κυβερνήσει είτε γιατί αποζητούν τα οφέλη της εξουσίας. Κάτι τέτοιο θεωρείται από μία σημαντική μερίδα των Συναγερμικών καταστροφικό για το κόμμα καθώς πέραν των πολιτικών διαφωνιών δεν υπάρχει λόγος ο ΔΗΣΥ να δώσει σωσίβιο σε έναν Πρόεδρο που όπως φαίνεται βάσει δημοσκοπήσεων βρίσκεται σε σοβαρή πίεση.
Το μέλλον της Αννίτας
Αυτή τη σοβαρή ήττα και τις προεκτάσεις της θέλει με κάθε τρόπο να αποφύγει πάντως η Αννίτα Δημητρίου, η οποία αντιλαμβάνεται πως λίγοι θέλουν να τα πάει καλά στην επικείμενη εκλογική μάχη. Καθόλου τυχαία και η άτσαλη μετατόπιση δεξιότερα, σε μία προσπάθεια να αποκόψουν τις συναγερμικές ψήφους προς το ΕΛΑΜ. Το μεγάλο, ωστόσο, θέμα είναι αν αυτές οι εναλλαγές αφηγημάτων, στάσεων και θέσεων θα βοηθήσουν τελικά το κόμμα στις εκλογές. Το μεγάλο πρόβλημα για την Αννίτα Δημητρίου, που συνδέεται και με τις πολλές προσωπικές ατζέντες που αναδύονται εντός ΔΗΣΥ, είναι ότι δεν έχει καταφέρει ακόμη να πείσει για τις ηγετικές της ικανότητες. Μάλιστα, αμφισβητούνται ακόμη και από τις τάσεις εκείνες που δούλεψαν ούτως ώστε να εκλεγεί πρώτα πρόεδρος της Βουλής και στη συνέχεια πρόεδρος του ΔΗΣΥ. Η απουσία αντίδρασης που οδήγησε στην ενόχληση του Αναστασιάδη και τη διαρροή της επιστολής είναι ενδεικτική, όπως και η απόλυτη σιωπή στη σύγκρουση των Ιωαννίδη-Δημητρίου, η αυτόνομη τοποθέτηση του αντιπροέδρου του ΔΗΣΥ Γιάννη Καρούσου για τα οδοφράγματα που αντικρούεται με τη θέση του κόμματος, η επίθεση του εκπροσώπου Τύπου του ΔΗΣΥ στον Φιλελεύθερο και πολλά άλλα, έστειλαν το μήνυμα ενός κόμματος ακέφαλου, με το κάθε στέλεχος να μπορεί να τοποθετείται όπως θέλει, χωρίς σαφείς γραμμές και ένα σχετικό φίλτρο. Το ερώτημα βεβαίως είναι τι θα κάνει ο ΔΗΣΥ μετά τις εκλογές και αν το ενδεχόμενο ήττας θα αλλάξει τη θέση του κόμματος για την παρουσία του στην αντιπολίτευση. Το σίγουρο είναι πως η απουσία συγκεκριμένης στόχευσης, πλάνου, αφηγήματος και πολιτικής κατεύθυνσης, δυσκολεύει τις κινήσεις της Πινδάρου και προκαλεί συνεχώς νέες κρίσεις που πλήττουν την εικόνα του.
