ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Πώς οι Βρυξέλλες «νόσησαν» από την πανδημία

Οι επικρίσεις για υποβάθμιση του κινδύνου, της αναλγησίας αλλά και της απουσίας μέτρων

Της Μαρίνας Οικονομίδου

Της Μαρίνας Οικονομίδου

economidoum@kathimerini.com.cy

Η παραίτηση του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC) Μάουρο Φεράρι και τα όσα κατήγγειλε στους Financial Times για τον τρόπο που αντιμετώπισε την πανδημία η Ε.Ε., δεν προκάλεσε απλώς τριγμούς στο ήδη εύθραυστο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, αλλά έφερε στο προσκήνιο αυτό που συζητείται έντονα στο παρασκήνιο: ότι η Ε.Ε. πιάστηκε στον ύπνο, όσο ο κορωνοϊός εξαπλωνόταν στα κράτη μέλη της, αποτυγχάνοντας τελικώς να διαχειριστεί την κρίση.

Το γρανάζι της γραφειοκρατίας

«Έχω απογοητευτεί από την ανταπόκριση της Ε.Ε. απέναντι στον Covid-19» ανέφερε στους Financial Times ο Μάουρο Φεράρι, ξεκαθαρίζοντας πως όταν ανέλαβε την εν λόγω θέση, ήταν ένθερμος υποστηρικτής της Ε.Ε. και των όσων πρέσβευε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Όπως είπε, πρότεινε να δημιουργηθεί ένα ειδικό πρόγραμμα του ERC με στόχο την καταπολέμηση του κορωνοϊού. «Σκέφτηκα πως σε τέτοιες στιγμές, οι καλύτεροι επιστήμονες του κόσμου θα έπρεπε να έχουν πρόσβαση σε πόρους και ευκαιρίες ούτως ώστε να πολεμήσουν την πανδημία με νέα φάρμακα, νέα εμβόλια, νέα διαγνωστικά εργαλεία» ανέφερε ο Φεράρι, τα οποία όπως είπε θα αντικαθιστούσαν τους αυτοσχεδιασμούς και τις διαισθήσεις των πολιτικών ηγετών.

Όπως σημείωσε, το Επιστημονικό Συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Κέντρου Έρευνας απέρριψε ομόφωνα την εισήγησή του με το επιχείρημα ότι οι κανονισμοί λένε πως πρέπει να χρηματοδοτούν «από κάτω προς τα πάνω» έρευνες που εισηγούνται επιστήμονες, παρά μεγαλύτερα προγράμματα «από πάνω προς τα κάτω» των οποίων οι στόχοι θα καθορίζονται από τους ηγέτες της Ε.Ε. Αυτό από μόνο του ήταν αρκετό για να ανοίξει τη συζήτηση πώς η Ε.Ε. έχασε την ευκαιρία να διαχειριστεί αποτελεσματικά την κρίση, βραχυκυκλωμένη και εν πολλοίς ανήμπορη μπροστά στη γραφειοκρατία που την περιβάλλει.

Η απάντηση

Υπήρξε βεβαίως αμέσως και η ανακοίνωση του επιστημονικού συμβουλίου που άδειαζε τον Φεράρι. Ότι δηλαδή δεν έδειχνε καμία εκτίμηση στον λόγο ύπαρξης του ECR και το τι πρέσβευε. Στην ανακοίνωση γίνεται λόγος και για αδιαφορία και για απουσία σε πολλές συναντήσεις, ενώ η συμμετοχή του σε άλλους οργανισμούς, τόσο ακαδημαϊκούς όσο και εμπορικούς, τον κρατούσε εκτός των ζητημάτων και των συναντήσεων που είχαν να κάνουν με το ECR. 

Η καμπάνια και η καθυστέρηση

Όμως, όσα διαμείφθηκαν εντός του ECR, που οδήγησαν στην παραίτηση Φεράρι και κατ' επέκταση στις καταγγελίες του, δεν αποτελούν το μόνο θέμα που έχει να διαχειριστεί η Ε.Ε. Τα πυρά στρέφονται προς την Κομισιόν και την πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν και τα κράτη μέλη, καταγγέλλοντας αναλγησία. Δεν ήταν μόνο η ατυχής –για πολλούς– εκστρατεία ενημέρωσης που ακολούθησε, ενημερώνοντας τους Ευρωπαίους πολίτες πώς να πλένουν τα χέρια τους ως μέτρο προστασίας από τον ιό, την ώρα που στην Ιταλία αυξάνονταν οι νεκροί, αλλά και η υποβάθμιση του κινδύνου.

Ούτε λέξη στο Νταβός

Και λέμε υποβάθμιση του κινδύνου, καθώς μέχρι και τον Ιανουάριο, η Ε.Ε. θεωρούσε πως ο κορωνοϊός δεν απειλούσε την Ευρώπη. Καθόλου τυχαία η αναφορά του «Politico» στο Νταβός και στη στάση που τήρησε τότε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν. Όπως αναφέρει η ειδησεογραφική ιστοσελίδα, έναν μήνα πριν από την ανακοίνωση του πρώτου θανάτου από τον κορωνοϊό στην Ιταλία, η ίδια μιλούσε για την κλιματική αλλαγή, μιλούσε για την ψηφιοποίηση και την ανάγκη αποτροπής των κρίσεων, όμως δεν έκανε καμία αναφορά στον κορωνοϊό. Όπως αναφέρει η συγκεκριμένη ιστοσελίδα, στο ίδιο φόρουμ, ο πρώην σύμβουλος του Μπαράκ Ομπάμα για θέματα επιδημιών προειδοποιούσε πως η επιδημία, δεν αφορούσε αποκλειστικά την Κίνα, αλλά θα αποτελούσε ένα παγκόσμιο πρόβλημα, το οποίο θα έπρεπε να λάβουν υπόψη.

Η υποτίμηση του κινδύνου, αλλά και η δυσκολία στη λήψη αποφάσεων φάνηκε άλλωστε από το γεγονός ότι τόσο ο επίτροπος κρίσεων Janez Lenarčič προειδοποιούσε για την κρίση τον Φεβρουάριο και καλούσε τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα, χωρίς, ωστόσο, κανείς να τον λαμβάνει υπόψη. Στο ίδιο πλαίσιο και οι εκκλήσεις της επιτρόπου Υγείας Στέλλας Κυριακίδου είχαν μείνει στο κενό. Υπενθυμίζεται άλλωστε πως εκείνη την περίοδο, η προσοχή όλων ήταν στραμμένη στον Έβρο και στο μεταναστευτικό που αποτελούσε το κύριο πρόβλημα που είχε να αντιμετωπίσει η Ε.Ε. Βεβαίως, ζήτημα το οποίο προκάλεσε περαιτέρω καθυστέρηση στη λήψη των όποιων μέτρων, ήταν και η αναβολή της σύσκεψης των υπουργών Υγείας στο Ζάγκρεμπ, εξαιτίας του ότι η υπουργός Υγείας της Κροατίας (χώρας που προεδρεύει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) αποχώρησε από την κυβέρνηση λόγω σκανδάλου. Θα πρέπει να σημειωθεί πως τους δύο τελευταίους μήνες τέσσερις υπουργοί υγείας κρατών μελών της Ε.Ε έχουν παραιτηθεί. Όπως αναφέρεται στο Politico, ο κόκκινος συναγερμός σήμανε στην Κομισιόν στο τέλος Φεβρουαρίου, όταν η Ιταλία ζήτησε βοήθεια.

Η πάλη των τάξεων…

Η πανδημία προκάλεσε βεβαίως μία σειρά άλλων προεκτάσεων, ιδιαίτερα οικονομικών για τις χώρες που είχαν τις μεγαλύτερες απώλειες, όπως η Ιταλία και Ισπανία. Η πολύωρη διάσκεψη του Eurogroup για την οικονομική βοήθεια χωρών που πλήγηκαν από τον ιό, φαίνεται πως δεν γεφύρωσε τις διαφωνίες μεταξύ Βορρά και Νότου.

Η «Κ» είχε αναφερθεί σε προηγούμενο ρεπορτάζ στην τηλεδιάσκεψη των 27 ηγετών της Ε.Ε., με τη Γερμανία, τη Φινλανδία και την Ολλανδία να είναι αρνητικές στην πρόταση χωρών που έχουν πληγεί από τον κορωνοϊό (Ελλάδα, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Σλοβενία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο) για έκδοση ευρωομολόγων. Η συζήτηση αυτή άνοιξε την αντιπαράθεση Βορρά-Νότου μαζί με τη Γαλλία, με τους πρώτους να αρνούνται ευρωομόλογο και να εισηγούνται να αποταθούν στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Κάτι που συνεπάγεται με νέο μνημόνιο. Ο Νότος μαζί με τη Γαλλία που πλήττεται από τον ιό, επιμένει πως αν η Ε.Ε. διατηρήσει το σκληρό της πρόσωπο τότε, θα έχει να αντιμετωπίσει μία νέα κρίση. Αυτό που έκανε αίσθηση ήταν η απουσία της Κύπρου από την ομάδα των 9 που υπέγραφε υπέρ του ευρωομολόγου.

Υπήρξε η φημολογία ότι η Λευκωσία συμφωνεί πως τα χρήματα θα πρέπει να δοθούν από τον ESM και όχι από ευρωομόλογο. Όπως ενημερώνεται η «Κ» από αρμόδιες πηγές, την πρωτοβουλία ανέλαβε η Γαλλία, αλλά δεν ρωτήθηκε η Κύπρος. Όπως σημειώνουν κυβερνητικές πηγές, δεν υπήρχε σκοπιμότητα στο ότι η Κύπρος απουσίαζε από την υπογραφή για το ευρωομόλογο, απλώς δεν γνώριζε για τη δημιουργία της εν λόγω ομάδας. Σημειώνεται πως μετά και την τηλεδιάσκεψη, όταν ο πρόεδρος Αναστασιάδης συμφώνησε με τους 9 η Γαλλία έστειλε σχετικό έγγραφο, για να συμπεριληφθεί στην ομάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία. Όπως σημειώνουν με νόημα κυβερνητικοί κύκλοι, αν στην θέση του Κυριάκου Μητσοτάκη βρισκόταν ο Αλέξης Τσίπρας, τότε ο ίδιος θα πρότεινε να ενταχθεί και η Κύπρος στην εν λόγω ομάδα, δεδομένης και της καλύτερης σχέσης που υπήρχε μεταξύ των δύο ανδρών.

Η συζήτηση θα συνεχίσει σήμερα Πέμπτη, ωστόσο, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, αιτία της λήξης της συνεδρίασης χωρίς συμφωνία ήταν η έντονη διαμάχη Ιταλίας - Ολλανδίας για τους όρους της χρήσης από τις επί μέρους χώρες των προληπτικών πιστωτικών γραμμών του ESM για δαπάνες απαραίτητες για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων που προκαλεί η εξάπλωση του ιού.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Της Μαρίνας Οικονομίδου

Πολιτική: Τελευταία Ενημέρωση

X