Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η εκδοτική δουλειά που γίνεται από το Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (Κ.Ε.Ε.) είναι από τις πιο σημαντικές προσπάθειες που γίνονται στη χώρα στον χώρο των εκδόσεων. Η συνεργασία του Κ.Ε.Ε. με σημαντικούς Κύπριους και ξένους συνεργάτες όχι μόνο διασφαλίζει την επιστημονικότητα των βιβλίων που εκδίδονται, αλλά προσδίδει κύρος στο Κέντρο, εξασφαλίζοντας ενδιαφέρουσες και εύφορες μελλοντικές συνεργασίες. Μία σημαντική παράμετρος που πρέπει να τονιστεί είναι η ποικιλία των εκδόσεων και η ισορροπία μεταξύ της ειδικής και της γενικής γνώσης, διατηρώντας πάντοτε υψηλά εκδοτικά και επιστημονικά κριτήρια σε όλα ανεξαιρέτως τα βιβλία. Το εκδοτικό πρόγραμμα του Κ.Ε.Ε. λοιπόν συνεχίζει με σταθερό ρυθμό και για το 2020, εμπλουτίζοντας την κυπρολογική βιβλιογραφία με τρεις ακόμα σημαντικές εκδόσεις. Τρεις εκδόσεις που αναδεικνύουν την ιστορία, αλλά και τη λαογραφία της Κύπρου (α) Άννα Νεοφύτου, «Λαϊκή λατρεία στην παραδοσιακή κοινωνία της Κύπρου: Οι γιορτές του Πάσχα από τις Αποκριές μέχρι την Πεντηκοστή», (β) Nicholas Coureas, «The Burgesses of Lusignan Cyprus 1192-1474», (γ) Στέφανος Ευθυμιάδης, «Η βυζαντινή αγιολογία της Κύπρου: Οι άγιοι, οι συγγραφείς και τα κείμενα (4ος – 13ος αιώνας)», οι εκδόσεις εντάσσονται στις σειρές Δημοσιεύματα του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών και
Μεσαιωνική Κύπρος
Ο ιστορικός Νικόλας Κουρέας, λειτουργός του Κέντρου, έχοντας στη βιβλιογραφική του φαρέτρα σημαντικές μελέτες για τη μεσαιωνική Κύπρο, συνέγραψε τη μελέτη «The Burgesses of Lusignan Cyprus 1192-1474» [= Οι βουργέσιοι της Κύπρου επί εποχής των Λουζινιανών 1192-1474] που εντάσσεται στη Σειρά: Πηγές και Μελέτες της Κυπριακής Ιστορίας εξιστορεί τη γένεση και διαμόρφωση στο φραγκικό βασίλειο της Κύπρου μιας κοινωνικής ομάδας, των βουργεσίων, οι οποίοι αποτελούνταν από τεχνίτες, εμπόρους, νομικούς και διπλωμάτες, και είχαν ως κοινό χαρακτηριστικό το δικαίωμα πρόσβασης στο δικαστήριο που ονομαζόταν Η Χαμηλή Αυλή, άλλως η Αυλή των Βουργεσίων, για την εκδίκαση των υποθέσεών τους. Ο συγγραφέας προσεγγίζει το θέμα από τη δημιουργία του Βασιλείου έως το τέλος του και εξηγεί πως αρχικά οι βουργέσιοι, στην αρχή αποκλειστικά Φράγκοι στην καταγωγή και Ρωμαιοκαθολικοί στο θρήσκευμα, με την πάροδο του χρόνου και ιδίως από τις αρχές του 14ου αιώνα και μετά περιλάμβαναν Έλληνες, Σύριους, Αρμένιους και από τα μέσα του 14ου αιώνα ακόμη και Εβραίους. Ο συγγραφέας περιγράφει το νομικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η ομάδα των βουργεσίων, τις δραστηριότητές τους στα πολιτικά, διπλωματικά, στρατιωτικά και νομικά δρώμενα του βασιλείου της Κύπρου. Ο Κουρέας σε πολύ μεγάλη έκταση εξιστορεί τις εμπορικές δραστηριότητες των βουργεσίων όχι μόνο στην Κύπρο αλλά στον ευρύτερο μεσογειακό χώρο. Εξετάζεται επίσης η συμμετοχή των βουργεσίων στη δημόσια ζωή της Αμμοχώστου τον 15ο αιώνα, όταν η πόλη βρισκόταν κάτω από τη διακυβέρνηση των Γενουατών, καθώς και οι δραστηριότητες και σχέσεις των βουργεσίων της Συρίας, της Ρόδου και της νότιας Γαλλίας με τους ομόλογους τους στην Κύπρο. Το βιβλίο περιλαμβάνει τρεις χάρτες, βιβλιογραφία και γενικό ευρετήριο.
Αγιολογικές πηγές
Η τρίτη έκδοση είναι του καθηγητή στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου Στέφανου Ευθυμιάδη με τίτλο «Η βυζαντινή αγιολογία της Κύπρου: Οι άγιοι, οι συγγραφείς και τα κείμενα (4ος – 13ος αιώνας)». Ο συγγραφέας εξετάζει ενδελεχώς τα αγιολογικά κείμενα, τα οποία πλέον η ακαδημαϊκή κοινότητα αναγνωρίζει ως μια από τις πιο αυθεντικές λογοτεχνικές πηγές της ύστερης αρχαιότητας και του μεσαιωνικού κόσμου. Στο βιβλίο του Ευθυμιάδη τα αγιολογικά κείμενα που αναλύονται καλύπτουν μια εποχή που εκτείνεται από τον 4ο έως και τον 13ο αιώνα, δηλαδή από την όψιμη αρχαιότητα μέχρι την αρχή της φραγκικής κυριαρχίας κάτω από την ηγεμονία των Λουζινιανών και αντιπροσωπεύουν σχεδόν όλη την κυπριακή λογοτεχνική παραγωγή αυτής της εποχής, γεγονός το οποίο τους προσδίδει μια ιδιαίτερη σημασία. Ο συγγραφέας σε αυτή τη μονογραφία παρέχει στον αναγνώστη τη δυνατότητα να προσεγγίσει τον τρόπο με τον οποίο βιογραφήθηκαν και σκιαγραφήθηκαν επιφανείς αλλά και λιγότερο γνωστοί Άγιοι της Κύπρου. Στο τέλος του βιβλίου προστίθενται οι εκδόσεις τεσσάρων ανέκδοτων αγιολογικών κειμένων, χάρτης με τα τοπωνύμια της βυζαντινής Κύπρου, βιβλιογραφία και τέσσερα αναλυτικά ευρετήρια.
Συμβολή στη λαογραφία
Η Άννα Νεοφύτου βασιζόμενη στο Αρχείο Προφορικής Παράδοσης του Κ.Ε.Ε. στο συγκεντρώνεται ένας απίστευτος λαογραφικός πλούτος που εδώ και τρεις περίπου δεκαετίες ηχογραφήθηκαν και συγκεντρώθηκαν από ομάδα ερευνητών. Η συγγραφέας περιγράφει και σχολιάζει μαρτυρίες που σχετίζονται με όλα τα πασχαλινά έθιμα, ξεκινώντας με τις Αποκριές, φτάνοντας έως την Πεντηκοστή. Η Νεοφύτου δεν καταγράφει απλώς τα διάφορα έθιμα, αλλά εξηγεί τη θρησκευτική σημασία και τους συμβολισμούς που κρύβουν τα έθιμα, τις τοπικές παραλλαγές τους και τον κοινωνικό τους αντίκτυπο. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται και φωτογραφίες (έγχρωμες και μαυρόασπρες), εμπλουτίζοντας την έκδοση. Στο βιβλίο υπάρχουν παραρτήματα (ερευνητές/πληροφορητές Αρχείο Προφορικής παράδοσης και Λαογραφικού Αρχείου, Φωτογραφιών). Παρατίθεται, επίσης, γλωσσάριο, βιβλιογραφία και ευρετήριο των χωριών και πόλεων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι μαρτυρίες παρατίθενται αυτούσιες σε όλα τα κεφάλαια του βιβλίου.
Πληροφορίες
Όλες τις εκδόσεις μπορείτε να τις δείτε στο www.moec.gov.cy/kee/ekdoseis.html
Μπορείτε να προμηθευτείτε τις εκδόσεις από όλα τα βιβλιοπωλεία
