ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Ενας αινιγματικός Αθηναίος του 5ου αιώνα π.Χ. ταξιδεύει στο Πρίνστον

Αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους Αττικούς αγγειογράφους της κλασικής αρχαιότητας

Kathimerini.gr

Το πιο πιθανό είναι ότι δεν θα μάθουμε ποτέ το πραγματικό του όνομα, αφού δεν υπέγραφε τα δημιουργήματά του. Καθώς όμως υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους Αττικούς αγγειογράφους της κλασικής αρχαιότητας, του δόθηκε ένα συμβατικό όνομα, από τον αρχαιολόγο σερ Τζον Μπίζλι το 1911. Βαπτίστηκε ως «ζωγράφος του Βερολίνου» χάρις σ’ έναν αριστουργηματικό αμφορέα που βρίσκεται στην περίφημη συλλογή αγγείων της γερμανικής πρωτεύουσας. «Η λεπτή χάρη των μορφών του δεν έχει τίποτα το αδύναμο ή το υπερβολικό. Γοητεύουν όπως τα νιάτα και η άνοιξη», έλεγε ο Σκωτσέζος που μελέτησε σε βάθος τα έργα του, διασκορπισμένα στα μεγάλα μουσεία της Δύσης.

Το «παζλ» με τα πολλά αυτά θραύσματα πρόκειται να επανενωθεί στο Μουσείο Τέχνης του Πανεπιστημίου Πρίνστον, στο οποίο εγκαινιάζεται λαμπρή έκθεση με 54 αγγεία του στις 4 Μαρτίου. Με καθυστέρηση χιλιάδων ετών, είναι η πρώτη φορά που θα έχει κανείς την ευκαιρία να δει συγκεντρωμένο ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής του «ζωγράφου του Βερολίνου», στον οποίον αποδίδονται σήμερα 330 αγγεία. Τα περισσότερα εξ αυτών εντοπίστηκαν στην Ιταλία όπου εξήχθησαν κατά την αρχαιότητα, ενώ στην Ελλάδα έχουμε περίπου 30 αγγεία και θραύσματα που βρέθηκαν κυρίως στην Ακρόπολη και ανήκουν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, ενώ υπάρχουν έργα του και σε άλλα μουσεία, όπως το Μπενάκη.

«Πρόκειται για ένα σπουδαίο αφιέρωμα που προσπαθεί να ρίξει φως σε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον θέμα», λέει στα «Αθηναϊκά» ο επιμελητής της έκθεσης του Πρίνστον, Τζέι Μάικλ Πάτζετ, δηλώνοντας ενθουσιασμένος: «Η πρώτη φορά που άγγιξα ένα αρχαίο ελληνικό αγγείο ήταν όταν σπούδαζα στο πανεπιστήμιο. Ποτέ όμως δεν μπορεί να χαθεί η δύναμη αυτής της πρώτης συγκίνησης, όταν έχεις μπροστά σου ένα αντικείμενο που φτιάχτηκε πριν από 2.500 χρόνια, όταν η αθηναϊκή δημοκρατία προσπαθούσε να αποκρούσει τις επιθέσεις των Περσών και ο Αισχύλος έγραφε τα πρώτα του έργα».

Ποιος είναι ο αινιγματικός «ζωγράφος του Βερολίνου» και τι ξέρουμε γι’ αυτόν; Εζησε στην Αθήνα από το 500 π.Χ. μέχρι το 460 π.Χ. και ήταν ιδιαίτερα παραγωγικός. Δεν έχουμε στοιχεία για την ταυτότητά του. Πρέπει να υπήρξε ένας ταπεινός τεχνίτης που θα μπορούσε να μην ήταν καν Αθηναίος πολίτης, δηλαδή να μη συμμετείχε στην Εκκλησία του Δήμου, αλλά να ήταν μέτοικος ή και σκλάβος, μιας και κάτι τέτοιο συνηθιζόταν στα εργαστήρια αγγειοπλαστικής της περιόδου.

Διακρίθηκε για τη δεινότητά του στην ερυθρόμορφη κεραμική και, ενδεχομένως, εκτός από ζωγράφος, να ήταν και κεραμοποιός. Αν και δεν ήταν ο πρώτος που ξεκίνησε να βάζει μία –μονάχα– πρωταγωνιστική μορφή στην κάθε πλευρά του αγγείου, εξέλιξε την τεχνική και έμεινε στην Ιστορία για τη λεπταισθησία και την ομορφιά των έργων του.

Ο Τζέι Μάικλ Πάτζετ τονίζει: «Τα τελευταία χρόνια έχουμε βρει ή ταυτίσει και άλλα θραύσματα ή αγγεία που αποδίδονται στον ζωγράφο αυτόν, εμβαθύνοντας τη γνώση μας πάνω στη δουλειά του, είτε πρόκειται για θραύσμα από τις αποθήκες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου είτε για μια ανασκαφή στη Χαλκιδική ή για αντικείμενα που έχουν στην κατοχή τους μουσεία του εξωτερικού. Και μπορεί να μην ξέρουμε το όνομα ή την ταυτότητά του, αλλά γνωρίζουμε καλά ό,τι έφτιαξε το ταλαντούχο χέρι του και διασώθηκε από τη λήθη».

Οπως υπογραμμίζει ο επιμελητής αρχαίας τέχνης του Μουσείου του Πρίνστον, μπορεί οι περισσότεροι εξ ημών να ξέρουν περισσότερο τους αρχαίους γλύπτες, καθώς τα έργα τους κοσμούσαν τον δημόσιο χώρο, όμως οι Ελληνες αγγειογράφοι είχαν και αυτοί τη δική τους φήμη που απλωνόταν από την Αίγυπτο ώς τη Μαύρη Θάλασσα. Χάρις στις μελέτες που έχουν γίνει στη δική τους παραγωγή, μπορούμε πια να μιλάμε για την ξεχωριστή θέση που είχαν ανάμεσα στους καλλιτέχνες.

Εικαστικά: Τελευταία Ενημέρωση

Στο Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή στα Πλατανίσκια θα παρουσιαστούν χαρακτικές εικονογραφήσεις μιας περιόδου 46 χρόνων, από το ...
Του Απόστολου Κουρουπάκη
 |  ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
Το κοινό προσκαλείται να παρακολουθήσει τη δημιουργική διαδικασία του καλλιτέχνη από τις 28 Φεβρουαρίου, ενώ η μεγάλη τελετή ...
Kathimerini.com.cy
 |  ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
X