Τις τελευταίες δεκαετίες, ο αριθμός των μεγάλων εταιρειών, οργανισμών και ομίλων που σχηματίζουν σημαντικές συλλογές τέχνης έχει αυξηθεί. Οι εταιρείες που έχουν συλλογές από έργα τέχνης πιθανότατα αναγνωρίζουν τον σημαντικό αντίκτυπο που μπορεί να έχει η τέχνη στη βελτίωση της καθημερινής ευημερίας των υπαλλήλων τους. Η τέχνη μπορεί να βοηθήσει στο να προσελκύσει και να διατηρήσει υπαλλήλους, να εμπνεύσει, ίσως ακόμη και να βελτιώσει την παραγωγικότητά τους. Ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός, η επίπλωση και η αισθητική των χώρων μιας εταιρίας ή ενός οργανισμού μπορεί να δώσει το μήνυμα της ταυτότητάς τους.
Επιπρόσθετα, πολλές συλλογές προέρχονται από ιδρυτές που αγαπούν την τέχνη, όπως ο David Rockefeller, ο οποίος το 1959 ξεκίνησε τη συλλογή της Chase Manhattan Bank. Ο Rockefeller, ήταν επίσης μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη. Η Chase έγινε υπόδειγμα προς μίμηση για άλλες εταιρείες παγκοσμίως. Η δημιουργία μιας συλλογής από έργα τέχνης μπορεί να θεωρηθεί ως επέκταση των προσπαθειών μάρκετινγκ και επικοινωνίας, βελτιώνοντας ή διαμορφώνοντας τη δημόσια εικόνα μιας εταιρείας, με την πάροδο του χρόνου. Η αγορά και η χρηματοδότηση του πολιτισμού από εταιρείες και ομίλους μπορεί να είναι ένας ακόμη τρόπος για να λάβουν την υποστήριξη της κοινότητάς τους. Έχοντας την τέχνη και χρηματοδοτώντας τη δημιουργία της, η εταιρεία φαίνεται ότι δεν είναι απλά πιο αξιόπιστη, αλλά και πιο ανθρώπινη.
Όλο και περισσότερες εταιρείες θεωρούν τις συλλογές τους ως μέρος της κοινωνικής ευθύνης τους. Πολλές συλλογές διατίθενται στο κοινό μέσω χώρων, που η ίδια η εταιρεία έχει διαμορφώσει ή βάζοντας τα έργα τέχνης που έχουν αγοραστεί σε κοινή θέα, ή χρηματοδοτώντας κάποιου είδους τέχνη σε δημόσιο χώρο, ή ακόμη εκθέτοντας τα έργα σε μουσεία.
Είναι πολύ σημαντικό να προωθείται η τέχνη και οι φορείς δημιουργίας της και πώς μεγάλες εταιρίες αξιοποιούν την καλλιτεχνική δημιουργία, συμβάλλοντας με τον δικό τους τρόπο στα πολιτιστικά πράγματα. Η «Κ» μίλησε με ανθρώπους σε τρεις ομίλους στην Κύπρο που προωθούν τον πολιτισμό μέσω αγοράς έργων τέχνης ή μέσω χρηματοδότησης πολιτιστικών δρώμενα. Θεωρούμε σημαντικό να αναπτυχθεί ένας δημόσιος διάλογος σχετικά με την αξιοποίηση του δημόσιου χώρου, αλλά και του ιδιωτικού χώρου, όταν αυτός λειτουργεί ως κοινόχρηστος.
Μιλώντας με τη Eurobank Cyprus για το θέμα και πώς ενισχύει η Τράπεζα ενισχύει τον πολιτισμό και τους Κύπριους καλλιτέχνες, μας ειπώθηκε ότι στο πλαίσιο της στρατηγικής εταιρικής κοινωνικής ευθύνης της Eurobank Cyprus Ltd αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες που προωθούν τις αξίες και τις αρχές του Ομίλου Eurobank και της Τράπεζας, εστιάζοντας σε τομείς που αντικατοπτρίζουν τόσο την οικονομία όσο και την κοινωνία της Κύπρου, τονίζοντας πως μέσα σε αυτά υπάγεται και ο τομέας του πολιτισμού και της τέχνης, ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του κοινωνικού ιστού μας, «Από την ίδρυσή της, η Eurobank Cyprus ως ενεργός εταιρικός πολίτης στηρίζει τον πολιτισμό μέσω διοργάνωσης και χορηγίας πολιτιστικών εκδηλώσεων και δράσεων αλλά και αγοράς έργων Κύπριων και ξένων καλλιτεχνών», όσο για την τοποθέτηση σε δημόσιο χώρο ή σε δημοσία θέα σημειώθηκε από την Τράπεζα ότι βεβαίως η αγορά έργων Τέχνης και η τοποθέτησή τους σε δημόσιο χώρο και κυρίως σε δημόσια θέα είναι κάτι που ενδιαφέρει την Τράπεζα, λέγοντας, «Ήδη στα νέα κεντρικά γραφεία της Τράπεζάς μας υπάρχουν έργα Κυπρίων και ξένων καλλιτεχνών που κοσμούν το κτίριο και είναι προς δημόσια θέα».
Η στήριξη της κοινωνίας στα τοπικά εικαστικά δρώμενα και στους καλλιτέχνες είναι πολύ σημαντική, αφού, όπως μας λένε, χωρίς την υποστήριξη μεγάλων οργανισμών, ο πολιτισμός που παράγουν θα ακολουθούσε μια πορεία παρακμής και θα έπαυε να έχει την εγγενή αξία του. «Ως οργανισμοί είμαστε μέλη αυτής της κοινωνίας και όταν υποστηρίζουμε την τοπική κοινότητα καλλιτεχνών, μέσω αγοράς έργων τέχνης, για δημόσια τοποθέτηση η ακόμη και αγορά για τοποθέτηση σε ανοικτό δημόσιο χώρο, ταυτόχρονα υποστηρίζουμε όλη την αντίστοιχη δημιουργική μας ελευθερία, δίνοντας πρόσβαση σε έργα που μπορεί να θαυμάσει η κοινωνία στο σύνολο της». Τονίζεται εκ μέρους της Τράπεζας ότι η Τέχνη μπορεί να επιφέρει προσωπική απόλαυση, διανοητική διέγερση, ενώ ταυτόχρονα παρέχει δημόσια συμμετοχή. «Η τέχνη και γενικά πολιτισμός είναι η ψυχή μιας ζωντανής κοινωνίας. Και ας μην ξεχνάμε ότι το τι θα αφήσουμε στις επόμενες γενιές, ειδικά εμείς που είμαστε από μια μικρή χώρα, δεν είναι τίποτα άλλο παρά η συνεισφορά μας στον πολιτισμικό κυρίως μέσω της Τέχνης».
EUROBANK Cyprus, έργο Κώστας Νεοφυτίδης
Να δηλώνεται η ταυτότητά μας
Από την πλευρά της Hermes Airports μάς ειπώθηκε ότι ως οργανισμός ανέκαθεν είχαν στην κουλτούρα και τη φιλοσοφία τους την ανάδειξη της σύγχρονης κυπριακής τέχνης στα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου με στόχο την προώθηση Κύπριων καλλιτεχνών σε ένα πολυσύχναστο χώρο όπως είναι το αεροδρόμιο. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια εμπλουτίζεται η συλλογή τους, με έργα τα οποία εντάσσονται στο “Sense of Place” (Αίσθηση του Χώρου). Πρόκειται για ένα πρόγραμμα της Hermes Airports, το οποίο στοχεύει σε μια πολυεπίπεδη αισθητηριακή προβολή της κυπριακής κουλτούρας, δίνοντας στον επισκέπτη την πρώτη και τελευταία εικόνα της χώρας. Ένα τέτοιο δείγμα ολοκληρώθηκε πρόσφατα στο Αεροδρόμιο Πάφου. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό γκράφιτι από τους Κύπριους καλλιτέχνες Amaya.3400, το οποίο αντικατοπτρίζει σκηνές της πόλης συνδέοντας με ένα ιδιαίτερο τρόπο το παρελθόν με το σήμερα. «Επίσης», μας λένε, «έχουμε διαμορφώσει μια από τις σκάλες του αεροδρομίου Λάρνακας, με την αποτύπωση των ψηφιδωτών της Πάφου όπως παρουσιάζονται στο πάτωμα της Οικίας του Διόνυσου. Παράλληλα, βρίσκονται σε εξέλιξη σχεδιασμοί με προσθήκες κι άλλων έργων τέχνης».
Η Hermes Airports, όπως τονίζουν, θεωρεί πολύ σημαντική τη στήριξη του πολιτισμού και είναι κάτι που εντάσσεται στην ευρύτερη έννοια της εταιρικής ευθύνης και αειφορίας. «Στη δική μας αντίληψη αυτό συνάδει με οργανισμούς που επιθυμούν να έχουν ρόλο στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Η αγορά και η έκθεση έργων στον δημόσιο χώρο είναι ο πιο άμεσος τρόπος ώστε η τέχνη να γίνει κτήμα των πολλών. Ιδιαιτέρως στην «πύλη» μιας χώρας, το αεροδρόμιο, η πολιτιστική δημιουργία δεν πρέπει να είναι διακοσμητική αλλά να δηλώνει την ταυτότητά μας».
Διαχρονική μας προτεραιότητα
Η Τράπεζα Κύπρου θεωρεί διαχρονική της προτεραιότητα τη στήριξη των δημιουργών, αλλά και τη προώθηση του πολιτισμού γενικότερα: «Στην Τράπεζα Κύπρου διαθέτουμε πολλά έργα τέχνης. Ορισμένα έχουν δημιουργηθεί συγκεκριμένα γι’ αυτό τον σκοπό, αλλά αρκετά είναι και μέρη των συλλογών μας τα οποία έχουν διατεθεί για τους δημόσιους χώρους. Όταν θα ολοκληρωθεί η ψηφιακή μεταμόρφωση και ο μετασχηματισμός του δικτύου καταστημάτων, θα είμαστε σε θέση να κάνουμε απτές κινήσεις, πέρα από την αξιοποίηση των υφιστάμενων συλλογών μας».
Σχετικά με τους χώρους δημόσιας χρήσης, είτε αυτοί είναι πλατείες είτε χώροι μεγάλων επιχειρήσεων, αποτελούν σημαντικό κομμάτι του πολιτισμού μιας χώρας, για την Τράπεζα Κύπρου, «Μέσα από τη διαμόρφωση αυτών των χώρων περνούν οι βασικές αξίες μιας κοινωνίας. Σε αντίθεση με τους παραδοσιακούς χώρους έκθεσης τέχνης, οι δημόσιοι χώροι μπορούν να κτίσουν οικειότητα προς τον πολιτισμό, να δώσουν το μήνυμα πως η Τέχνη είναι μέρος της ζωής μας και πως απευθύνεται σε όλους». Όπως χαρακτηριστικά τονίζεται οι δημόσιοι χώροι μπορούν να λειτουργήσουν αντισταθμιστικά προς το δημοκρατικό έλλειμμα της τέχνης και προς την τάση που συχνά υπάρχει για αποκλεισμό, περιορισμό και αυτοαναφορικότητα στον χώρο του πολιτισμού, «Γι’ αυτό και είναι σημαντική η διαμόρφωση των δημόσιων χώρων, όπου ο επισκέπτης βιώνει την τέχνη και τον πολιτισμό, συχνά χωρίς να το συνειδητοποιεί. Η παρουσία τέχνης και πολιτιστικών ερεθισμάτων σε αυτούς τους χώρους κτίζει και οικειότητα προς την τέχνη και την αναδεικνύει σαν αξία. Μειώνει το δημοκρατικό έλλειμμα και βοηθά στην εισαγωγή του πολιτισμού σαν μέρος των καθημερινών μας βιωμάτων και όχι σαν κάτι απόμακρο και εξειδικευμένο».
Φυσικά, υπάρχουν περισσότερες μεγάλες εταιρίες και όμιλοι που έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται την σημαντικότητα της τέχνης στην ευημερία του ανθρώπου και εδώ τίθεται το ερώτημα, αν ο ιδιωτικός τομέας κατάλαβε την αξία της Τέχνης και πώς αυτή μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά για το άτομο, γιατί οι κυβερνήσεις δεν μπορούν; Πρόσφατα, μάλιστα, ο ΘΟΚ ενεργοποίησε τον Νόμο του 1% και προχώρησε στην αγορά δύο εικαστικών έργων, που θα κοσμήσουν την είσοδο του κτιρίου και τον εσωτερικό του χώρο. Είναι σημαντικό, λοιπόν, τόσο η Πολιτεία όσο και οι ιδιωτικοί φορείς και εταιρίες να αντιληφθούν την αξία της Τέχνης και πώς αυτή μπορεί να επιδράσει σημαντικά στο κοινωνικό σύνολο.
