ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Το αμερικανικό όνειρο του Τσαρούχη

Η πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση με έργα του Ελληνα καλλιτέχνη στις ΗΠΑ

Kathimerini.gr

ΤΗΣ ΜΑΡΩΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥΣ 

Στην αρχή βρίσκεται –ακόμη μία φορά– η αρχαία Ελλάδα. Η γραμμή που συνδέει την αρχαιοελληνική αισθητική και τη δημοκρατική πολιτική σκέψη με τον Αμερικανό μεγιστάνα και φιλάνθρωπο Φρεντ Aϊκενερ –από τους ισχυρότερους χορηγούς του Δημοκρατικού Κόμματος– περνάει μέσα από την προσωπικότητα και το έργο του Γιάννη Τσαρούχη. Και καταλήγει στην πραγματοποίηση της πρώτης μεγάλης αναδρομικής έκθεσης με έργα του Ελληνα καλλιτέχνη στις ΗΠΑ. Η έκθεση «Dancing in Real Life» εγκαινιάζεται στο Σικάγο στις 7 Μαΐου, στο νέο μουσείο «Wrightwood 659» -σχεδιασμένο από τον σπουδαίο Ιάπωνα αρχιτέκτονα Ταντάο Αντο-, που ανήκει στο ίδρυμα Alphawood Foundation. Συνιδρυτής του ο Φρεντ Αϊκενερ και στόχος του, εδώ και χρόνια, να «ταξιδέψει» τον Γιάννη Τσαρούχη στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Γιάννης Τσαρούχης, «Η αντιγραφή του Τιτσιάνο» (1971), λάδι σε πανί (φωτ. YANNIS TSAROUCHIS FOUNDATION).

«Το 1967 –την ίδια χρονιά που το καθεστώς των συνταγματαρχών κατέλαβε την εξουσία στην Ελλάδα και ο Τσαρούχης αυτοεξορίστηκε στη Γαλλία– ο Ντέιβιντ Ράσελ Γουίλσον και η Μέρι Γκουλντ, φίλοι μου από το κολέγιο, παντρεύτηκαν και με προσκάλεσαν να τους ακολουθήσω στο καλοκαιρινό τους ταξίδι στην Ελλάδα, στο πίσω κάθισμα ενός μικρού αυτοκινήτου», θυμάται ο Φρεντ Αϊκενερ. «Διασχίσαμε την καταπράσινη ύπαιθρο της Γερμανίας, της Αυστρίας, της τότε Τσεχοσλοβακίας και της Γιουγκοσλαβίας. Οδηγήσαμε ανατολικά από το Ντουμπρόβνικ, περάσαμε χωματόδρομους στο Μαυροβούνιο και εντέλει μπήκαμε στην Ελλάδα μέσω Θεσσαλονίκης. Ακολουθώντας επαρχιακούς δρόμους, βρεθήκαμε τελικά μαζί με αγρότες που τους μετέφεραν στρατιωτικά λεωφορεία να παρακολουθούμε μια παράσταση αρχαίου δράματος στους Δελφούς, σε μιαν επίφαση ομαλότητας. Ηταν εκεί που συνειδητοποίησα συγκλονισμένος τον κίνδυνο να χαθεί η δημοκρατία σε μια χώρα που υπήρξε το λίκνο της. Ως αφελής νεαρός από τις μεσοδυτικές πολιτείες, έμεινα έκπληκτος βλέποντας πως αυτή η Ελλάδα θα μπορούσε να επιστρέψει στη δικτατορία. Εκτοτε ο αγώνας για ελευθερία και δημοκρατία αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής μου», σχολιάζει ο ίδιος και καταλήγει στον πρόλογο του καταλόγου που συνοδεύει την έκθεση: «Η διαρκής προσπάθεια να πετύχει και να διατηρήσει την καλλιτεχνική και προσωπική ελευθερία του ωθούσε τον Γιάννη Τσαρούχη σε όλη του τη ζωή. Ελπίζουμε η έκθεση να δώσει νέα πνοή στην κληρονομιά του και να επανεισαγάγει το έργο του στην παγκόσμια καλλιτεχνική κοινότητα τον 21ο αιώνα».

Με τόση θέρμη περιγράφεται ο ελληνικός πολιτισμός, και η έκθεση «Dancing in Real Life» είναι για τον Αϊκενερ η επαλήθευση ενός ονείρου που γεννήθηκε πριν από περίπου 20 χρόνια. Τότε ήρθε σε επαφή για πρώτη φορά με το έργο του Γιάννη Τσαρούχη ιδωμένο μέσα από το πρίσμα της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής, η οποία τον έστρεψε προς τα ρεαλιστικά έργα του ζωγράφου. Ωστόσο η προετοιμασία της έκθεσης ξεκίνησε επίσημα τον Ιούνιο του 2017, όταν ο ίδιος με τη συντροφιά του Νταν Γουιτάκερ, συνιδρυτή του Wrightwood 659, συνάντησαν την ανιψιά του ζωγράφου, Νίκη Γρυπάρη, στο πρώην σπίτι του Τσαρούχη στην Αθήνα, το νυν Ιδρυμα Γιάννη Τσαρούχη. Σε εκείνη αφιερώνει ο ίδιος την έκθεση, ενώ δίπλα της, ως συνεπιμελητής, βρίσκεται ο διευθυντής της Documenta 14, Ανταμ Σίμτσικ.

Γιάννης Τσαρούχης, «Σκηνικό για το Μπαλέτο Α» (1971), γκουάς σε χαρτί (φωτ. YANNIS TSAROUCHIS FOUNDATION).

«Για πολλούς Ευρωπαίους καλλιτέχνες στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, μια παρουσίαση της δουλειάς τους στις ΗΠΑ θα ήταν σταθμός στην καριέρα τους», λέει ο Ανταμ Σίμτσικ. «Ο Τσαρούχης σχεδόν το κατάφερε την εποχή που συνεργαζόταν με τον Αλέξανδρο Ιόλα, ο οποίος άνοιξε στη Νέα Υόρκη μια σημαντική γκαλερί τη δεκαετία του 1950, και στη συνέχεια άλλες στην Ευρώπη. Αλλά αυτή η παρουσίαση δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Ο Τσαρούχης απογοητεύτηκε και δεν έκανε ποτέ έκθεση στις ΗΠΑ – μολονότι ο Ιόλας οργάνωσε αργότερα μια παρουσίαση με τα έργα του Τσαρούχη που είχε συλλέξει. Το 1958 ο ζωγράφος συνεργάστηκε με τον Αλέξη Μινωτή σχεδιάζοντας σκηνικά και κοστούμια για τη «Μήδεια», που ανέβηκε στην Οπερα του Ντάλας με πρωταγωνίστρια τη Μαρία Κάλλας. Αυτή η συνεργασία τον έκανε γνωστό διεθνώς ως σκηνογράφο», σημειώνει ο επιμελητής και συνεχίζει δίνοντάς μας το στίγμα της έκθεσης:
«Σκοπός μας είναι να παρουσιάσουμε τον Τσαρούχη ως ριζοσπαστικό καλλιτέχνη, που αμφισβήτησε και ξεπέρασε τα όρια μεταξύ των τεχνών συνδυάζοντας το θέατρο και τη ζωγραφική. Ο ίδιος, ήσυχα και σταθερά, αντιτάχθηκε στις κοινωνικές και πολιτιστικές συμβάσεις της χώρας του και της εποχής του μέχρι τον θάνατό του, το 1989. Το ίδιο θα έκανε και σήμερα».

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS

Εικαστικά: Τελευταία Ενημέρωση

Στο Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή στα Πλατανίσκια θα παρουσιαστούν χαρακτικές εικονογραφήσεις μιας περιόδου 46 χρόνων, από το ...
Του Απόστολου Κουρουπάκη
 |  ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
Το κοινό προσκαλείται να παρακολουθήσει τη δημιουργική διαδικασία του καλλιτέχνη από τις 28 Φεβρουαρίου, ενώ η μεγάλη τελετή ...
Kathimerini.com.cy
 |  ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
X