Του Απόστολου Κουρουπάκη
Ο Μάριος Ιωάννου σκηνοθετεί και παίζει στο έργο του Μάριου Νικολάου «Το Κενό» που ανεβαίνει αυτή την περίοδο στο Θέατρο Δέντρο και αφορά ξεχασμένες πτυχές της ανθρώπινης φύσης, όπως η αγάπη, η αγκαλιά και άλλα δώρα που μάλλον δεν είναι αυτονόητα πια. Ο Μάριος σκηνοθετεί για πρώτη φορά ελληνόφωνο θίασο και νιώθει ότι αυτό του είναι ένα τεράστιο δώρο, «Με το ‘Κενό’ ξεκίνησε για μένα κάτι που θέλω να ζήσω ξανά και ξανά».
–Τι σημαίνει για εσένα αυτή η πρώτη σκηνοθεσία ελληνόφωνου θιάσου;
–Σημαίνει πως αυτό που πίστεψα, ότι το σύμπαν είναι μια οθόνη που αντανακλά και επιστρέφει όσα έχει δει, είναι αληθινό. Είδε τα χρόνια μου στη σκηνή πως έγιναν πληροφορία έτοιμη να μεταδοθεί, πως η Κατερίνα Λούρα που γνώρισα και αγάπησα πριν από δέκα χρόνια με κράτησε στη μνήμη της, αφού αυτή με πρότεινε για το έργο, πως ήμουν έτοιμος να κατανοήσω το «Κενό» που μου εμπιστεύτηκε ο Μάριος Νικολάου, πως ήταν μεγάλη τιμή που Μαρίνα Μακρή, ο Ονησίφορος Ονησιφόρου, η Θέμιδα Νικολάου, ο Αντρέας Δανιήλ και ο Κωνσταντίνος Δημητρίου άνοιξαν προς εμένα και με εμπιστευτήκαν να τους μεταδώσω εργαλεία για το ταξίδι. Με το «Κενό» ξεκίνησε για μένα κάτι που θέλω να ζήσω ξανά και ξανά.
–Το τελευταίο διάστημα ζούμε πολλά και διάφορα, βρισκόμαστε όντως σε μία δυστοπική κοινωνία;
–Ένα δέντρο η ανθρωπότητα και τα κλαδιά του οι χώρες και οι κοινωνίες τους. Η ρίζα του δέντρου είναι άρρωστη. Η δική μας κοινωνία κλαδί σάπιο σαν τις πλείστες στον σύγχρονο κόσμο. Ο Μεσαίωνας του πνεύματος, η ακμή της ανηθικότητας και το χρήμα ως θεός και εδώ. Το πιο ανησυχητικό είναι που δεν μας κάνει τίποτα εντύπωση, ώστε να βγούμε στους δρόμους πυρσοί αναμμένοι να κάνουμε επανάσταση, να «ξερυπάνουμε τη γης» που λέει και ο Νικηφόρος Βρεττάκος. Σαν λοβοτομημένοι. Σαν να ετοιμαζόταν καιρό τώρα με πολλή προσοχή η λοβοτομή για να δεχόμαστε τη σήψη ως κάτι κανονικό. Σαφώς υπάρχουν φωνές ανθρώπων που αντιστέκονται και φωνές μέσα μας που δεν θα κοιμηθούν ποτέ. Γι’ αυτές χαμογελώ και προχωρώ και ελπίζω.
–Πόσο εύκολα μπορεί να ελεγχθεί το ανθρώπινο μυαλό; Υπάρχουν όντως αυτές οι άγνωστες δυνάμεις του συστήματος που το κάνουν;
–Αυτή η υπέροχη ερώτηση έχει σχέση με την προηγούμενη. Το ότι δεν επαναστατεί ο άνθρωπος για χίλιες δυο αφορμές που έχει κάθε μέρα σημαίνει πως είναι ήδη υποχείριο. Αν ο ανθρώπινος νους έφτασε στο σημείο να δέχεται μέσα σε πέντε λεπτά έναν συνειρμό εικόνων από ένα χάμπουργκερ ζουμερό, ένα πνιγμένο Συριάκι σε μια ακρογιαλιά, τον κώλο της Καρντάσιαν, το χρυσό διαβατήριο Κινέζου εγκληματία που αγόρασε πυργοδιαμέρισμα στην Κύπρο, το απαγορευμένο θέατρο που περιμένει, την Υεμένη να λιμοκτονεί και απλά μειδιά με αδράνεια σημαίνει πως ελέγχεται ώστε να χαμογελά πάντα με αδράνεια… Ακόμα και όταν του ζητηθεί να δεχτεί τα πιο απίθανα σενάρια καταπίεσης και ελέγχου που είναι καθ’ οδόν.
–Πόση σημασία έχει να θυμόμαστε είτε τα καλά είτε τα κακά; Τι είναι τελικά η μνήμη;
–Μνήμη είναι ο θεός. Είναι τα μάτια του θεού. Χωρίς αυτά δεν καταγράφεται ζωή μέσα μας. Ακυρώνεται ο λόγος που ζούμε και αγαπάμε. Τη μάνα μου που ταξίδεψε στον ήλιο δεν την έχω ιδιαίτερα σε φωτογραφίες digital. Όταν τη νοσταλγώ, τη βλέπω με τα μάτια της ψυχής μου. Με τα μάτια του θεού μέσα μου. Χωρίς τη μνήμη άγραφο, κενό βιβλίο η ζωή. Τα άσχημα γίνονται γνώση και σοφία αν τα φωτίσουμε. Θέλει αγώνα.
–Μπορώ να καταλάβω την απόκρυψη των πραγματικών μας συναισθημάτων ή τη δυσκολία έκφρασής τους. Μπορούμε, όμως, να μάθουμε να μην αγαπάμε;
–Ναι. Μπορούμε να καταπιέζουμε την αγάπη. Έτσι ζει μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας. Καταπιέζει την αγάπη. Με την αγάπη φοβάται πως δεν θα επιβιώσει, δεν θα αποκτήσει δύναμη. Το αντίθετο της αγάπης ο φόβος. Αυτή την περίοδο ο φόβος είναι κυρίαρχος. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζει με φόβο. Γεννήθηκε από αγάπη και με αγάπη. Είναι καμωμένος από αυτήν. Ένας σοφός φίλος μού είπε χτες πως ανάμα γεννιέται ένα μωρό η μάνα παράγει την ίδια στιγμή μια ορμόνη που λέγεται οξυτοκίνη. Εδραιώνει τη σχέση μάνας και παιδιού. Είναι η ορμόνη που εκρήγνυται όταν αγαπάμε. Όταν ερωτευόμαστε. Είναι η «κόλλα» που συνδέει τους ανθρώπους. Δεν μπορεί να αγοραστεί από εκατομμυριούχους σε ποσότητες και δεν υπάρχει εφαρμογή στο ίντερνετ που να την παράγει. Θέλουμε δεν θέλουμε γεννηθήκαμε από αυτό και αυτό θα αναζητάμε πάντα. Δεν μπορεί ο άνθρωπος να μάθει να ζει χωρίς την αγάπη. Είναι στη μνήμη του dna του καταγεγραμμένο.
–Ο περιορισμός μας την προηγούμενη περίοδο της πανδημίας μάς δίδαξε κάτι;
–Δίδαξε το τραγούδι των πουλιών σε όσους ήταν ανοιχτοί να το ακούσουν.
–Τι σημαίνει ελευθερία, είμαστε πραγματικά ελεύθεροι;
–Δεν είμαστε πραγματικά ελεύθεροι, γιατί έχουμε σώμα. Μόνο τα πνεύματα είναι ελεύθερα. Όσο ζούμε σε σώμα μόνο στιγμές ελευθερίας μπορούμε να έχουμε. Τις στιγμές αυτές μπορεί να τις βιώσει όποιος παύει να αναγνωρίζει την ύπαρξή του ως εαυτό που πρέπει να προστατεύει σε όλη τη ζωή, φοβούμενος άλλους «εαυτούς». Το τέρας του καπιταλισμού που μας μασά και μας φτύνει δημιουργεί εαυτούς τσιμεντένιους, εαυτούς σαν κάστρα τρομαγμένα, που καταναλώνουν με την ψευδαίσθηση πως οχυρώνονται καλύτερα απέναντι στα άλλα κάστρα. Το πνεύμα δεν μπορεί να υποκύψει ούτε στην ύλη ούτε στον φόβο. Είναι καμωμένο από φως και αγάπη. Η λειτουργία του θεάτρου είναι να μεταδώσει πνεύμα. Κανένα καπιταλιστικό σύστημα δεν αγάπησε το θέατρο.
–Τι συμβολίζει το αντίδωρο της παράστασης;
–Στο έργο αντίδωρο που δίνει η Πρόνοια στο έργο συμβολίζει τα ζάναξ, το φέισμπουκ, τα malls, την τηλεόραση, το ίνσταγκραμ, τα Δελτία ειδήσεων και η λίστα δεν έχει τέλος.
–Μάριε, μπορούμε να ελπίζουμε σε έναν πιο όμορφο κόσμο;
–Αυτό το απαντά ο Θεός και είναι Ναι. Εξακολουθούν να γεννιούνται παιδιά.
Το Κενό, του Μάριου Νικολάου, σκηνοθεσία Μάριος Ιωάννου. Επί σκηνής: Μάριος Ιωάννου, Μαρίνα Μακρή, Θέμιδα Νικολάου, Ονησίφορος Ονησιφόρου, Κωνσταντίνος Δημητρίου, Αντρέας Δανιήλ.
Παραστάσεις: Λευκωσία Θέατρο Δέντρο, 30 και 31 Οκτωβρίου. Λεμεσός Παλιό Ξυδάδικο, 1 Νοεμβρίου. Πάφος Μαρκίδειο 6 Νοεμβρίου
