Ορίστε μια εκπληκτική πληροφορία: Πολλοί από εμάς είναι πιθανό να ζούμε με έναν κίνδυνο που ελλοχεύει μέσα μας και μπορεί ξαφνικά να μας προκαλέσει ένα αιφνίδιο ξέσπασμα πόνου. Ποιος είναι αυτός ο κίνδυνος; Μία ή περισσότερες πέτρες στους νεφρούς.
Οι νεφρόλιθοι είναι σκληρές εναποθέσεις, οι οποίες σχηματίζονται από μέταλλα και όξινα άλατα και γίνονται όλο και πιο συχνές στην εποχή μας. Περίπου ένα στα δέκα άτομα θα αναπτύξει νεφρόλιθο με εκδήλωση συμπτωμάτων κάποια στιγμή στη ζωή του – ποσοστό διπλάσιο από ό,τι ήταν τη δεκαετία του 1970, σύμφωνα με το Εθνικό Ίδρυμα Νεφρών. Περίπου 500.000 Αμερικανοί προσέρχονται κάθε χρόνο στα τμήματα επειγόντων περιστατικών εξαιτίας αυτής της πάθησης.
Εάν είστε μία από αυτούς, μάλλον δεν θα ξεχάσετε ποτέ την εμπειρία. Οι πέτρες στους νεφρούς, των οποίων το μέγεθος μπορεί να κυμαίνεται από αυτό της μύτης ενός μολυβιού έως εκείνο μιας μπάλας του γκολφ, μπορούν να προκαλέσουν εντονότατα κύματα χαρακτηριστικού πόνου στη μέση, καθώς και αίμα στα ούρα, ναυτία, έμετο, πυρετό και ρίγη.
Ο δρ Andrew A. Wagner, διευθυντής Ουρολογίας στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Mount Auburn Hospital, πιστεύει ότι πολλοί από εμάς έχουμε πέτρες στους νεφρούς, αλλά δεν το γνωρίζουμε. Δεν προκαλούν συμπτώματα, παρά μόνο αν φρακάρουν στον ουρητήρα, τον σωλήνα που μεταφέρει τα ούρα από τον νεφρό στην ουροδόχο κύστη. Όταν συμβεί αυτό, τα ούρα επιστρέφουν (παλινδρομούν) στον νεφρό, ο οποίος εμφανίζει οίδημα (πρήξιμο), που εκδηλώνεται με πόνο.
«Είναι ένας πόνος που δύσκολα συγχέεται με κάτι άλλο, γιατί τείνει να εμφανίζεται στην περιοχή όπου βρίσκονται οι νεφροί. Οι γυναίκες που έχουν γεννήσει λένε ότι είναι εξίσου έντονος με τον πόνο του τοκετού», αναφέρει ο δρ Wagner. «Μπορεί όμως να έχετε μια πέτρα που αυξάνεται επί χρόνια και δεν έχει δώσει συμπτώματα».
Ποιος είναι ευάλωτος
Τα φυσιολογικά ούρα περιέχουν διάφορα απόβλητα, τα οποία συνήθως αποβάλλονται εύκολα από το ουροποιητικό σύστημα. Στα απόβλητα αυτά περιλαμβάνονται μέταλλα (όπως ασβέστιο και νάτριο) και οξέα (όπως οξαλικό και ουρικό οξύ). Ωστόσο, τα απόβλητα αυτά μπορεί να σχηματίσουν μικροσκοπικούς κρυστάλλους, ιδίως όταν δεν υπάρχει στα ούρα αρκετό υγρό. Σε έναν τέτοιο κρύσταλλο μπορούν να προστεθούν (εναποτεθούν) επιπλέον στιβάδες με την πάροδο του χρόνου και να σχηματιστεί μια συμπαγής μάζα.
Ποιος έχει περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξει πέτρες στους νεφρούς; Στους διάφορους ετερόκλητους παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη πέτρας περιλαμβάνονται το οικογενειακό ιστορικό, η κύηση, η παχυσαρκία, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η χειρουργική επέμβαση γαστρικής παράκαμψης και η κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι ή ζάχαρη. Όλοι αυτοί οι παράγοντες μπορούν να κάνουν τον οργανισμό να παράγει υψηλότερες ποσότητες μεταβολιτών – δηλαδή ουσιών που αποβάλλονται με τα ούρα και μπορούν να σχηματίσουν πέτρες στους νεφρούς.
Ο μεγαλύτερος όμως παράγοντας κινδύνου είναι η ανεπαρκής καθημερινή κατανάλωση υγρών, επισημαίνει ο δρ Wagner. «Τα άτομα που έχουν πέτρες στους νεφρούς τείνουν να μην ενυδατώνονται επαρκώς», σχολιάζει.
Επακόλουθες επιπλοκές για την υγεία
Για την επιβεβαίωση μιας διάγνωσης νεφρολιθίασης, ο γιατρός σας θα ζητήσει πιθανότατα αξονική τομογραφία, που είναι ο καλύτερος τρόπος για να διαπιστωθούν το μέγεθος και η θέση μιας πέτρας. Τα άτομα που έχουν ήδη εμφανίσει πέτρα στους νεφρούς διατρέχουν πολύ υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν και άλλη πέτρα κατά τα επόμενα πέντε με επτά χρόνια. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες συνέπειες για την υγεία, όπως οι υψηλότερες πιθανότητες ανάπτυξης νεφρικών λοιμώξεων, χρόνιας νεφρικής νόσου, ακόμη και νεφρικής ανεπάρκειας. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι λίθοι μπορεί να γίνουν επικίνδυνοι για τη λειτουργία των νεφρών», δηλώνει ο δρ Wagner.
Οι νεφρόλιθοι στη συντριπτική τους πλειονότητα αποβάλλονται μόνοι τους – πρόκειται για μια δυσάρεστη διαδικασία, η οποία μπορεί να διαρκέσει ημέρες ή και εβδομάδες και μπορεί να γίνει καλύτερα ανεκτή με τη χρήση μη συνταγογραφούμενων αναλγητικών. Αν μια πέτρα δεν φύγει και σας προκαλεί οδυνηρούς πόνους, μια παρέμβαση που χρησιμοποιείται συχνά είναι η λιθοτριψία με κρουστικά κύματα, κατά την οποία χρησιμοποιούνται ηχητικά κύματα υψηλής ενέργειας για να σπάσει η πέτρα σε μικροσκοπικά κομμάτια, τα οποία αποβάλλονται πιο εύκολα με τα ούρα.
Μια άλλη πολύ συχνή θεραπεία είναι η ουρητηροσκόπηση, κατά την οποία ένας ειδικός εισάγει ένα τηλεσκοπικό όργανο διά μέσου του ουρητήρα για να αφαιρέσει την πέτρα ή να την καταστρέψει με μια μικροσκοπική ίνα λέιζερ. Κάποιες φορές απαιτούνται πιο επεμβατικές χειρουργικές διαδικασίες για την αντιμετώπιση μεγάλων ή επιπλεγμένων νεφρόλιθων.
Στρατηγικές πρόληψης
Αν δεν έχετε εμφανίσει ποτέ πέτρα στους νεφρούς, ο καλύτερος τρόπος για να παραμείνετε έτσι είναι να ενυδατώνεστε. Αυτό σημαίνει να πίνετε περίπου δύο λίτρα (οκτώ φλιτζάνια) μη αλκοολούχων, μη καφεϊνούχων ποτών των ημέρα, κάτι που θα κάνει τα ούρα να έχουν μικρότερη συγκέντρωση αποβλήτων, λέει ο δρ Wagner. Μπορείτε επίσης να πίνετε φρέσκο χυμό λεμονιού ή να παίρνετε δισκία κιτρικού – και τα δύο αυτά περιέχουν κιτρικό, το οποίο αναστέλλει τον σχηματισμό πέτρας.
Αν δεν έχετε εμφανίσει ποτέ πέτρα στους νεφρούς, ο καλύτερος τρόπος για να παραμείνετε έτσι είναι να ενυδατώνεστε πίνοντας περίπου δύο λίτρα μη αλκοολούχων, μη καφεϊνούχων ποτών των ημέρα, κάτι που θα κάνει τα ούρα να έχουν μικρότερη συγκέντρωση αποβλήτων.
Τα άτομα που ελπίζουν να αποτρέψουν την ανάπτυξη μιας δεύτερης ή επόμενης πέτρας στους νεφρούς μπορούν να καταφύγουν σε έναν εκτενέστερο κατάλογο από προληπτικές τακτικές, όπως είναι οι εξής:
- Να κόψουν την πρόσληψη αλατιού.
- Να διατηρούν υγιές βάρος.
- Να τρώνε λιγότερες τροφές που περιέχουν οξαλικό, το οποίο είναι πλούσιο σε τροφές όπως το σπανάκι, τα αμύγδαλα, τα φιστίκια, τα μούρα και η σοκολάτα, έτσι ώστε να μειώσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης πέτρας από οξαλικό ασβέστιο.
- Να περιορίσουν το κόκκινο κρέας, τα εντόσθια, τα οστρακοειδή και άλλες τροφές πλούσιες σε πουρίνες, κάτι που βοηθά στη μείωση του επιπέδου του ουρικού οξέος.
Πηγή: Harvard Health Publishing
