Του Παύλου Ξανθούλη
Εδώ και ένα σχεδόν μήνα, επικρατεί η άποψη ότι η πρόταση για επανεξέταση της συμμόρφωσης του Ισραήλ με το άρθρο 2 της Συμφωνίας Σύνδεσης με την Ε.Ε., υπό το φως της επιβολής πείνας ως πολεμικού μέσου στη Γάζα, προήλθε αποκλειστικά από ένα κράτος-μέλος, την Ολλανδία. Και είναι αλήθεια, ότι η Χάγη είχε πρωτοστατήσει προς αυτή την κατεύθυνση, αντιλαμβανόμενη τις απάνθρωπες συνθήκες που επέβαλε το καθεστώς Νετανιάχου στη Γάζα. Όμως, όπως πληροφορείται η «Κ», σε κεκλεισμένων των θυρών συνεδρία του Συμβουλίου Ε.Ε., εκδηλώθηκαν ενστάσεις και υπήρξαν υποδείξεις, ότι η εν λόγω πρόταση υποβλήθηκε συνολικά από πέντε κράτη-μέλη και όχι μόνο από την Ολλανδία. Οι ίδιες πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι η ένσταση προήλθε από την Ισπανία, η οποία διατύπωσε διαφωνία με το ενημερωτικό σημείωμα του Συμβουλίου της Ε.Ε. Συναφείς μάλιστα πληροφορίες, αναφέρουν ότι σε πρόσφατη συνεδρία της Coreper, τέσσερα κράτη-μέλη, η Ισπανία, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Σλοβενία επανέφεραν το ζήτημα, ζητώντας αξιολόγηση του άρθρου 2 της Συμφωνίας Σύνδεσης Ε.Ε.-Ισραήλ.
Έχει όμως σημασία εάν τα κράτη-μέλη που υπέβαλαν το αίτημα είναι τελικά ένα ή πέντε; Επί της ουσίας ενδεχομένως όχι, καθώς το αίτημα έχει ήδη εξασφαλίσει πλειοψηφία. Καθώς 17 κράτη τοποθετήθηκαν υπέρ, 9 εναντίον (περιλαμβανομένης της Κύπρου) και 1 τήρησε αποχή, ενώ η ΕΥΕΔ αναμένεται να υποβάλει την αξιολόγησή της, επί του προκειμένου, στις 23 Ιουνίου. Ωστόσο, το γεγονός και μόνο ότι κάποια κράτη-μέλη μπαίνουν στη διαδικασία να διεκδικήσουν την πατρότητα του αιτήματος εξέτασης της συμμόρφωσης του Ισραήλ με το άρθρο 2 της Συμφωνίας Σύνδεσης, δεν είναι σίγουρα άνευ σημασίας. Και καταδεικνύει ότι κάποιοι από τους εταίρους της Κύπρου, δεν διστάζουν να υποβάλουν ενστάσεις στην Ε.Ε., για να καταγράψουν το όνομα της δικής τους χώρας σε αυτές που πρωτοστάτησαν για να αξιολογήσουν τη συμμόρφωση του Ισραήλ. Ανεξαρτήτως δηλαδή αποτελέσματος, τα δεδομένα που προκαλεί το καθεστώς Νετανιάχου, επιστρατεύοντας και την πείνα ως μέσο πολέμου στη Γάζα, οδηγούν κάποιους από τους εταίρους μας, οι οποίοι δεν αντιμετωπίζουν ούτε πρόβλημα εισβολής, ούτε κατοχής, να επιλέξουν να τοποθετήσουν τη χώρα τους στην πλευρά της ιστορίας που θεωρούν ότι επιτάσσει τόσο το πολιτικό, όσο και κυρίως το ηθικό καθήκον.
Η Κύπρος, ακόμη και τώρα, ένα σχεδόν μήνα μετά το φιάσκο της τοποθέτησής της στο ΣΕΥ, όπου εναντιώθηκε στο αίτημα της Ολλανδίας και των τεσσάρων ακόμη κρατών-μελών που διεκδικούν μερίδιο στην πατρότητά του, εξακολουθεί να στηρίζει εν λευκώ το Ισραήλ. Τηρώντας ουσιαστικά αποστάσεις από μια ανθρωπιστική καταστροφή και αποφεύγοντας να συμπράξει με την ομάδα των κρατών-μελών, που προσβλέπουν στην αποστολή ενός ουσιαστικού πολιτικού μηνύματος. Τα πράγματα προσλαμβάνουν μάλιστα ακόμη πιο ανησυχητικές διαστάσεις, καθώς η κυπριακή κυβέρνηση έχει στα χέρια της έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), από τον Νοέμβριο 2024, για την κατάσταση στη Γάζα. Στην έκθεση, η ΕΥΕΔ αναφέρει ότι το Ισραήλ ελέγχεται για παραβίαση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κάνει λόγο για χιλιάδες νεκρούς αλλά και για χρήση πείνας, ως μέσο πολέμου.
Όλα αυτά, όμως, αποδεικνύονται λίγα για να διορθώσουν την πολιτικά και ηθικά στρεβλή πορεία που εμμένει να ακολουθεί η Λευκωσία. Ο ΥΠΕΞ Κωνσταντίνος Κόμπος επεχείρησε να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, δίνοντας τη δική του εκδοχή γιατί η Κύπρος δεν στήριξε την ολλανδική πρόταση. Σε συνέντευξη στον Φιλελεύθερο, ανέφερε ότι «πρότεινα στο ΣΕΥ, όπως η Ε.Ε. διά θεσμικής εκπροσώπησής της, εκκινήσει αμέσως απευθείας διάλογο με το Ισραήλ ώστε να επιτρέψει τη ροή ανθρωπιστικής βοήθειας, ξεκινώντας από αυξημένες ημερήσιες ποσότητες και αναδιαμορφώνοντας το πλάνο του ευρύτερα».
Αυτό που προκαλεί ενδιαφέρον, είναι ότι ούτε το πρακτικό σημείωμα του Συμβουλίου Ε.Ε., αλλά ούτε τα πρακτικά σημειώματα κρατών-μελών, των οποίων έλαβε γνώση η «Κ», αναφέρονται σε πρόταση που ισχυρίζεται ότι υπέβαλε στο ΣΕΥ, ο ΥΠΕΞ. Ούτε καν η γραπτή ανακοίνωση, που εξέδωσε ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Κόμπος, αμέσως μετά το ΣΕΥ, δεν αναφέρεται σε πρόταση/πρωτοβουλία της Λευκωσίας.
Τώρα θα μου πείτε, είναι δυνατόν, ο ΥΠΕΞ μας να μην έκανε την πρόταση που ισχυρίζεται εκ των υστέρων ότι υπέβαλε; Ή μήπως ο κ. Κόμπος υπέβαλε την πρότασή του τόσο χαμηλόφωνα, ώστε κανείς δεν την άκουσε; Σε τέτοια περίπτωση, ευσεβάστως υποβάλλω, ότι θα ήταν καλό ο ΥΠΕΞ να ανεβάσει λίγο ντεσιμπέλ. Για να τον ακούνε όλοι και να μην πηγαίνουν χαμένες οι ευφάνταστες πρωτοβουλίες που θεωρεί ότι αναλαμβάνει.
