Του Θανάση Φωτίου
Το 2023, τα πανηγυρικά πρωτοσέλιδα ορισμένων εφημερίδων εμφάνιζαν τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Ταγίπ Ερντογάν ως συνεχιστές του Ελευθέριου Βενιζέλου και του Κεμάλ Ατατούρκ, ένεκα της Διακήρυξης Φιλίας και Καλής Γειτονίας που είχαν υπογράψει την Πέμπτη, 7 Δεκεμβρίου, στην Αθήνα. Και αυτό διότι η Διακήρυξη μεταξύ των δύο ηγετών θύμιζε το Ελληνο-τουρκικό Σύμφωνο Φιλίας και Σταθερότητας που υπεγράφη στην Άγκυρα το 1930, από τους Βενιζέλο και Ατατούρκ, ως εκ τούτου επέτρεπε να δημιουργηθούν προσδοκίες για φως στην άκρη του τούνελ και επίτευξη συγκλίσεων στα ακανθώδη ζητήματα. Είχε προηγηθεί, τρία χρόνια νωρίτερα, η υπογραφή συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας - Ιταλίας για την ΑΟΖ –που ουσιαστικά αναθεωρούσε εκείνην του 1977, αλλά αναμφίβολα επίσης ιστορικής σημασίας παρά τις όποιες υποσημειώσεις– ένα γεγονός που εντυπώθηκε με τη χαρακτηριστική φράση του Νίκου Δένδια: «Μεγαλώσαμε την Ελλάδα». Τον Ιούλιο του 2024, τα πέντε πλοία του τουρκικού πολεμικού ναυτικού που κινήθηκαν στη θαλάσσια περιοχή της Κάσου όπου βρισκόταν το ιταλικό ερευνητικό σκάφος «IEVOLI RELUME», με σκοπό τη διενέργεια βυθοσκόπησης, μιας διαδικασίας απαραίτητης προκειμένου να ακολουθήσει η πόντιση του περιβόητου καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης, με αποτέλεσμα να αναχωρήσει πριν ολοκληρώσει τις ενέργειές του, δεν άφηναν περιθώρια για άλλες μεγαλοστομίες.
Οι δημόσιες αντεγκλήσεις και η ένταση που παρατηρούμε τον τελευταίο καιρό μεταξύ Αθηνών - Λευκωσίας είναι συνέπειες ενός άλυτου προβλήματος που κακοφορμίζει. Της αδυναμίας ή απροθυμίας, αν προτιμάτε, της Ελλάδας να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα, παρά τις αμφισβητήσεις της Τουρκίας τις οποίες επιβάλλει με επιτυχία διά των παρεμποδίσεων.
Η περίπτωση του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης, ενός έργου στρατηγικής σημασίας και σπουδαιότητας μεν, αποφασίστηκε και δρομολογήθηκε κάτω από περίεργες συνθήκες δε, εξελίσσεται σε πρόβλημα ασφυξίας. Διότι η επιμονή μας για λόγους ακατανόητους να αγνοούμε την πραγματικότητα, μας έφερε –πρωτίστως την κυβέρνηση της Ελλάδας– στη σημερινή δεινή θέση. Που δεν ωραιοποιείται με κενού περιεχομένου δηλώσεις όπως «δεν συζητάμε θέματα εθνικής κυριαρχίας / η χώρα δεν παραιτείται των κυριαρχικών της δικαιωμάτων». Καθότι, να που μπλεχτήκαμε στο καλώδιο πριν το ποντίσουμε στη θάλασσα, χωρίς να μπορούμε να ξεμπλεχτούμε, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουμε να πνιγούμε.
Πολύ φοβάμαι, ότι η όλη συζήτηση περί οφειλών, εκατομμυρίων και άλλων παρεμφερών, διαδικαστικών ωστόσο ζητημάτων, δεν είναι παρά προπέτασμα καπνού. Και στην πραγματικότητα γίνεται για το πάπλωμα. Δηλαδή την προστασία της «ηγετικής εικόνας», και στην προκειμένη περίπτωση, αυτής του Έλληνα πρωθυπουργού. Γιατί η εντύπωση που έχει δυστυχώς δημιουργηθεί είναι μιας απέλπιδας προσπάθειας πρόκλησης τεχνητής κρίσης με την Κύπρο, ώστε να δικαιολογείται η ανακοίνωση του ναυαγίου του έργου για λόγους ασυμφωνίας χαρακτήρων και ασυνέπειας οικονομικών υποχρεώσεων.
Εντούτοις, αν αυτή είναι η επιδίωξη, ακόμα κι αν επιτευχθεί, όσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν βγάζει ξανά το πλοίο στη θάλασσα –έχει παρέλθει πάνω από ένας χρόνος από το συμβάν της Κάσου– προκειμένου να υλοποιήσει το μέρος των δικών τους δεσμεύσεων, το αποτέλεσμα θα είναι ένα και το αυτό: Και η εικόνα και το κύρος του θα έχουν τρωθεί και η Τουρκία θα εξακολουθήσει να ασκεί κυριαρχία στην άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας. Οπότε, αν δεν κρύβει άσο στο μανίκι, δηλαδή μια συμφωνία με την Τουρκία που επιλύει το πρόβλημα, ας ζητήσει, σε συμφωνία και με την «αδελφή Κύπρο», τη συνδρομή του φίλου Νετανιάχου, να κατεβάσει τα πλοία του στην περιοχή. Τζάμπα δεν είναι να πάνε τόσες τριμερείς και τόσες ασπίδες ασφαλείας; Όχι και τόσο τζάμπα, βέβαια…
