Κρίση δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη κακή φήμη και αρνητική δημοσιότητα. Αντίθετα, μια εκτροπή από την κατάσταση της κανονικότητας μπορεί να λειτουργήσει και ως μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για προβολή της ετοιμότητας, της αποτελεσματικότητας και της ευαισθησίας ενός οργανισμού, θεσμού ή προσώπου. Προσμετρώντας τις αντιδράσεις των πολιτών στα Social Media, της πλειοψηφίας των ΜΜΕ, κομμάτων και πολιτικών αναλυτών στον απόηχο της φονικής πυρκαγιάς, η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη όχι μόνο δεν πέρασε το τεστ ετοιμότητας, αλλά πέρασε για ακόμη μια φορά κάτω από τον πήχη των προσδοκιών που η ίδια δημιούργησε, όπως συνέβη και κατά τους πρώτους μήνες της θητείας της (π.χ. σύνθεση υπουργικού, εμπλοκή Ε.Ε. στο Κυπριακό).
Τον Ιούνιο, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος διαβεβαίωνε πως η Κυπριακή Δημοκρατία είναι πιο έτοιμη από ποτέ για να αντιμετωπίσει το ενδεχόμενο πυρκαγιών. Λίγες μόνο βδομάδες μετά είχαμε δύο νεκρούς, 104 τετραγωνικά χιλιόμετρα καμένης γης, κόπους ζωής να γίνονται στάχτη, δεκάδες απανθρακωμένα ζώα και μια άνευ προηγουμένου περιβαλλοντική καταστροφή.
Εκείνο που μπορεί να διερωτηθεί κανείς είναι γιατί δεν περίμενε να λήξει η θερινή περίοδος ο κ. Λετυμπιώτης προτού προβεί σε τέτοιες δηλώσεις. Προς τι η ανάγκη για τέτοιες πρόωρες, βαρύγδουπες δηλώσεις (αντιστοίχως, «λύσαμε το υδατικό») που εγκλωβίζουν και στο τέλος γίνονται και αντικείμενο trolling;
Όπως σε κάθε περιστατικό κρίσης, οι πρώτες αντιδράσεις ήταν κεφαλαιώδους σημασίας για την εξέλιξή της. Ο εκνευρισμός που επιδείχθηκε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, η επίκληση των ισχυρών ανέμων και των υψηλών θερμοκρασιών, η συνωμοσιολογία για οργανωμένο σχέδιο εμπρηστών, οι δηλώσεις του υπουργού Δικαιοσύνης ότι δεν είναι η ώρα για απόδοση ευθυνών και το άστοχο σχόλιο ότι οι δύο θάνατοι ήταν ένα ατυχές περιστατικό επειδή εκκενώθηκαν επιτυχώς 16 χωριά, περισσότερο λάδι στη φωτιά έριξαν. Η τοποθέτηση ότι «κανείς δεν μπορεί να είναι ικανοποιημένος», θύμιζε προπονητή ομάδας ποδοσφαίρου σε συνέντευξη Τύπου μετά από ήττα και όχι πολιτική ηγεσία που έχει τον έλεγχο της κατάστασης.
Καταγράφηκε έλλειψη συντονισμού, ενσυναίσθησης και καθαρής σκέψης. Χάθηκε στα πρώτα στάδια ο έλεγχος του μηνύματος. Παρουσιάστηκε μια εικόνα πανικού και ανασφάλειας, η οποία λειτούργησε ως επιταχυντής στη διόγκωση της κρίσης. Ακόμη και στην περίπτωση που άνθρωποι όντως σώθηκαν χάρη στις εκκενώσεις, είναι δυνατόν αυτό να προβάλλεται ως επιχείρημα τη στιγμή που δύο άλλοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και τα ρεπορτάζ έκαναν λόγο για πανωλεθρία και ασήκωτες ευθύνες;
Η κυβέρνηση είχε την ευκαιρία να απορροφήσει μερικούς από τους κραδασμούς με τα μέτρα ανακούφισης των πληγέντων, τα οποία ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο και σε αυτή την περίπτωση αστόχησε. Η μορφή επικοινωνίας που επέλεξε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας για το διάγγελμά του επισκίασε την ουσία των μέτρων. Άλλη εντύπωση σχημάτιζες διαβάζοντας το και άλλη παρακολουθώντας το. Αυτό που μετρά, ωστόσο, είναι ότι στην τελική το διάγγελμα δεν συνέβαλε στο να κοπάσει η οργή. Αντίθετα γύρισε μπούμερανγκ, πυροδοτώντας έναν νέο κύμα αντιδράσεων. Αυτό για δύο λόγους: Το σκηνοθετημένο σκηνικό με φόντο το πράσινο του δάσους, τον επαγγελματικό ήχο και η παράταξη των κοινοταρχών εξόργισε καθώς σε μια πολύ δύσκολη στιγμή για τον τόπο ο Πρόεδρος έδειξε να προτεραιοποιεί την εικόνα του. Επιπλέον, παρά την απολογία του, έλειψε η απόδοση και η ανάληψη ευθυνών. Εάν υπήρχε πλάνο, γιατί δεν λειτούργησε όπως θα έπρεπε και ποιοι ευθύνονται γι’ αυτό;
Στον απόηχο, ξεχωρίζουν οι νέες δεσμεύσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας για αποζημιώσεις και πλήρη αποκατάσταση των ζημιών και των περιοχών, οι οποίες θέτουν εκ νέου ψηλά τον πήχη. Μπορεί να τα καταφέρει η κυβέρνηση ή αυτοεγκλωβίστηκε και πάλι; Πώς θα αξιοποιήσουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης το επόμενο διάστημα αυτές τις εξαγγελίες;
Αυτό που ζητούν οι πολίτες κατά τη διαχείριση μιας κρίσης είναι ειλικρίνεια, ταπεινότητα, ενσυναίσθηση και πράξεις ουσίας. Όχι στημένα κάδρα και καλογυαλισμένες εικόνες. Ιδιαίτερα σε μια εποχή που κρίνουν με αυστηρότερα κριτήρια, ισοπεδώνουν και μηδενίζουν με μεγαλύτερη ευκολία και ταχύτητα, αυτό που απαιτούν είναι να μην γίνονται στάχτη οι πολιτικές ευθύνες.
Η πολιτική δοκιμασία τώρα αρχίζει για την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη. Η πίεση για ανάληψη πολιτικών ευθυνών αναμένεται να γίνει ακόμη πιο ασφυκτική. Πέραν τούτου, θα έχει να διαχειριστεί και τις πληγές που αφήνει εντός του Υπουργικού Συμβουλίου η διαχείριση της κρίσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η διαχείριση της κρίσης του Μαρί από την κυβέρνηση Χριστόφια υπήρξε καταλύτης για τον δείκτη αποδεκτικότητάς της και τη μετέπειτα πορεία της (πριν την έκρηξη κατέγραφε υψηλά ποσοστά αποδοχής). Ήταν και η πρώτη κυβέρνηση που εισέπραξε την οργή των πολιτών μέσα από τη ζούγκλα των social media. Ένας παράγοντας που τα τελευταία χρόνια επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την επίδραση και την εξέλιξη των κρίσεων.
