Της Αλεξάνδρας Βουδούρη
Τριάντα μέρες μετράει πλέον η «παύση» των δασμών που κήρυξε στις 9 Απριλίου ο Αμερικανός πρόεδρος και καμία πρόοδος δεν έχει σημειωθεί στις εμπορικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Βρυξελλών και Ουάσιγκτον. Σε αντίθεση μάλιστα με το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν βλέπει ούτε καν πρόθεση εκ μέρους των ΗΠΑ θετικής προσέγγισης ή αναζήτησης συμφωνίας στο πλαίσιο της 90ήμερης ιδιότυπης «εκεχειρίας», προκειμένου να αποφευχθεί ο εμπορικός πόλεμος μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού. Και γι’ αυτό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκληραίνει πλέον τη θέση της προχωρώντας σε δύο αποφασιστικές κινήσεις: εκκίνηση διαδικασίας δημόσιας διαβούλευσης επί «πακέτου» αντίμετρων έναντι των ΗΠΑ, συνολικού ύψους 95 δισ. ευρώ και προσφυγή στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου με καταγγελία των «ανταποδοτικών» δασμών του Τραμπ.
Η λίστα που παρουσίασε χθες η Κομισιόν αφορά περίπου 2.000 προϊόντα, ενώ οι δασμολογικοί «στόχοι» της αναμένεται να πλήξουν τον τομέα των αεροσκαφών και κυρίως την Boeing. Επίσης περιλαμβάνονται και άλλες κατηγορίες εξαγωγών, όπως χημικά, ηλεκτρικοί εξοπλισμοί, όπως φωτογραφικές μηχανές, προϊόντα που σχετίζονται με την υγεία (όχι φαρμακευτικά) και ορισμένα τρόφιμα, όπως γλυκοπατάτες και ξηροί καρποί.
Οι Βρυξέλλες ξεκινούν πάντως διαβούλευση και με εμπλεκόμενους φορείς αλλά και κράτη-μέλη για πιθανές δικαστικές διαφορές εναντίον των ΗΠΑ σχετικά με τους αμοιβαίους δασμούς ύψους 20% που ανακοίνωσε ο Τραμπ τον περασμένο μήνα. Ο αρμόδιος επίτροπος Μάρος Σέφκοβιτς είχε πριν από λίγες ημέρες προειδοποιήσει την Ουάσιγκτον ότι η Ε.Ε. δεν θα προχωρήσει σε οποιαδήποτε αθέμιτη εμπορική συμφωνία και προετοιμάζεται «για οποιοδήποτε σενάριο», εάν οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις αποτύχουν.
Τα χθεσινά μέτρα είναι επιπρόσθετα εκείνων ύψους 21 δισ. ευρώ που ανακοινώθηκαν πριν από ένα μήνα ως «απάντηση» στα περιοριστικά μέτρα στις εισαγωγές ευρωπαϊκού αλουμινίου και χάλυβα και αφορούσαν δασμούς στις εισαγωγές μηχανών τύπου Harley Davidson, πουλερικών και τζιν οι οποίοι «πάγωσαν» από την Ε.Ε. ως ένδειξη καλής θελήσεως ενόψει των διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ.
Η νέα λίστα περίπου 200 σελίδων που ανακοινώθηκε χθες περιλαμβάνει πλέον και αλκοολούχα ποτά και κρασιά –που είχαν αφαιρεθεί προηγουμένως κατ’ απαίτησιν της Γαλλίας και της Ιταλίας–, αλλά και το ουίσκι Bourbon, προϊόν που ταιριάζει στον στόχο της Ε.Ε. να «χτυπηθούν οι ΗΠΑ εκεί που πονούν περισσότερο». Το περίφημο ουίσκι παράγεται κυρίως στο Κεντάκι, σημαντική πολιτεία για τους Ρεπουμπλικανούς, ενόψει των ενδιάμεσων αμερικανικών εκλογών το 2026.
Ανώτατοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, πάντως, διευκρίνισαν ότι στόχος παραμένει μια λύση που θα έρθει ως αποτέλεσμα διαπραγμάτευσης και ότι οι εξαγγελίες δεν έχουν σκοπό την «κλιμάκωση» ούτε και μια προσέγγιση μέτρων ισοδύναμων σε «δολάριο προς δολάριο» ή «ευρώ προς ευρώ», αλλά μάλλον αφορούν μια προετοιμασία της Ε.Ε. έναντι κάθε σεναρίου και κυρίως της πιθανότητας να παραμείνουν μακροπρόθεσμα ορισμένοι από τους δασμούς του Τραμπ. Και στο πλαίσιο αυτό εξήγησαν ότι οι Βρυξέλλες θα ακολουθήσουν μια στρατηγική «εξισορρόπησης» των εμπορικών σχέσεων με τις ΗΠΑ.
Δεν απέκλεισαν στο προσεχές μέλλον τα «αντίποινα» να αγγίξουν τις υπηρεσίες των αμερικανικών τεχνολογικών κολοσσών. «Είναι μια επιλογή. Θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος του μείγματος αντιμέτρων», είπε χαρακτηριστικά ανώτατη πηγή, ενώ επανέλαβε ότι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων παραμένει η προσφορά προς την Ουάσιγκτον «μηδενικών δασμών», αλλά και αγοράς περισσότερου αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Η Κομισιόν, παράλληλα, ξεκινάει διαβούλευση τεσσάρων εβδομάδων έως τις 10 Ιουνίου, με τους αρμόδιους φορείς και τα κράτη-μέλη ώστε το ποσοστό των πιθανών δασμών και προϊόντων να έχει καθοριστεί έως «τις αρχές Ιουλίου», δηλαδή λίγες ημέρες πριν από τη λήξη της 90ήμερης παύσης των δασμών του Τραμπ.
Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία καταγγελίας στον ΠΟΕ, ανώτατοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξήγησαν ότι «θα χρειαστούν μερικές εβδομάδες» και ότι, ειδικότερα, θα αφορούν «τους καθολικούς δασμούς, τους λεγόμενους ανταποδοτικούς και εκείνους στα αυτοκίνητα και εξαρτήματα αυτοκινήτων». Η Κομισιόν εμφανίζεται αποφασισμένη να προχωρήσει σ’ αυτή την κίνηση, που λίγη ωστόσο σημασία θα έχει για τον Τραμπ, ο οποίος περιφρονεί εντελώς τον ΠΟΕ.
Προϊόντα και αξία εισαγωγών στην Ε.Ε. το 2024
• Αεροσκάφη – 10,5 δισ. ευρώ.
• Αυτοκίνητα – 12,5 δισ. ευρώ.
• Πλαστικά και χημικά – 12,9 δισ. ευρώ.
• Εξαρτήματα αυτοκινήτων – 12 δισ. ευρώ.
• Οθόνες κομπιούτερ, φωτογραφικές μηχανές – 7,2 δισ. ευρώ.
• Αγροδιατροφικά προϊόντα – 6,4 δισ. ευρώ.
• Ιατρικές συσκευές – 6,4 δισ. ευρώ.
• Οργανα/συσκευές χημικής ανάλυσης – 3 δισ. ευρώ.
• Μηχανές/συσκευές για κατασκευή ημιαγωγών – 2,8 δισ. ευρώ.
• Βαλβίδες για λέβητες/σωλήνες – 2,3 δισ. ευρώ.
Συμφωνία ΗΠΑ – Βρετανίας για το εμπόριο, υπό διαπραγμάτευση οι λεπτομέρειες
Με μάλλον θορυβώδη ενθουσιασμό, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε χθες την εμπορική συμφωνία που συνήψε με τη Βρετανία, την πρώτη από τις 2 Απριλίου, την «Ημέρα Απελευθέρωσης» και τη δημοσιοποίηση των δυσθεώρητων δασμών σε όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ. Οπως προκύπτει από τις σχετικές ανακοινώσεις, η Ουάσιγκτον επέτυχε δέσμευση του Λονδίνου για πρόσβαση των αμερικανικών αγροτικών προϊόντων στη βρετανική αγορά, ενώ για τη Βρετανία το όφελος της συμφωνίας επικεντρώνεται στη μείωση των δασμών στα βρετανικά αυτοκίνητα όπως και στις βιομηχανίες χάλυβα. Για τα βρετανικά προϊόντα παραμένουν, ωστόσο, σε ισχύ οι οριζόντιοι δασμοί 10% που επέβαλε ο Αμερικανός πρόεδρος στις αρχές του περασμένου μήνα.
«Με συγκίνηση σας ανακοινώνω ότι καταλήξαμε σε μια σημαντική εμπορική συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο», τόνισε από το Οβάλ Γραφείο, αλλά συμπλήρωσε πως οι λεπτομέρειες θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης τις επόμενες εβδομάδες. Ειδικότερα για τη Βρετανία, τα οφέλη που αντλεί από τη συμφωνία αφορούν κυρίως τη δυνατότητα που της δίνει να εξάγει στις ΗΠΑ 100.000 αυτοκίνητα με δασμούς μόνον 10% έναντι των δασμών 25% που έχει επιβάλει ο Αμερικανός πρόεδρος σε όλες τις εισαγωγές αυτοκινήτων. Ωστόσο, εισαγωγές βρετανικών οχημάτων πέραν των 100.000 θα υπόκεινται σε δασμούς 25%. Οπως τόνισε ο Αμερικανός υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ, με την εν λόγω συμφωνία κινητήρες και εξαρτήματα αεροσκαφών της Rolls-Royce Holdings θα μπορούν να εισέρχονται στην αμερικανική αγορά χωρίς δασμούς. Πρόκειται όντως για σημαντική κατάκτηση της Βρετανίας δεδομένου ότι εξάγει στις ΗΠΑ οχήματα και εξαρτήματα οχημάτων που με στοιχεία του περασμένου έτους έφτασαν σε αξία περίπου στα 12 δισ. δολ.
Σε αντάλλαγμα της μείωσης των δασμών, μια βρετανική αεροπορική εταιρεία, την οποία απέφυγε να κατονομάσει ο κ. Λούτνικ, θα αγοράσει αεροσκάφη της αμερικανικής Boeing αξίας 10 δισ. δολ. Παράλληλα, η Βρετανία δεσμεύεται να εισάγει με συνοπτικές διαδικασίες αμερικανικά προϊόντα αγροτικής παραγωγής, χημικά, ενέργεια και βιομηχανικά προϊόντα στα οποία θα είναι μειωμένοι οι δασμοί καθώς και κάθε άλλο εμπόδιο. Οπως διατύπωσε τα συμφωνηθέντα ο Τραμπ, «η συμφωνία προσφέρει άνετη πρόσβαση σε αμερικανικές εξαγωγές πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων ιδιαιτέρως σε αγροτικά προϊόντα, δραματικά μεγάλη αύξηση στις εισαγωγές αμερικανικού βοδινού κρέατος, αιθανόλης, αλλά και ουσιαστικά όσων προϊόντων παράγουν οι σπουδαίοι αγρότες μας». Σχολιάζοντας τη συμφωνία μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας, ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ τόνισε πως «έτσι θα ενισχυθεί το εμπόριο ανάμεσα στις χώρες μας και η συμφωνία όχι μόνον θα προστατεύσει θέσεις εργασίας, αλλά και θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας, ενώ θα ανοίγει προσβάσεις στην αγορά».
Την ίδια στιγμή, πάντως, η Βρετανίδα υπουργός Γεωργίας Μπρουκ Ρόλινς άφησε να εννοηθεί πως η κυβέρνηση Στάρμερ έκανε υποχωρήσεις όσον αφορά τα αυστηρά βρετανικά κριτήρια σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων και δέχθηκε να εισάγει αμερικανικά αγροτικά προϊόντα που ενδεχομένως δεν συμμορφώνονται πλήρως με αυτά τα κριτήρια. Σύμφωνα μάλιστα με το Politico, εκπρόσωπος της βρετανικής κυβέρνησης τον οποίο δεν κατονομάζει δήλωσε πως η Βρετανία «δεν πρόκειται να υποβαθμίσει τις προδιαγραφές της στο θέμα των τροφίμων» και πρόσθεσε πως στις επαφές της με την κυβέρνηση Τραμπ «η βρετανική κυβέρνηση υπήρξε ευθύς εξαρχής σαφής όσον αφορά τις κόκκινες γραμμές για την ασφάλεια των τροφίμων».
