Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Η χρήση φυσικού αερίου θα οδηγήσει σε μείωση του κόστους καυσίμου, το οποίο αποτελεί σήμερα έναν από τους κυριότερους παράγοντες διαμόρφωσης της τιμής ρεύματος. Ωστόσο, όπως τονίζει στη συνέντευξή του στην «Κ» ο πρόεδρος του ΔΣ της ΑΗΚ, κ. Γιώργος Πέτρου, η ουσιαστική και διατηρήσιμη μείωση της τιμής θα επέλθει μέσα από μια μακροπρόθεσμη πράσινη ενεργειακή μετάβαση, με επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και ψηφιακό εκσυγχρονισμό.
Ο κ. Πέτρου στη συνέντευξή του κακίζει το γεγονός πως, λόγω περιορισμών που είχαν τεθεί κατά τα προηγούμενα χρόνια, η ΑΗΚ δεν μπόρεσε να υλοποιήσει έργα ΑΠΕ. Όμως, υποδεικνύει ότι υπάρχει «φως στο τούνελ», αφού σε συνεργασία με το ΥΕΕΒΤ, έγινε τελικά κατορθωτό και συμφωνήθηκε όπως η ΑΗΚ προχωρήσει στην εγκατάσταση 600MW συνολικά κατά την επόμενη δεκαετία.
Ο πρόεδρος του ΔΣ της ΑΗΚ τονίζει πως, μέχρι το τέλος του 2025 αναμένεται να έχουν εγκατασταθεί περίπου 150.000 έξυπνοι μετρητές, ενώ ο συνολικός στόχος ανέρχεται στους 500.000 μετρητές σε παγκύπρια κλίμακα έως το 2028.
- Πώς προετοιμάζεται η ΑΗΚ για τη μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο και πράσινο ενεργειακό μοντέλο;
- Η ΑΗΚ προσεγγίζει τη βιώσιμη ανάπτυξη όχι απλώς ως κανονιστική υποχρέωση, αλλά ως θεμελιώδη στρατηγική επιλογή και αυτοδέσμευση. Η μετάβαση σε ένα πιο πράσινο ενεργειακό μοντέλο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της αναπτυξιακής μας πορείας και υλοποιείται μέσα από ένα ολοκληρωμένο επενδυτικό πρόγραμμα, πολλαπλών επιπέδων και στόχευσης.
Βασικοί άξονες αυτής της προσπάθειας περιλαμβάνουν πρώτον την αναβάθμιση των Δικτύων Μεταφοράς και Διανομής: Δημιουργούμε ένα έξυπνο, ψηφιοποιημένο σύστημα αμφίδρομης ροής ενέργειας και δεδομένων, που ενισχύει τη συμμετοχή των καταναλωτών στην αγορά και επιταχύνει την ενσωμάτωση ΑΠΕ.
Δεύτερον, την ανάπτυξη και υλοποίηση έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Έτσι, ενισχύουμε τη συμμετοχή μας στην πράσινη παραγωγή ενέργειας, συμβάλλοντας στους εθνικούς και ευρωπαϊκούς στόχους για την κλιματική ουδετερότητα.
Τρίτον περιλαμβάνεται ο εκσυγχρονισμός τεχνολογικού και μηχανολογικού εξοπλισμού: Επενδύουμε σε σύγχρονες, αποδοτικές και λιγότερο ρυπογόνες τεχνολογίες που εξασφαλίζουν βιώσιμη λειτουργία.
Τέταρτον, η εγκατάσταση συστημάτων περιβαλλοντικής προστασίας: Εφαρμόζουμε πρότυπες λύσεις για τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία των υποδομών μας. Πέμπτο, με συμμετοχή στην Εταιρεία Υποδομών Φυσικού Αερίου. Έτσι, συνδράμουμε ενεργά στη μεταβατική φάση προς καθαρότερες μορφές ενέργειας, αξιοποιώντας το φυσικό αέριο ως ενδιάμεσο καύσιμο.
Μέσα από αυτές τις παρεμβάσεις, η ΑΗΚ αναδεικνύεται σε κινητήρια δύναμη της ενεργειακής μετάβασης της χώρας, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα, την καινοτομία και την περιβαλλοντική υπευθυνότητα του ενεργειακού μας συστήματος.
- Υπάρχουν περιθώρια μείωσης του κόστους ηλεκτρισμού για τους καταναλωτές; Πότε να αναμένουν μείωση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας;
- Η μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας αποτελεί σταθερή προτεραιότητα για την ΑΗΚ, με στρατηγική στόχευση τη σταδιακή ανακούφιση των καταναλωτών από τις διακυμάνσεις του ενεργειακού κόστους.
Η πρώτη σημαντική παρέμβαση προς αυτή την κατεύθυνση είναι η χρήση φυσικού αερίου για την ηλεκτροπαραγωγή, για την οποία οι υποδομές μας έχουν ήδη προετοιμαστεί. Η χρήση φυσικού αερίου θα οδηγήσει σε μείωση του κόστους καυσίμου, το οποίο αποτελεί σήμερα έναν από τους κυριότερους παράγοντες διαμόρφωσης της τιμής ρεύματος.
Ωστόσο, η ουσιαστική και διατηρήσιμη μείωση της τιμής θα επέλθει μέσα από μια μακροπρόθεσμη πράσινη ενεργειακή μετάβαση, με επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και ψηφιακό εκσυγχρονισμό. Η ΑΗΚ διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο ως εγγυητής της ενεργειακής μετάβασης της Κύπρου προς ένα βιώσιμο και οικονομικά αποδοτικό ενεργειακό μοντέλο, σε ευθυγράμμιση με τους ευρωπαϊκούς στόχους για το 2050.
Σήμερα, το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας επηρεάζεται κυρίως από την εξάρτηση από το πετρέλαιο, από τις διεθνείς διακυμάνσεις των τιμών καυσίμων και από το κόστος αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων (CO ETS).
Λόγω της εισαγωγικής εξάρτησης της Κύπρου από ορυκτά καύσιμα, η οικονομία και οι καταναλωτές παραμένουν ευάλωτοι στις εξωτερικές πιέσεις. Η ΑΗΚ, αναγνωρίζοντας αυτή την πραγματικότητα, επενδύει σταθερά σε φωτοβολταϊκά συστήματα και ΑΠΕ, που αποτελούν τη μόνη στρατηγικά ασφαλή και οικονομικά βιώσιμη λύση μεσο-μακροπρόθεσμα.
Συμπερασματικά, η μείωση του κόστους θα αρχίσει να γίνεται αισθητή με την έλευση του φυσικού αερίου και θα ενισχυθεί σταδιακά μέσα από την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και τη διείσδυση των ΑΠΕ.
Συμφωνίες για φωτοβολταϊκά
- Σε ποιο βαθμό συμμετέχει σήμερα η ΑΗΚ στην παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ και ποια είναι τα μελλοντικά της σχέδια;
- Η παραγόμενη ενέργεια από φωτοβολταϊκά συστήματα στην Κύπρο παράγεται κατά κόρον από ιδιώτες παραγωγούς, ενώ το ποσοστό της ΑΗΚ είναι πάρα πολύ μικρό. Συνεπώς, στο υφιστάμενο περιβάλλον της ανταγωνιστικής αγοράς ΑΠΕ, ο αδύναμος παίχτης είναι η ΑΗΚ και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να τεθεί θέμα παρεμπόδισης οποιασδήποτε ιδιωτικής πρωτοβουλίας.
Η ΑΗΚ Παραγωγή έχει στο παραγωγικό δυναμικό της 20MW από τη λειτουργία δύο φωτοβολταϊκών πάρκων στο Ακρωτήρι Λεμεσού και στην περιοχή Αχερά Λευκωσίας. Το κόστος της παραγόμενης ενέργειας από αυτά τα ΦΒ πάρκα είναι μόλις 5 σεντ ανά κιλοβατώρα και συνεισφέρει στην έστω μικρή μείωση του μέσου κόστους παραγωγής ενέργειας από την ΑΗΚ στο σύνολο των καταναλωτών.
Δυστυχώς, λόγω περιορισμών που είχαν τεθεί κατά τα προηγούμενα χρόνια, η ΑΗΚ δεν μπόρεσε να υλοποιήσει έργα ΑΠΕ. Μετά από επίμονες προσπάθειες, και σε συνεργασία με το ΥΕΕΒΤ, έγινε τελικά κατορθωτό και συμφωνήθηκε όπως η ΑΗΚ προχωρήσει στην εγκατάσταση 600MW συνολικά κατά την επόμενη δεκαετία. Ο εν λόγω στόχος αποτελεί, με τα σημερινά δεδομένα, μια μεγάλη πρόκληση για την ΑΗΚ αφού, εν τω μεταξύ, η διαθέσιμη και κατάλληλη γη για εγκατάσταση ΦΒ συστημάτων έχει περιοριστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό.
Από τα πιο πάνω, γίνεται φανερό ότι η μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή δεν αφορά την ΑΗΚ Παραγωγή. Επιπρόσθετα, ούτε η ΑΗΚ Παραγωγή αλλά ούτε και η ΑΗΚ Προμήθεια συμμετέχουν στη μεταβατική αγορά, όπου οι ιδιώτες παραγωγοί και ιδιώτες προμηθευτές δραστηριοποιούνται στη βάση μεταξύ τους συμφωνιών για αγοραπωλησία ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ. Περαιτέρω, δεν επιτρέπεται σήμερα στην ΑΗΚ Παραγωγή και στην ΑΗΚ Προμήθεια να συνάπτουν διμερή συμβόλαια για αγορά ενέργειας από ΑΠΕ.
Έτσι, η ΑΗΚ Προμήθεια αγοράζει σήμερα ποσότητα ενέργειας από ΑΠΕ που έχουν εγκατασταθεί ως αποτέλεσμα των σχεδίων στήριξης του υπουργείου Ενέργειας με εγγυημένη τιμή, παραμένοντας ουσιαστικά εγκλωβισμένη στην αγορά ενέργειας από την ΑΗΚ Παραγωγή, η οποία χρησιμοποιεί τα υγρά καύσιμα με ψηλό κόστος παραγωγής. Το κόστος συμβατικής παραγωγής της ΑΗΚ Παραγωγής συνίσταται κατά 85% περίπου από το κόστος καυσίμου και το κόστος αγοράς θερμοκηπιακών αερίων.
Η ένταξη ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα παραγωγής της ΑΗΚ Παραγωγής, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μειωθεί αφενός η εξάρτηση της χώρας μας από συμβατικά καύσιμα, και αφετέρου για να καταστεί δυνατή η σταθεροποίηση και η σταδιακή μείωση των τιμών του ηλεκτρισμού σε πιο χαμηλά επίπεδα.
Η ΑΗΚ, ως Οργανισμός Δημοσίου Δικαίου που υπηρετεί το σύνολο της κοινωνίας, αποβλέπει στην επίτευξη του ελάχιστου ρυθμιζόμενου κέρδους. Σύμφωνα με τη μεθοδολογία διατιμήσεων, όπως αυτή είναι εγκεκριμένη από τη ΡΑΕΚ, οποιαδήποτε μείωση προκύπτει στο κόστος ενέργειας, αυτή μετακυλίεται προς όφελος του καταναλωτή. Όσο περισσότερα έργα ΑΠΕ εντάσσονται στο μίγμα παραγωγής της ΑΗΚ, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η μείωση στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας.
- Υπάρχουν συγκεκριμένες επενδύσεις ή έργα σε εξέλιξη στον τομέα των φωτοβολταϊκών ή της αποθήκευσης ενέργειας;
- Η ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), και ιδίως φωτοβολταϊκών, αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για την ΑΗΚ. Ωστόσο, η αυξημένη διείσδυση ΑΠΕ αναδεικνύει την επιτακτική ανάγκη για συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, ώστε να διασφαλίζεται η σταθερότητα και η ευελιξία του ηλεκτρικού συστήματος της Κύπρου, το οποίο παραμένει απομονωμένο από γειτονικά δίκτυα.
Η αδυναμία εξαγωγής πλεονάζουσας ενέργειας κατά τις ώρες χαμηλής ζήτησης έχει ήδη οδηγήσει σε περικοπές ισχύος σε μεγάλα και μικρότερα φωτοβολταϊκά πάρκα. Η λύση έρχεται μέσα από τη δημιουργία υποδομών αποθήκευσης, που θα λειτουργούν ως ρυθμιστικές μονάδες ενέργειας εντός του συστήματος.
Στο πλαίσιο αυτό, υλοποιούνται τα ακόλουθα συγκεκριμένα έργα. Πρώτον, το σύστημα αποθήκευσης ενέργειας στον Ηλεκτροπαραγωγό Σταθμό Δεκέλειας. Η ΑΗΚ Παραγωγή έχει εξασφαλίσει έγκριση για την εγκατάσταση μονάδας αποθήκευσης ισχύος 80 MW με δυνατότητα 2 ωρών αποθήκευσης (160 MWh). Έχει ήδη προκηρυχθεί διαγωνισμός εκδήλωσης ενδιαφέροντος, με επόμενο βήμα την έκδοση κανονικού διαγωνισμού.
Δεύτερον, προχώρησε με την υποβολή αίτησης στη ΡΑΕΚ για εγκατάσταση μονάδας αποθήκευσης στον χώρο του Ηλεκτροπαραγωγού Σταθμού Μονής 100MW/200MWh.
Τρίτον, τα κεντρικά συστήματα αποθήκευσης από τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς (ΔΣΜΚ). Πρόσφατο νομοσχέδιο επιτρέπει στον ΔΣΜΚ να προχωρήσει σε εγκατάσταση κεντρικών μονάδων αποθήκευσης ενέργειας σε Υποσταθμούς Μεταφοράς της ΑΗΚ. Τα έργα αυτά στοχεύουν να ενσωματωθούν απευθείας στον κορμό του συστήματος μεταφοράς, προσφέροντας κρίσιμη υποστήριξη στη διαχείριση της μεταβλητότητας των ΑΠΕ και στον περιορισμό των περικοπών.
Η ενεργειακή αποθήκευση, ιδίως σε ένα νησιωτικό σύστημα όπως της Κύπρου, αποτελεί βασικό εργαλείο για την επίτευξη των στόχων της πράσινης μετάβασης και την ασφάλεια εφοδιασμού. Η ΑΗΚ προχωρεί αποφασιστικά, επενδύοντας σε τεχνολογίες που ενισχύουν τη σταθερότητα του δικτύου και την αποδοτική αξιοποίηση της πράσινης ενέργειας.
Οι έξυπνοι μετρητές και ο ρόλος των prosumers
- Ποια είναι η πρόοδος στην εφαρμογή των «έξυπνων μετρητών» σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις;
- Η ΑΗΚ προχωρά δυναμικά στην εφαρμογή του έργου μαζικής εγκατάστασης έξυπνων μετρητών, με στόχο τη μετάβαση σε ένα πιο αποδοτικό, ψηφιοποιημένο και διαφανές ενεργειακό σύστημα.
Το πρόγραμμα ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2025, με προτεραιότητα στις αστικές περιοχές, και εξελίσσεται σύμφωνα με το εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Μέχρι το τέλος του 2025 αναμένεται να έχουν εγκατασταθεί περίπου 150.000 έξυπνοι μετρητές, ενώ ο συνολικός στόχος ανέρχεται στους 500.000 μετρητές σε παγκύπρια κλίμακα έως το 2028.
Η εγκατάσταση των έξυπνων μετρητών αποτελεί στρατηγική επένδυση στον ψηφιακό εκσυγχρονισμό του δικτύου διανομής και συνδέεται άμεσα με την αναβάθμιση των υπηρεσιών προς τους καταναλωτές, τη δυνατότητα συνεχούς παρακολούθησης της κατανάλωσης, τη βελτίωση της ενεργειακής συμπεριφοράς, και την ενίσχυση της διαφάνειας και ακρίβειας στους λογαριασμούς.
Οι καταναλωτές θα μπορούν να λαμβάνουν αναλυτικές πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο, να εντοπίζουν ευκαιρίες εξοικονόμησης και να συμμετέχουν πιο ενεργά στην ενεργειακή μετάβαση.
Οι έξυπνοι μετρητές δεν είναι απλώς τεχνική αναβάθμιση· αποτελούν κρίσιμο εργαλείο ενδυνάμωσης του καταναλωτή, ενισχύοντας τη δυνατότητά του να διαχειρίζεται αποτελεσματικά την κατανάλωση και το κόστος ενέργειας.
- Πώς προετοιμάζεται η ΑΗΚ για την αυξανόμενη διείσδυση των «prosumers» στο δίκτυο;
- Η ΑΗΚ αναγνωρίζει τον κομβικό ρόλο των prosumers στη μετάβαση προς ένα πιο αποκεντρωμένο, έξυπνο και βιώσιμο ενεργειακό σύστημα. Η προετοιμασία μας στηρίζεται σε τέσσερις βασικούς άξονες. Πρώτος, είναι η ενίσχυση και ψηφιοποίηση του δικτύου διανομής. Έτσι, προχωρούμε σε έργα εκσυγχρονισμού του δικτύου, με έξυπνα συστήματα παρακολούθησης και διαχείρισης φορτίου (smart grid), ώστε να διασφαλίζεται η σταθερότητα και ευελιξία του δικτύου μπροστά στη διαλείπουσα και κατανεμημένη παραγωγή των prosumers.
Δεύτερον, είναι η εισαγωγή έξυπνων μετρητών και δυνατοτήτων αμφίδρομης πληροφόρησης. Η ΑΗΚ εφαρμόζει σταδιακά το έργο AMI (Advanced Metering Infrastructure), επιτρέποντας στους πελάτες να παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο την κατανάλωση και την παραγωγή τους και να συμμετέχουν ενεργά στην αγορά ενέργειας.
Τρίτον, είναι η αναπροσαρμογή ρυθμιστικού και λειτουργικού πλαισίου. Είμαστε έτοιμοι και συνεργαζόμαστε με τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους φορείς για τον καθορισμό διαφανών και δίκαιων μηχανισμών συμψηφισμού ενέργειας (net-metering, net-billing), καθώς και νέων μοντέλων τιμολόγησης που ενθαρρύνουν τη συμμετοχή χωρίς να επιβαρύνουν δυσανάλογα το κοινό δίκτυο.
Τέταρτον, με την ενίσχυση της ανθεκτικότητας μέσω αποθήκευσης και ευελιξίας. Μελετούμε λύσεις ενσωμάτωσης συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας και ευέλικτης διαχείρισης φορτίων, ώστε να απορροφάται η αυξημένη παραγωγή από ΑΠΕ και να διασφαλίζεται η ποιότητα και η συνέχεια στην παροχή ηλεκτρισμού.
Η ΑΗΚ βλέπει τους prosumers όχι ως πρόκληση, αλλά ως ευκαιρία για επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης. Μέσα από στοχευμένες επενδύσεις, τεχνολογική αναβάθμιση και θεσμική προσαρμογή, προετοιμαζόμαστε να υποστηρίξουμε ενεργά τη συμμετοχή τους στο ενεργειακό οικοσύστημα του αύριο.
