Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Μετά τη δεύτερη «τρικλοποδιά» για την αξιοπιστία του εμβολίου κατά του κορωνοϊού της AstraΖeneca, μπαίνουν «τρικλοποδιές» και στην πορεία του εμβολιαστικού προγράμματος των χωρών, ενώ λαμβάνουν παράταση και οι οικονομικές επιπτώσεις. Τα κράτη καλούνται συνεχώς να στηρίζουν οικονομικά πολίτες και επιχειρήσεις. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δηλώνει στο Bloomberg μέσω του επικεφαλής οικονομολόγου της, Φίλιπ Λέιν, πως, βάσει του ήπιου σεναρίου της ΕΚΤ, η οικονομική δραστηριότητα θα επιστρέψει στα προ πανδημίας επίπεδα έως το γ’ τρίμηνο του τρέχοντος έτους, ενώ στο δυσμενές σενάριο, η αποκατάσταση θα πρέπει να τοποθετείται στα τέλη του 2023. Όπως γίνεται αντιληπτό, λοιπόν, αν η αβεβαιότητα με τα εμβόλια συνεχίσει, τα κύματα και οι μεταλλάξεις του ιού πολλαπλασιαστούν και δεν γίνει γρήγορα εφικτό να συνυπάρχουμε με τον ιό, τα κράτη θα αναγκαστούν να συνεχίσουν να στηρίζουν οικονομικά πολίτες και επιχειρήσεις για αρκετό χρονικό διάστημα.
Η επικεφαλής της ομάδας του ΔΝΤ για την Κύπρο Anita Tuladhar, που παραχώρησε συνέντευξη στην Κυριακάτικη έκδοση της «Κ», ήταν ξεκάθαρη. «Η απόσυρση των μέτρων στήριξης θα πρέπει να γίνει σταδιακά και να εξαρτάται από τη διάρκεια της ανάκαμψης. Η οικονομική ευπάθεια της πανδημικής κρίσης του COVID - 19 είναι πολύ υψηλή και επί του παρόντος, η κρατική στήριξη παραμένει και αντισταθμίζονται οι κίνδυνοι των ευρύτερων πτωχεύσεων και μόνιμων ουλών στην οικονομία εάν θα αποσυρόταν πολύ νωρίς. Οι προτεραιότητες της πολιτικής θα εξαρτηθούν έτσι καθοριστικά από την εξέλιξη της πανδημίας και της διάθεσης των εμβολίων», δήλωσε χαρακτηριστικά η κ. Tuladhar.
Για πόσο όμως έχει δυνατότητα το κυπριακό κράτος να στηρίζει πολίτες και επιχειρήσεις στην Κύπρο ώστε να περάσει όσο με λιγότερες οικονομικές επιπτώσεις γίνεται την πανδημία; Σε δήλωση στην «Κ» για το θέμα, ο υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης τόνισε: «Είναι φυσιολογικό ότι οι πληγές μιας οικονομικής κρίσης, ειδικά παγκόσμιας εμβέλειας, χρειάζονται χρόνο να επουλωθούν. Είμαστε ευχαριστημένοι γιατί, παρά τις αντιξοότητες, το 2020 η οικονομία συρρικνώθηκε μόνο κατά 5%, που είναι αισθητά χαμηλότερη ύφεση σε σχέση με τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο και ασύγκριτα μικρότερη με τις άλλες τουριστικές χώρες. Με βάση τα δεδομένα τα οποία έχουμε σήμερα ενώπιον μας, παρά την αβεβαιότητα που συνεχίζει να επικρατεί όσον αφορά την έκβαση της πανδημίας, η εκτίμησή μας είναι ότι το 2021 ο ρυθμός ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας θα κυμανθεί πέραν του 3,5 % και το 2022 στο 3,8%.
Κάλυψη χαμένου εδάφους
Ερωτηθείς σχετικά με το πότε αναμένεται να καλύψει το χαμένο έδαφος η Κύπρος, ανέφερε ότι «με αυτές τις εκτιμήσεις και δεδομένα, η οικονομία της Κύπρου αναμένεται να έχει καλύψει το χαμένο έδαφος στις αρχές του 2022. Ωστόσο, όπως γνωρίζετε όλα εξαρτώνται από τα επιδημιολογικά δεδομένα και την πρόοδο του εμβολιαστικού προγράμματος». Κληθείς να αναφέρει μέχρι πότε θα μπορέσει να στηρίζει το κυπριακό κράτος επιχειρήσεις και εργαζομένους, απάντησε ως εξής: «Ανάλογα με την έκβαση των οικονομικών δεδομένων, ανάλογη θα είναι και η οικονομική πολιτική διαχείρισης των επιπτώσεων που από την αρχή τονίσαμε και αποδείξαμε ότι πρέπει να είναι και ευέλικτη και προσαρμόσιμη και στη βάση των οικονομικών μας δυνατοτήτων. Από την πρώτη στιγμή τονίσαμε ότι η κρατική παρέμβαση θα γίνει με τέτοιο τρόπο ούτως ώστε να περιορίσει στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τις επιπτώσεις της ύφεσης, με τα δημόσια οικονομικά να απορροφούν ένα μεγάλο μέρος των κραδασμών. Είναι γι’ αυτό που το 2020 έκλεισε με δημοσιονομικό έλλειμα της τάξης του 5,8% ενώ το 2021 λόγω της συνέχισης της πανδημίας που συνεπάγεται τόσο μειωμένα έσοδα όσο και αυξημένες δαπάνες, θα έχουμε ένα δημοσιονομικό ισοζύγιο της τάξης του 3,8%»
Αναφορικά με το δημόσιο χρέος που έχει ανέβει μετά τις χρηματοδοτήσεις από τις αγορές, επισημαίνει πως «η αύξηση του δημοσίου χρέους και των ελλειμάτων δεν είναι μόνιμη αλλά μια προσωρινή αναγκαιότητα για να αντιμετωπίσουμε την κρίση. Καταφέραμε να κρατήσουμε το δημόσιο χρέος κάτω από το 120% και το 2021 το επαναφέρουμε σε πτωτική πορεία». Τέλος, ο Υπουργός Οικονομικών υπογράμμισε: «Όπως βλέπετε έχουμε εκμεταλλευτεί πλήρως και όλα τα ευρωπαϊκά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας. Με αυτό τον τρόπο θα συνεχίσουμε, στοχευμένα, εκεί και όπου χρειάζεται να στηρίζουμε την κοινωνία, τις επιχειρήσεις, το σύστημα υγείας και ειδικά τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού».
Φθηνό χρήμα
Το συνολικό πακέτο στήριξης της κυπριακής οικονομίας μαζί με όλα τα στοχευμένα μέτρα στήριξης της οικονομίας και των εργαζομένων άγγιζε μέχρι το Μάρτιο του 2021 τα 1,6 δισ. ευρώ, όπως δηλώνει το οικονομικό επιτελείο του Υπουργείου Οικονομικών. Η Κύπρος είχε ένα πλεόνασμα 600 εκατομμυρίων ευρώ μόλις την βρήκε η πανδημία, ωστόσο από τότε έχει προχωρήσει σε αρκετές εξόδους στις διεθνείς αγορές που της έχει επιτρέψει να έχει ρευστότητα για να καλύψει όλες αυτές τις χρηματοδοτικές ανάγκες.
Η ρευστότητα που έχει το κράτος κυμαίνεται στα 3,5 - 4 δισ. τη δεδομένη στιγμή και πολλά από αυτά τα χρήματα τα έχει δανειστεί λόγω των προγραμμάτων της ΕΚΤ και του φθηνού δανεισμού που απολαμβάνουν όλα τα κράτη. Όπως φαίνεται αυτός ο φθηνός δανεισμός θα συνεχίσει να υφίσταται τουλάχιστον για άλλο ένα χρόνο ή τελοσπάντων όταν σταματήσει η κρίση του κορωνοιού. Η ΕΚΤ αποφάσισε προ 20ημέρου ότι θα συνεχίσει να διενεργεί καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme – PEPP), τουλάχιστον μέχρι το τέλος Μαρτίου 2022 και εν πολλοίς, μέχρις ότου κρίνει ότι η κρίση έχει λήξει. Αυτό σημαίνει πως η Κύπρος αν χρειαστεί να βγει ξανά στις αγορές αναμένεται να λάβει επιτόκια –εκτός οικονομικού απροόπτου- κοντά στο μηδέν. Όλοι οι οικονομολόγοι παγκοσμίως έχουν αναφέρει πως η οικονομική στήριξη των κρατών δεν θα πρέπει να σταματήσει απότομα και να συνεχίσει ούτως ώστε να περιοριστούν οι υπάρχουσες ή οι μελλοντικές οικονομικές επιπτώσεις.
Έντυπη Έκδοση
