ΚΥΠΕ
Το δημόσιο χρέος αναμένεται να πέσει κοντά στο 50% ήδη από το τέλος του 2025, αρκετά νωρίτερα από τις εκτιμήσεις που έκαναν λόγο για μείωση κάτω από το 60% το τέλος του 2026, δήλωσε την Τετάρτη ο υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός, μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου.
Όπως σημείωσε ο κ. Κεραυνός, το Υπουργικό Συμβούλιο συζήτησε την Τετάρτη την έκθεση αξιολόγησης της ΕΕ για το ευρωπαϊκό εξάμηνο 2025 για την Κύπρο.
Με βάση την έκθεση, η Κύπρος παρουσιάζει σημαντικά θετικά χαρακτηριστικά, η οικονομική ανάπτυξη παραμένει ισχυρή, παρά το εύθραυστο διεθνές οικονομικό περιβάλλον και καταγράφονται ψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, τα οποία αξιοποιούνται για μια ταχεία αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους, ανέφερε ο υπουργός.
Ο κ. Κεραυνός υπογράμμισε ότι όσον αφορά το δημόσιο χρέος, «ο στόχος ήταν να είμαστε στο 60% το τέλος του 2026. Σήμερα με τους χειρισμούς της κυβέρνησης και του Υπουργείου Οικονομικών, εκτιμούμε ότι το χρέος θα φτάσει γύρω στο 50% από το τέλος του 2025».
«Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό, γιατί θα απελευθερώσει πρόσθετες οικονομικές δυνατότητες στη χώρα μας να προβεί σε αύξηση αναπτυξιακών δαπανών και για την άμυνα», είπε.
Επίσης, σημείωσε ότι αναφέρεται στην έκθεση ότι οι μακροοικονομικές ανισορροπίες που παρουσιάζονταν στην κυπριακή οικονομία έχουν υποχωρήσει, ιδιαίτερα όσον αφορά το εξωτερικό και ιδιωτικό χρέος και η Κύπρος πλέον δεν χαρακτηρίζεται πλέον ως χώρα με ανισορροπίες. «Οι προσπάθειες οικονομικής διαφοροποίησης του οικονομικού μας μοντέλου, αναφέρει η έκθεση, φέρνουν σταθερά αποτελέσματα και η χώρα σημειώνει βελτίωση στους περισσότερους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, όπως καθορίζονται από τον ΟΗΕ», πρόσθεσε.
Ο υπουργός επισήμανε, ωστόσο, και τις προκλήσεις που καταγράφει η έκθεση. Όπως είπε, γίνεται αναφορά σε πρόκληση στη δημοσιονομική πορεία, καθώς ξεπεράστηκε η οροφή για τις δαπάνες για το 2025, που αντί 6% πήγε στο 6,8%. «Αυτό μας λέει η έκθεση προσέξετε το. Όμως, ταυτόχρονα γράφει ότι αυτή η τάση να ξεφύγουμε λίγο από την οροφή, που μπορούμε να διορθώσουμε, βεβαίως, στον επόμενο προϋπολογισμό, χαρακτηρίζεται και συνυπάρχει με ψηλά δημοσιονομικά πλεονάσματα και ταχεία μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ», επισήμανε.
Ερωτηθείς για το τι μέλλει γενέσθαι με την αύξηση του κρατικού μισθολογίου, που επηρεάζει την οροφή στις δαπάνες, ο Υπουργός χαρακτήρισε «υπερβολική» τη συζήτηση που γίνεται για αυτό το θέμα. Όπως είπε, στον προϋπολογισμό 2025 το μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων ήταν μερικές χιλιάδες πιο κάτω από τον προηγούμενο προϋπολογισμό και οι θέσεις ήταν πολύ λιγότερες από όλους τους προηγούμενους προϋπολογισμούς που έχουν κατατεθεί μέχρι σήμερα. «Αυτή την πορεία ακολουθούμε και ο καινούριος προϋπολογισμός 2026 θα βρίσκεται σε εκείνα τα επίπεδα», σημείωσε ο κ. Κεραυνός.
Επίσης, είπε ότι έχουν υποβληθεί στο Υπουργείο πρόσθετες εξειδικευμένες μελέτες, πέραν αυτής του ΔΝΤ, ώστε να αντιμετωπιστεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτό το θέμα. «Πρέπει να διαχωρίσουμε, όμως κάποια πράγματα», σημείωσε, αναφέροντας ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι της κεντρικής κυβέρνησης είναι 12.300.
«Αυτός ο αριθμός είναι ο ίδιος εδώ και χρόνια και μάλιστα μειωμένος, την ώρα που είμαστε υποχρεωμένοι, λόγω της συμμετοχής μας στην ΕΕ, να δημιουργούμε νέους θεσμούς, νέες επιτροπές και να έχουμε ανάγκες», σημείωσε. Από εκεί και πέρα, πρόσθεσε, υπάρχουν άλλοι τομείς, που απορροφούν τεράστιο αριθμό υπαλλήλων, όπως ο τομέας της Παιδείας και ο τομέας της Υγείας, τονίζοντας ότι για την κεντρική κυβέρνηση έχουν γίνει δραστικές προσπάθειες μείωσης του κόστους.
Ερωτηθείς τι διορθωτικές πράξεις αναμένεται να γίνουν στον νέο προϋπολογισμό για να μειωθεί το 6,8%, μίλησε για κατάργηση θέσεων που μπορεί να μη χρειάζονται, εξορθολογισμό στην πυραμίδα διαφόρων υπηρεσιών, ακόμα και καταρτισμό νέων σχεδίων υπηρεσίας, εναλλαξιμότητα, μετακινήσεις, ώστε να αντιμετωπίζονται οι ανάγκες χωρίς να υπάρχει ανάγκη πρόσθετων θέσεων.
Σε ερώτηση για τη θέση του Υπουργείου Οικονομικών για το ζήτημα της ΑΤΑ, θέμα άρρηκτα συνδεδεμένο με το κρατικό μισθολόγιο, ο Υπουργός είπε ότι το θέμα χειρίζεται ο υπουργός Εργασίας που βρίσκεται σε διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους. «Το τι θα δοθεί και τι θα γίνει θα είναι αποτέλεσμα του διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους», είπε, σημειώνοντας ότι η Κυβέρνηση δεν ενεργεί μεμονωμένα και αποσπασματικά, αλλά συζητά τα θέματα συνολικά όταν θα καταλήξει και λαμβάνει όλα τα θέματα υπόψη.
Άλλες προκλήσεις οι οποίες αναφέρονται στην έκθεση της ΕΕ αφορούν την Έρευνα και την Καινοτομία. «Συνεχίζουμε να έχουμε ένα χαμηλό ποσοστό του ΑΕΠ, με 0,29% έναντι 0,72% της ΕΕ και καταβάλλονται συνεχείς προσπάθειες να το βελτιώσουμε», είπε. Ωστόσο, σημείωσε ότι η βελτίωση πρέπει να είναι όχι μόνο ως ποσοστό, αλλά και επενδύσεις από τον ιδιωτικό τομέα.
Ακόμα, η έκθεση παρουσιάζει κάποιες προκλήσεις σε σχέση με την υποανάπτυκτη κεφαλαιαγορά. «Οι επιχειρήσεις μας εξαρτώνται κυρίως για χρηματοδότηση από τις τράπεζες και υπάρχουν σημαντικές δυσκολίες χρηματοδότησης από τις τράπεζες», είπε.
Για αυτό το θέμα, ο κ. Κεραυνός ανέφερε ότι η Κυβέρνηση έχει συστήσει ήδη το Ταμείο Χρηματοδότησης Κεφαλαίου, το γνωστό Equity Fund, ύψους €37,5 εκ. «Τα €30 εκ. τα έβαλε η κυβέρνηση και τα υπόλοιπα είναι από ιδιωτικά κεφάλαια, το οποίο διαχειρίζεται η ΕΤΕπ για εμάς. Το Ταμείο ήδη άρχισε την επενδυτική του δραστηριότητα, παρέχοντας χρηματοδότηση σε διάφορες εταιρείες, κυρίως στον τομέα της τεχνολογίας, κάτι που θα μας βοηθήσει πάρα πολύ», είπε.
Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών, μια άλλη δράση για να αντιμετωπιστεί αυτό το θέμα, είναι η σύσταση του Εθνικού Οργανισμού Ανάπτυξης Επιχειρήσεων, του οποίου ήδη το Υπουργικό Συμβούλιο έχει εγκρίνει τον οδικό χάρτη και τα νομοσχέδια μπαίνουν σε διαβούλευση «για να προχωρήσουμε και με αυτό το θέμα που θα εξυπηρετήσει τις επιχειρήσεις μας, την απασχόληση και τη συνέχιση της οικονομίας μας, για να έχει μια ανοδική πορεία».
Επίσης, σημείωσε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη το θέμα της βελτίωσης του πλαισίου διακυβέρνησης των κρατικών οντοτήτων στη βάση διεθνών προτύπων. Όπως εξήγησε, έχει περάσει το πλάνο δράσης από το Υπουργικό Συμβούλιο, έχουν εμπλακεί όλα τα άλλα Υπουργεία για να δώσουν τη δική τους συνεισφορά σε αυτό το έργο και προς το τέλος του χρόνου θα υπάρχει η συνολική πρόταση για το Υπουργικό Συμβούλιο, που θα δώσει ακόμα μια μεγάλη ώθηση στην οικονομία.
Επιπρόσθετα, ο υπουργός είπε ότι θα πρέπει να μειωθεί περαιτέρω η γραφειοκρατία, σημειώνοντας ότι βρίσκεται σε εξέλιξη ο εξορθολογισμός στη δημόσια υπηρεσία. «Είμαστε σε προχωρημένο στάδιο σε αυτό το θέμα», ανέφερε.
Επίσης, αναφέρθηκε στην πρόκληση της ενεργειακής μετάβασης, σημειώνοντας ότι είμαστε εξαρτημένοι ακόμα από τα προϊόντα άνθρακα και τη μη έλευση υγραερίου στη σύνθεση της ενέργειας μας.
Άλλες προκλήσεις που καταγράφονται είναι η διαχείριση αποβλήτων και η διαχείριση του νερού, καθώς και το κενό ανάμεσα στις ανάγκες της αγοράς και στις διαθέσιμες δεξιότητες στην αγορά εργασίας. «Η έκθεση αναγνωρίζει ότι η Κυβέρνηση προχωρεί σε ενέργειες για αυτά τα θέματα, όπως είναι τα τεχνικά γυμνάσια, που μπαίνουν από φέτος σε εφαρμογή», ανέφερε.
