Του Απόστολου Τομαρά
Η δημοσιοποίηση της ειδικής έκθεσης του γενικού ελεγκτή της Δημοκρατίας Οδυσσέα Μιχαηλίδη «Έλεγχος Συστήματος Επιστράτευσης της Εθνικής Φρουράς» δείχνει να ξεπερνά κατά πολύ τον αντίκτυπο των πρώτων ημερών, προσλαμβάνοντας διαστάσεις, το εύρος και η κατάληξη των οποίων δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια. Αυτό όμως που φαίνεται να έχει μεγαλύτερη σημασία και που γεννά ερωτηματικά είναι, όπως επισήμαναν στην «Κ» κυβερνητικές πηγές, ο χειρισμός που έτυχαν από πλευράς γενικού ελεγκτή ευαίσθητες πληροφορίες που παραπέμπουν ευθέως σε ζητήματα εθνικής ασφάλειας τα οποία, όπως υποστηρίζεται επισημάνθηκαν στον ίδιο από το Υπουργείο Άμυνας αλλά ανεπιτυχώς όπως προκύπτει από τα γεγονότα.
Η δημοσιοποίηση του περιεχομένου της έκθεσης, πέρα από το κομμάτι της προσωποποίησης, έχει εντείνει το κλίμα δυσαρέσκειας στο κυβερνητικό στρατόπεδο σε βαθμό τέτοιο που να αφήνεται να διαρρεύσει ακόμα και η πιθανή ύπαρξη ποινικών ευθυνών, εκ μέρους του γενικού ελεγκτή, κάτι που ενδεχομένως να διατυπώνεται για πρώτη φορά για θεσμικό αξιωματούχο, ακόμα και ως εκτίμηση. Με βάση την εικόνα που υπάρχει από κυβερνητικής πλευράς, αυτό που φαίνεται να καταλογίζεται στον γενικό ελεγκτή είναι ότι αγνόησε τις απόψεις του αρμόδιου Υπουργείου, για μη δημοσιοποίηση της έκθεσης για τον λόγο ότι περιέχει διαβαθμισμένες πληροφορίες. Κυβερνητικές πηγές υποστηρίζουν πως θα δοθεί συνέχεια στο όλο ζήτημα που έχει προκύψει, χωρίς να προσδιορίζεται ή να φωτογραφίζονται έστω οι επόμενες κινήσεις.
Η θέση του Προέδρου
Στα όσα αφήνει πίσω της, η ειδική έκθεση του γενικού ελεγκτή τοποθετήθηκε με σιβυλλική δήλωσή του και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, την περασμένη Πέμπτη. Όταν ο Νίκος Αναστασιάδης κλήθηκε να απαντήσει κατά πόσο δημιουργείται οποιοδήποτε θέμα ασφάλειας, από τις αποκαλύψεις της έκθεσης του γενικού ελεγκτή για την εφεδρεία, απάντησε, «δεν θέλω να σχολιάσω οτιδήποτε που μπορεί να αντιμετωπιστεί».
Επτά ζητήματα
Η ανακοίνωση του υπουργού Άμυνας, την περασμένη Πέμπτη το απόγευμα, όπως υποστηρίζεται από κυβερνητικές πηγές, εγείρει το βασικό κορμό της επιχειρηματολογίας που υπάρχει κατά του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, και στηρίζεται σε επτά σημεία:
1.Αγνοήθηκαν ζητήματα ασφάλειας και άμυνας, από ένα θεσμικό αξιωματούχο.
2.Αποκάλυψε τη δομή της Εφεδρείας της Ε.Φ.
3. Αγνόησε ότι το ΥΠΑΜ δεν έδωσε τη συγκατάθεσή του, για δημοσίευση της έκθεσης.
4.Γνώριζε για τις ενέργειες που έχουν γίνει για την Εφεδρεία.
5.Ο έλεγχος ήταν στοχευμένος και όχι δειγματοληπτικός, όπως υποστηρίζεται στην έκθεση.
6. Τίθεται θέμα κόστους των ερευνών.
7. Ερωτηματικά για τη δικαιοδοσία ελέγχου της Ε.Φ. Η βασική επιχειρηματολογία από κυβερνητικής πλευράς, στηρίζεται στο σκεπτικό πως ο γενικός ελεγκτής παραβίασε διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας για την «Ασφάλεια Διαβαθμισμένων Πληροφοριών Εγγράφων και Υλικού» νόμοι του 2002 έως και 2008.
Απόρρητες πληροφορίες
Μετά τη δημοσιοποίηση, στο Υπουργείο Άμυνας θεωρούν ότι η διαχείριση που έτυχε η έκθεση ακύρωσε ουσιαστικά το έργο που είχε επιτελεστεί από ειδική Επιτροπή που είχε συσταθεί, για αλλαγές και βελτίωση του συστήματος Εφεδρείας της ΕΦ. Κυβερνητικές πηγές εντοπίζουν τα ζητήματα ασφάλειας που εγείρουν, σε πληροφορίες που δίνει η έκθεση για την εφεδρεία στο κομμάτι επάνδρωσης, με περιγραφή της διαδικασίας που ακολουθείται, της διαχείρισης των εφέδρων αποκαλύπτοντας τις όποιες αδυναμίες του συστήματος, την αριθμητική δύναμη της εφεδρείας. Αυτό όμως που έχει προκαλέσει έντονη δυσφορία έχει να κάνει με την ενέργεια του Ελεγκτή να δημοσιοποιήσει πίνακα συντομογραφιών, μεγάλου αριθμού τμημάτων και υπηρεσιών της Ε.Φ. Πηγές μέσα από το ΓΕΕΦ μας έλεγαν πως η αποκάλυψη των συντομογραφιών με ταυτόχρονη επεξήγηση των τμημάτων και υπηρεσιών, σε ένα έμπειρο στρατιωτικό μάτι αποκαλύπτει απόρρητες πληροφορίες για την δομή του στρατεύματος.
Ο πίνακας
Ο επίμαχος πίνακας με τις συντομογραφίες τμημάτων και υπηρεσιών της Ε.Φ., έχει επισυναφθεί στην ειδική έκθεση και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, 24 συντομογραφίες υπηρεσιών της ΕΦ μεταξύ αυτών και κάποιων ευαίσθητων υπηρεσιών. Οι συγκεκριμένες πληροφορίες έχουν χαρακτηρισθεί απόρρητες και εν πολλοίς ήταν αυτές που οδήγησαν τον Υπουργό Άμυνας Σάββα Αγγελίδη να ζητήσει από τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη να μην δημοσιοποιήσει την έκθεσή του.
Η νομοθεσία
Στο κομμάτι των ζητημάτων ασφάλειας που εγείρονται, το σκεπτικό εδράζεται στην ερμηνεία του σχετικού νόμου. «Διαβαθμισμένη πληροφορία, σημαίνει κάθε πληροφορία έγγραφο ή υλικό, που δεν αποτελεί διαβαθμισμένη πληροφορία Ε.Ε., των οποίων ή άνευ άδειας κοινολόγηση, μπορεί να βλάψει σε ποικίλο βαθμό την εθνική ασφάλεια και γενικά τα συμφέροντα της Δημοκρατίας …». Στο συγκεκριμένο άρθρο του σχετικού νόμου στηρίζεται η άποψη που υπάρχει στο ΥΠΑΜ πως ο γενικός ελεγκτής είχε υποχρέωση προτού προχωρήσει στη δημοσιοποίηση (κοινολόγηση) των όποιων ευρημάτων, θα έπρεπε να είχε εξασφαλίσει τη συγκατάθεση του αρμόδιου Υπουργού, στην προκειμένη περίπτωση του Σάββα Αγγελίδη. Κυβερνητικές πηγές υποστηρίζουν πως ο αρμόδιος υπουργός δεν συναίνεσε στη δημοσιοποίηση. Το δεύτερο σημείο της νομοθεσίας, που, όπως πιστεύεται, στηρίζει την κυβερνητική άποψη, έχει να κάνει με τις κρατικές υπηρεσίες που δεσμεύει ο νόμος για τις διαβαθμισμένες πληροφορίες. Όπως αναφέρεται στο «Πεδίο εφαρμογής» Υπουργικού διατάγματος του 2013, «το παρόν διάταγμα εφαρμόζεται από όλα τα υπουργεία, ανεξάρτητες Υπηρεσίες, Γραφεία και άλλους φορείς και οργανισμούς της Δημοκρατίας τόσο εντός της Δημοκρατίας όσο και στο εξωτερικό, όπως σε διπλωματικές αποστολές, την Εθνική Φρουρά, την Αστυνομία...». Το παρόν Υπουργικό διάταγμα κατατάσσει τις διαβαθμισμένες πληροφορίες σε κατηγορίες. Απόρρητες χαρακτηρίζονται, μεταξύ άλλων, και πληροφορίες που μπορούν να βλάψουν «ζωτικά συμφέροντα και τη σταθερότητα θεσμών της Δημοκρατίας», διευκρινίζοντας πως στην κατηγορία αυτή συμπεριλαμβάνεται «η επιχειρησιακή ικανότητα των σωμάτων ασφαλείας των ενόπλων δυνάμεων και γενικά των αρχών της Δημοκρατίας». Το τελευταίος σκέλος της νομοθεσίας στο οποίο από κυβερνητικές πηγές, πιστεύεται πως προκύπτει ενδεχόμενη διάπραξη ποινικού αδικήματος αφορά τη μη συμμόρφωση με τις διατάξεις περί διαβαθμισμένων εγγράφων. Στην παράγραφο 2 αναφέρεται. «Οποιασδήποτε παραλείπει να συμμορφωθεί προς οποιαδήποτε οδηγία ή εντολή που του επιβάλλεται» είναι ένοχος αδικήματος με ποινή φυλάκισης ή χρηματική.
Ο έλεγχος
Κυβερνητικές πηγές επικρίνουν τον γενικό ελεγκτή και για άλλα ζητήματα που αφορούν την έρευνα που πραγματοποίησε στο σύστημα εφεδρείας της Εθνικής Φρουράς. Συγκεκριμένα υποστηρίζεται πως ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης γνώριζε για τις ενέργειες που έχουν γίνει από πλευράς ΥΠΑΜ και Ε.Φ. για το σύστημα Εφεδρείας και τις όποιες παθογένειες παρουσιάζει. Απορρίπτονται τα όσα αναφέρονται στην έκθεση περί δειγματοληπτικού ελέγχου. Οι ίδιες πηγές, αφήνουν να βγει προς τα έξω πως οι λειτουργοί της Ελεγκτικής Υπηρεσίας πήγαν στο ΥΠΑΜ πραγματοποιώντας στοχευμένους ελέγχους. Συγκεκριμένα υποστηρίζεται πως ζητούσαν στοιχεία για συγκεκριμένα πρόσωπα. Σε κάποιες δε περιπτώσεις, οι λειτουργοί της Ελεγκτικής ζητούσαν αποδεικτικά στοιχεία για επώνυμα πρόσωπα τα οποία εργάζονται στο εξωτερικό, τη στιγμή που αυτό είναι γνωστό στο ευρύ κοινό της Κύπρου λόγω της φύσης της επαγγελματικής τους ενασχόλησης. Επίσης,διατυπώνονται ερωτηματικά για τη δικαιοδοσία του γενικού ελεγκτή να πραγματοποιεί ελέγχους, σε έναν οργανισμό με τις ιδιαιτερότητες της Εθνικής Φρουράς, ενώ τίθεται και θέμα κόστους των ερευνών.
Γενικός ελεγκτής: Η φίμωσή μας δεν θα γίνει αποδεκτή
Η «Κ» ζήτησε από τον γενικό ελεγκτή της Δημοκρατίας Οδυσσέα Μιχαηλίδη να σχολιάσει την αντίδραση που εκδηλώθηκε από πλευράς Υπουργείου Άμυνας. Ο κ. Μιχαηλίδης στη δήλωσή του κάνει λόγο, μεταξύ άλλων, για φίμωση, η οποία, όπως αναφέρει, δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτή. «Η δημοσιοποίηση των εκθέσεων κάθε Ελεγκτικής Υπηρεσίας είναι σύμφυτη με την ύπαρξη και αποστολή της. Το δε δικαίωμα για δημοσιοποίηση περιλαμβάνεται στις θεμελιώδεις αρχές ανεξαρτησίας που κύρωσε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Η απόφαση για μη δημοσιοποίηση μιας έκθεσης λαμβάνεται από την Υπηρεσία μας μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως για τη διαφύλαξη των ζωτικών συμφερόντων της Δημοκρατίας, π.χ. στον έλεγχο οπλικών συστημάτων, της ΚΥΠ κ.λπ. Η φίμωσή μας με επίκληση της δήθεν διαφύλαξης του κύρους ή της αξιοπιστίας ενός ελεγχόμενου οργανισμού δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτή. Το κύρος και η αξιοπιστία διαφυλάσσονται με την άρση των στρεβλώσεων και την αναβάθμιση και όχι με την απόκρυψη των προβλημάτων και την προβολή πλασματικά καλής εικόνας».
