Αναφορά στα γεγονότα που διαδραματίζονται το τελευταίο διάστημα στην Ανατολική Μεσόγειο κάνει δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας Financial Times περιγράφοντας την κατάσταση που δημιουργείται ως «Νέα Παγκόσμια Α-ταξία».
Όσοι χαρτογραφούν το περίγραμμα του διεθνούς τοπίου, που αναδύεται από τα ερείπια του «Pax Americana», μιας παγκόσμιας ειρήνης την οποία επέβλεπε η Ουάσινγκτον, δεν έχουν παρά να στρέψουν το βλέμμα τους προς τις εξελίξεις στην περιοχή, σημειώνει ο Philip Stephens.
Σε μία σύντομη περιγραφή των γεγονότων, γράφει ότι «η Γαλλία αποστέλλει πολεμικό πλοίο και μαχητικά αεροσκάφη ως προς την υποστήριξη του πολεμικού ναυτικού Ελλάδας και Κύπρου, με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να απαντά ότι η χώρα του θα πάρει ότι “δικαιωματικά της ανήκει”. Την ίδια ώρα που οι προσπάθειες διαμεσολάβησης της Γερμανίδας Καγκελαρίου σταματούν λόγω της σύγκρουσης πολεμικών πλοίων Ελλάδας και Τουρκίας».
«Ποιος θα φανταζόταν πως την ίδια στιγμή όπου ανά το παγκόσμιο η αντιπαλότητα ΗΠΑ-Κίνας κλιμακώνεται, ο επόμενος πόλεμος που θα εμπλακεί η Δύση, θα μπορούσε διεξαχθεί εντός του ΝΑΤΟ», αναφέρουν οι FT, λόγω των αυξανόμενων εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η Ε.Ε. θα πρέπει να αντιδράσει χωρίς την παρουσία των ΗΠΑ στη περιοχή.
Απουσία «Επιδιαιτητή»
Με την απουσία του «Αμερικανού Επιδιαιτητή», η εφημερίδα σημειώνει ότι οι για δεκαετίες μη επιλυμένες διαφορές, έχουν ως αποτέλεσμα την διάνοιξη παλαιών πληγών και την αναβίωση της εχθρότητας μεταξύ των δύο ΝΑΤΟϊκών συμμάχων.
Η περιφερειακή αστάθεια και η αντιπαράθεση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποτελεί ένα παράδειγμα για το πόσο γρήγορα μπορεί η αυτοσυγκράτηση και οι προθέσεις για συμβιβασμό να αλλάξουν.
Όπως σημειώνουν οι Financial Times ότι οι νέες εντάσεις μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας, μετα βίας αποτελούν είδηση, καθώς το Κυπριακό Πρόβλημα παραμένει μια ανοιχτή πληγή στις σχέσεις των δύο. Παράλληλα η ανακάλυψη πλούσιων υποθαλάσσιων αποθεμάτων φυσικού αερίου έχει οξύνει τη μακροχρόνια διαμάχη των δύο συμμάχων, γύρω από το θέμα οριοθέτησης ΑΟΖ, ενώ νέοι περιφερειακοί «παίκτες» αυξάνουν ήδη τη παρουσία τους στα νερά της Μεσογείου, για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στις δικές του Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες.
Αυτό το σκηνικό ενισχύεται ταυτόχρονα και λόγω του ρεβιζιονισμού, της τάσης δηλαδή για τροποποίηση ή και κατάργηση, της μέχρι πρότινος παγκόσμιας ισορροπίας δυνάμεων, που επικρατεί σε Πεκίνο, Μόσχα και Άγκυρα. Οι προσπάθειες αυτών για υπονόμευση του status quo, ενδυναμώνονται από τη συνεχή αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από αρκετές τους «δεσμεύσεις», αλλά και την απροθυμία του ευρωπαϊκού οικοδομήματος (Ε.Ε.) να αναλάβει τα ηνία ως περιφερειακή δύναμη στο γεωπολιτικό «παιχνίδι» της Μεσογείου.
Ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απαντά ότι η χώρα του θα πάρει ότι «δικαιωματικά της ανήκει».
Η απουσία της Ουάσινγκτον
Το δημοσίευμα αναφέρει πως τα προηγούμενα χρόνια η Ε.Ε. μπορούσε να βασιστεί στις ΗΠΑ για την εκτόνωση της όποιας κρίσης μεταξύ των δύο ΝΑΤΟϊκών συμμάχων. Αυτό σημειώνεται πως μπορούσε να επιτευχθεί τόσο μέσω διπλωματικών κινήσεων της Ουάσινγκτον σε Αθήνα και Άγκυρα, όσο και με την κάθοδο ναυτικών δυνάμεων, όπως το αεροπλανοφόρο Dwight D. Eisenhower στη περιοχή.
Παρά την σύντομη του παρουσία στα νερά της Ανατολικής Μεσογείου τον Ιούλιο, το αεροπλανοφόρο δεν βοήθησε στην εξομάλυνση της κατάστασης. Αποτέλεσμα αυτού είναι η σταδιακή ενθάρρυνση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να προωθήσει την Τουρκία ως τη κυρίαρχη περιφερειακή δύναμη στα νερά της Μεσογείου, όπως επίσης και με τη παρουσία της στα εδάφη της Συρίας και της Λιβύης.
Οι FT υπογραμμίζουν σε αυτό το σημείο ότι η απόφαση των ΗΠΑ να αποσυρθεί σταδιακά από τα παγκόσμια δρώμενα, δεν ήταν εξ ολοκλήρου απόφαση του Προέδρου Τραμπ. Ο προκάτοχός του, Μπαράκ Ομπάμα, δεν ήταν ποτέ πεπεισμένος για τα ζωτικά συμφέροντα της Ουάσινγκτον, τα οποία διακυβεύονταν σε Συρία και Λιβύη. Τα πιο πάνω, παράλληλα με την ασυνεπή εξωτερική πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ, αποτέλεσαν το πράσινο φως για την Τουρκία και άλλες χώρες.
O Ταγίπ Ερντογάν δεν είναι ο μόνος που επιδιώκει να ανατρέψει το παρών status quo. Είναι κανόνας της «νέας παγκόσμιας αταξίας», πως όταν οι ΗΠΑ αποχωρούν από μια περιοχή, η Ρωσία θα έρθει να αναλάβει τον ηγετικό ρόλο, αναφέρουν οι Financial Times. Μέσω της υποστήριξης του στο πρόσωπο του Μπασάρ αλ Άσαντ στην Συρία, ο Βλαντιμίρ Πούτιν κατάφερε να εξασφαλίσει μια σημαντική, στρατηγικά, ναυτική βάση στη Μεσόγειο, ενώ πρόσφατα, η Μόσχα έχει διατυπώσει το ενδιαφέρον της για τον εμφύλιο στη Λιβύη, βρισκόμενη στο πλάι του στρατάρχη Χαφτάρ.
Το αμερικανικό αεροπλανοφόρο «Dwight D. Eisenhower» (CVN69).
Ε.Ε.: Η ανάληψη ευθυνών
Ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, φαίνεται να κατανοεί το «κενό εξουσίας» που έχουν αφήσει πίσω τους οι Ηνωμένες Πολιτείες και επιδιώκει την κάλυψη του από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όπως ακόμη υπογραμμίζεται στο δημοσίευμα, ο Γάλλος Πρόεδρος πλέον έχει αντιληφθεί ότι οι Βρυξέλλες δεν μπορούν να αποφεύγουν πάντα, την λεγόμενη «σκληρή ισχύ», όταν βρίσκονται αντιμέτωπες με ηγέτες όπως ο Ταγίπ Ερντογάν.
Ταυτόχρονα, οι Financial Times σημειώνουν ότι πολλοί από τους ισχυρισμούς της Τουρκίας για την Ανατολική Μεσόγειο, αψηφούν το Διεθνές Δίκαιο, με απόδειξη την ίδια την άρνηση της Άγκυρας να συμμετάσχει στη σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η Ευρώπη, είναι «ενωμένη» ως προς τον δρόμο που πρέπει να ακολουθηθεί για την επίλυση του ζητήματος και του επεκτατισμού της Άγκυρας, τονίζουν οι FT.
Αν και οι θέσεις των Ηλυσίων συμβαδίζουν με αυτές της Αθήνας, με σκοπό την προσπάθεια επέκτασης της επιρροής της Γαλλίας στην περιοχή, η Ιταλία και η Ισπανία θέλουν να αποφύγουν την όποια στρατιωτική αντιπαράθεση. Από την πλευρά του, το Βερολίνο παραμένει επιφυλακτικό, λόγω και του φόβου για αντίποινα από πλευράς Άγκυρας, υπό τη μορφή νέων μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη.
Καμία από αυτές τις διαφορές δεν είναι ανυπέρβλητη, αναφέρει η βρετανική εφημερίδα, αλλά αυτό που έχει αλλάξει, είναι ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να αντιδράσει χωρίς την παρουσία των ΗΠΑ στη περιοχή.
Η απάντηση της Ευρώπης απέναντι της Τουρκίας, όπως αναφέρουν οι FT, θα είναι μια σκληρή, σε οικονομικά και πολιτικά μέτρα, στάση στο θέμα της Ανατολικής Μεσογείου, ενώ αν χρειαστεί η Ε.Ε. πρέπει να είναι έτοιμη για την επίδειξη της δικής της στρατιωτικής ισχύος.
Παράλληλα σημειώνεται ότι όσον αφορά την συμπεριφορά της Τουρκίας, υπάρχει αρκετός χώρος τόσο για τις διπλωματικές ικανότητες της κας. Μέρκελ, όσο και τη στρατιωτική «αποφασιστικότητα» του κ. Μακρόν, αν υπάρξει περαιτέρω κλιμάκωση.
Το δημοσίευμα καταλήγει πως η τάση του Τούρκου Προέδρου προς τον αυταρχισμό, κατάφερε τον σχεδόν εκμηδενισμό των πιθανοτήτων για ένταξη της χώρας του, στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, φαίνεται να κατανοεί το «κενό εξουσίας» που έχουν αφήσει πίσω τους οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Με πληροφορίες: Financial Times
Φωτογραφίες: ΚΥ.Π.Ε.
