Του Απόστολου Τομαρά
Η σύναξη των ηγετών Κύπρου, Ελλάδας και Ισραήλ, την δεύτερη μέρα του 2020 στην Αθήνα, θα αποτελέσει ορόσημο για ένα ενεργειακό έργο που θα φέρει ακόμα πιο κοντά τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου στις αγορές της Γηραιάς Ηπείρου. Η υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας για τον αγωγό EastMed αν και μπορεί να θεωρηθεί ως μια διπλωματική απάντηση, στις προκλητικές κινήσεις της Τουρκίας θα είναι το επιστέγασμα προσπαθειών τριών ετών, προκειμένου οι τέσσερις ενδιαφερόμενες χώρες να συμφωνήσουν στο βασικό πλαίσιο υλοποίησης του έργου. Μια συμφωνία που ουσιαστικά θεωρείται ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση υλοποίησης του έργου. Ο EastMed ξεκίνησε από τη Λευκωσία στις 6 Δεκεμβρίου 2017 με την υπογραφή του μνημονίου συναντίληψης, από τους Υπουργούς Ενέργειας Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ και τον πρέσβη της Ιταλίας στην Κύπρο. Η διακρατική συμφωνία που θα υπογραφεί στις 2 Ιανουαρίου 2020, ετοιμάσθηκε από Ομάδα Εργασίας που συστάθηκε το 2018 και ολοκλήρωσε το έργο της τέλος του ιδίου χρόνου. Αρχικά η διακρατική προγραμματιζόταν να υπογραφεί κατά την τριμερή Σύνοδο της Κρήτης, στη συνέχεια μετατέθηκε τέλος του 2018 αρχές του 2019, χωρίς να υπάρξει κατάληξη.
Η διακρατική
Μια παρόμοια συμφωνία με αυτή που θα υπογραφή στην Αθήνα, σύναψαν Κύπρος και Αίγυπτος στις 31 Αυγούστου 2016 στη Λευκωσία, προκειμένου να πάρει σάρκα και οστά η εξαγωγή κοιτασμάτων του «Αφροδίτη» προς τα τερματικά της Αιγύπτου με αγωγό. Η υπογραφή της διακρατικής για τον EastMed αναμφίβολα θα είναι από τα σημαντικότερα πολιτικά επιτεύγματα σε περιφερειακό επίπεδο, που θα ενισχύσει τα μέγιστα την ασφάλεια και σταθερότητα της περιοχής. Με βάση τα όσα έχουν υπογράψει Κύπρος-Αίγυπτος, η διακρατική Κύπρου - Ελλάδας - Ισραήλ - Ιταλίας ουσιαστικά θα καθορίζει το πλαίσιο διέλευσης του αγωγού που θα ξεκινά από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου. Της διακρατικής συμφωνίας θα ακολουθήσει η έναρξη μελέτης υλοποίησης του έργου το οποίο έχει συμπεριληφθεί στη λίστα των λεγόμενων Projects Of Common Interest (Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος) στον τομέα της ενέργειας της Ε.Ε. και έχει ήδη λάβει χρηματοδότηση ύψους 34,5 εκατομμυρίων ευρώ, για την κάλυψη μέρους του κόστους των μελετών που έχουν γίνει. Σύμφωνα με τα όσα ειπώθηκαν στο περιθώριο της Συνόδου των Υπουργών Ενέργειας το 2017, από εκπροσώπους της κατασκευάστριας εταιρείας, θα κοστίσει 6 δισ. ευρώ στην πλήρη ανάπτυξή του μέχρι την Ιταλία όπου θα ενωθεί με τα ευρωπαϊκά ενεργειακά δίκτυα. Με βάση τις ίδιες απόψεις, το 2025 παρουσιάζεται ως η χρονιά ολοκλήρωσης του έργου.
Διασυνδετήριος Αγωγός Eastern Mediterranean Pipeline
Τη διετία 2011 - 2012, ξεκίνησε η διερεύνηση για την δυνατότητα κατασκευής του East Med με απώτερο στόχο την μεταφορά των κοιτασμάτων της Λεβαντίνης στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Φυσικού Αερίου, μέσω της Ελλάδας. Ένα χρόνο μετά τις πρώτες διερευνητικές κινήσεις ο East Med εντάχθηκε στον κατάλογο των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest – PCIs) της ΕΕ. Το 2015 η συμμετοχή του όλου έργου ανανεώθηκε. Την ίδια χρονιά ξεκίνησε η συγχρηματοδότησή του από την ΕΕ Για την υλοποίηση του έργου θα απαιτηθεί η κατασκευή ενός υποθαλάσσιου αγωγού 200 χλμ. από την ισραηλινή ΑΟΖ μέχρι το Βασιλικό, δεύτερον 700 χλμ. υποθαλάσσιου αγωγού μέχρι την Κρήτη, τρίτον σύνδεση της Κρήτης με Πελοπόννησο με αγωγό μήκους 400 χλμ και τέταρτον άλλα 600 χλμ αγωγού προς την ηπειρωτική Ελλάδα και Θεσπρωτία. Η σχεδιαζόμενη δυναμικότητα του αγωγού θα είναι 10 δισ. κ.μ. φυσικού αερίου ετησίως, με δυνατότητα να ανέλθει στα 16 δισ. κ.μ.
