ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Ηγέτες και κυπριακό στην καυτή ζώνη

Οι διαφωνίες γύρω από το Πλαίσιο Γκουτέρες και η αλλαγή της συνταγής που επιδιώκει η Τουρκία

Της Μαρίνας Οικονομίδου

Της Μαρίνας Οικονομίδου

economidoum@kathimerini.com.cy

Κάθε άλλο από ήσυχος διαγράφεται ο Σεπτέμβρης σε ο,τι αφορά τις εξελίξεις στο κυπριακό. Αυτό επιβεβαιώθηκε από το τηλεφώνημα της Τζέην Χολ Λουτ, στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Τ/κ ηγέτη, την περασμένη Δευτέρα, αλλά κυρίως από το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας που προηγήθηκε τον περασμένο Ιούλιο, το οποίο ενθαρρύνει τους δύο ηγέτες να προχωρήσουν σε γραπτή ενημέρωση για την πρόοδο που πραγματοποιείται στο κυπριακό, στέλνοντας έτσι και το μήνυμα οτι αναμένονται πλέον έργα που να αποδεικνύουν και τη βούληση και τη θέληση για λύση σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Η τηλεφωνική υπογράμμιση της κ. Λουτ ότι θα πρέπει να υπάρξει διασφαλισμένο αποτέλεσμα για επανέναρξη των συνομιλιών μεταφράζεται και ότι οι όροι αναφοράς θα αποτελέσουν προϋπόθεση για την τριμερή συνάντηση στη Νέα Υόρκη μεταξύ των δύο ηγετών και του γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες. Η κατάληξη στους όρους αναφοράς αλλά και η συνάντηση θα καταδείξει και αν υπάρχει περιθώριο για μία άτυπη πενταμερή συνάντηση. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο έχει ήδη προκαλέσει προβληματισμό και ανησυχία στα εμπλεκόμενα μέρη τα οποία μελετούν τα βήματά τους και το πώς θα κινηθούν σε μία τέτοια εξέλιξη.

Με διαφοροποιήσεις

Πόσο εύκολο είναι όμως το εγχείρημα κατάληξης στους όρους αναφοράς με δεδομένη και την περιπλάνηση και τις διαφωνίες που υπήρξαν τα τελευταία δύο χρόνια; Σύμφωνα με την αποκάλυψη της «Κ» την περασμένη βδομάδα οι όροι αναφοράς βρίσκονται σε προχωρημένο επίπεδο και βασίζονται σε τρεις άξονες: Το κοινό ανακοινωθέν Αναστασιάδη-Έρογλου το 2014 (προνοεί λύση ΔΔΟ και αποκλείει ένωση με άλλο κράτος, απόσχιση και στην ουσία διχοτόμηση), τις συγκλίσεις μέχρι και το Κραν Μοντανά αλλά και το Πλαίσιο Γκουτέρες. Όπως αναφέρουν διπλωματικοί κύκλοι, η ε/κ πλευρά, επιδιώκει μία πιο «απλοϊκή» διατύπωση του Πλαισίου Γκουτέρες. Κίνηση που όπως λέγεται θα επισκιάσει κάπως το ζήτημα της θετικής ψήφου που αποτέλεσε αντικείμενο σφοδρής αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο ηγετών. Όπως λένε κυβερνητικές πηγές υπάρχει διαφορετική ανάγνωση των δύο πλευρών γύρω από το Πλαίσιο Γκουτέρες και σε αυτό θα κληθεί να δώσει απάντηση η κα Λουτ. Η κυβέρνηση θεωρεί δεδομένη και τη συμπερίληψη του χάρτη που κατέθεσε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ο Μουσταφά Ακιντζί. Η τ/κ πλευρά θέλει να περιληφθεί το Πλαίσιο Γκουτέρες ως διασφάλιση και της θετικής ψήφου ενώ ο Τ/κ ηγέτης θα θέλει να θέσει και ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για λύση του Κυπριακού ούτως ώστε να ικανοποιήσει και την Άγκυρα. Η κα. Λουτ αναμένεται να μείνει κάποιες μέρες στην Κύπρο για την κατάληξη των όρων αναφοράς. Όπως εκτιμάται είτε θα ανακοινώσει τους όρους αναφοράς είτε θα αφήσει να ανακοινώσει τους όρους αναφοράς ο γ.γ των Ηνωμένων Εθνών μετά τη γενική συνέλευση στη Νέα Υόρκη.

Μέσω εντάσεων

Αν κάτι τέτοιο επιτευχθεί, ανοίγει ο δρόμος και για την άτυπη πενταμερή. Πάντως, όπως έγραψε ήδη η «Κ», τα ΗΕ θεωρούν εκ των ων ουκ άνευ μια άτυπη πενταμερή για το λόγο ότι εκεί όλοι οι άμεσα εμπλεκόμενοι στο Κυπριακό (πέντε+1) θα δηλώσουν παρόντες για την τελική Διάσκεψη, που στην ουσία θα είναι η ολοκλήρωση της δουλειάς που έμεινε ατελής στο Κραν Μοντάνα.

Οι τουρκικές προκλήσεις που εντείνονται στην ανατολική Μεσόγειο, είναι κάτι που ανησυχεί πρώτα και κύρια την ε/κ πλευρά τα Ηνωμένα Έθνη και σίγουρα την Αθήνα. Καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι μόνο τη Δευτέρα –τη μέρα τηλεφωνικής επικοινωνίας Λουτ- υπήρξαν τρία επεισόδια παραβάσεων στην Πράσινη Γραμμή αλλά και η ανακοίνωση του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου για την άφιξη Όρουτς Ρέιτς στην ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτό ακριβώς το κάδρο των εντάσεων εντάσσεται και η κίνηση της Άγκυρας να εκδώσει από τον υδρογραφικό σταθμό Αττάλειας πέντε διαδοχικές οδηγίες προς ναυτιλλομένους (NAVTEX), με τις οποίες αναγγέλθηκαν ναυτικά γυμνάσια και ασκήσεις με πυρά στην περιοχή όπου ήδη διεξάγονται γεωτρήσεις από το «Φατίχ» αλλά και στα νότια του Καστελλόριζου.
Διπλωματικές πηγές υπογραμμίζουν πως η κυβέρνηση θα πρέπει να χειριστεί λεπτά τις όλες εξελίξεις. Όπως επισημαίνουν η ε/κ πλευρά θέλει επανέναρξη ουσιαστικών συνομιλιών το συντομότερο δυνατό. Αυτό ωστόσο που προβληματίζει είναι ότι δεν μπορεί να μπει σε διαπραγματεύσεις με την Τουρκία να πραγματοποιεί γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ.

Να αλλάξει η συνταγή

Ποια όμως θα είναι η στάση της Άγκυρας σε μία ενδεχόμενη άτυπη πενταμερή; Όπως ανέφερε και σε δηλώσεις του στο παρελθόν ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, η Άγκυρα δεν είναι διατεθειμένη να συνεχίσει με μία συνταγή που απέτυχε. Σε αυτό το πλαίσιο φαίνεται να θέτει πρώτα συζήτηση του πλαισίου λύσης. Όπως λένε έγκυρες τ/κ πηγές στην «Κ», η Άγκυρα θέλει, μαζί με την διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία (ΔΔΟ) να μπουν στο τραπέζι των συνομιλιών τα δύο κράτη ή η συνομοσπονδία (σε μία προσπάθεια να διασκεδάσει τις ενστάσεις της Ε.Ε). Σε αυτό το πλαίσιο θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση από πλευράς της Άγκυρας στην αλλαγή του status quo με την πρόταξη ότι δεν είναι βιώσιμο, κάτι άλλωστε που υπογραμμίστηκε και στην έκθεση του γ.γ των Ηνωμένων Εθνών.

Επιδιαιτησία

Σε ο,τι αφορά τη διαδικασία ο,τι δεν συμφωνηθεί μεταξύ των δύο ηγετών στη συζήτηση του Πλαισίου Γκουτέρες, τότε στόχος της Τουρκίας είναι να διευθετηθεί μέσω επιδιαιτησίας των Ηνωμένων Εθνών. Στο δημοψήφισμα που θα ακολουθήσει στόχος της Τουρκίας είναι πως η επιλογή δεν θα είναι στήριξη του Σχεδίου ή παραμονή του status quo, αλλά αποδοχή του Σχεδίου που θα προκύψει ή δύο κράτη.

Σε δύο βάρκες

Πάντως η όλη διαδικασία θέτει ζήτημα για το πώς θα κινηθεί ο Μουσταφά Ακιντζί. Όπως αναφέρουν τ/κ πηγές ο Τ/κ ηγέτης θα πιέσει για χρονοδιάγραμμα. Δεν θα πρέπει να αγνοηθεί άλλωστε πως ξεκινά ο προεκλογικός στα Κατεχόμενα, με τον Ακιντζί βάσει δημοσκοπήσεων να ενισχύεται μετά και από τις τελευταίες πρωτοβουλίες του στο κυπριακό. Όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές στη Λευκωσία, η προσπάθεια του κ. Ακιντζί είναι να ισορροπήσει μεταξύ των επιδιώξεων της Άγκυρας αλλά και της προσπάθειας για επίλυση του κυπριακού στη βάση ΔΔΟ. Το τελευταίο όπως λέγεται διασφαλίστηκε κατά την συνάντηση που είχαν οι δύο ηγέτες στις 9 Αυγούστου. Διπλωματικές πηγές της Λευκωσίας, υπογραμμίζουν πλέον την προσήλωση της κυβέρνησης Αναστασιάδη στην επίλυση του κυπριακού στο πλαίσιο διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Η Αθήνα και ο διάλογος κατά την επίσκεψη Μητσοτάκη

Πάντως η άτυπη πενταμερής φαίνεται να προκαλεί ανησυχίες και στην Αθήνα δεδομένης και της στάσης που τηρεί η Άγκυρα. Όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές από την Αθήνα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε ρωτήσει στη συνάντηση που είχε με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη να του πει τι πραγματικά θέλει σε ο,τι αφορά το κυπριακό εκφράζοντάς του μάλιστα την ανησυχία ότι οι συνθήκες ίσως να μην είναι ώριμες για πενταμερή. Η «Κ» είχε καταγράψει άλλωστε μετά την επίσκεψη Μητσοτάκη, πως επιχειρήθηκε μία προσπάθεια να χαμηλώσουν οι προσδοκίες γύρω από μία άτυπη πενταμερή, με τον χαρακτηρισμό περί «μακρινού σεναρίου». Πολιτικοί κύκλοι από την Αθήνα, εκτιμούσαν πως η ελληνική κυβέρνηση, δεδομένων και των τουρκικών προκλήσεων, βλέπει με ιδιαίτερη ανησυχία το να παρευρεθεί αμέσως, μόλις ανέλαβε την εξουσία σε μία πενταμερή κάτω από δύσκολες συγκυρίες και με μία Τουρκία να κορυφώνει τις προκλήσεις δημιουργώντας τετελεσμένα. Σε ο,τι αφορά βεβαίως το κυπριακό, εκτιμάται πως η Τουρκία δεν είναι έτοιμη να εμπλακεί σε ένα διάλογο και με δεδομένες τις τελευταίες αναφορές του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου για σχέδιο β’ και αλλαγή πλαισίου λύσης, η Αθήνα θέλει να αποφύγει να βρεθεί μπροστά σε μία συζήτηση αλλαγής πλαισίου λύσης και δύο κρατών. Και για το τι συνεπάγεται για την Κύπρο αλλά και για το τι θα επακολουθήσει στο εσωτερικό.

Το τετ α τετ Άντρου – Νικόλα με ανησυχίες στο κυπριακό

Η συνάντηση Νικόλα Παπαδόπουλου και Άντρου Κυπριανού έγινε κατόπιν πρωτοβουλίας του δεύτερου μετά τη σύσκεψη αρχηγών 

Το εσωτερικό και ο τρόπος που θα αντιμετωπίσει τις εξελίξεις η αντιπολίτευση είναι κάτι που προβληματίζει και την κυβέρνηση. Θα πρέπει να σημειωθεί πως η σύγκληση εθνικού συμβουλίου θα ακολουθήσει μετά την κάθοδο Λουτ και όχι προηγουμένως, λόγω της απουσίας πολιτικών αρχηγών όπως λέει η κυβέρνηση. Ανώτατες κυβερνητικές πηγές κάνουν λόγο για ανάγκη λεπτών χειρισμών ούτως ώστε να αποφευχθούν οι εντάσεις και στο εσωτερικό μέτωπο. Από τη μία η κριτική του ΑΚΕΛ όπως λένε πως ο Πρόεδρος αποφεύγει να πάει σε συνομιλίες και από την άλλη η κριτική του ενδιάμεσου χώρου ότι ο Πρόεδρος οδηγείται σε σοβαρές υποχωρήσεις. Την ίδια στιγμή όπως λένε οι ίδιες πηγές, η κυβέρνηση δεν είναι διατεθειμένη να συρθεί σε διαπραγματεύσεις στην κορύφωση των τουρκικών προκλήσεων εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Κάτι που θα ενισχύσει την κριτική από πλευράς του ενδιάμεσου χώρου. Όσο όμως το Προεδρικό προσπαθεί να βρει τη χρυσή τομή, η αντιπολίτευση φαίνεται πως προσπαθεί να βρει σημεία συνεννόησης. Η «Κ» είχε αναφέρει προ μηνών τις συναντήσεις συνεννόησης μεταξύ Άντρου Κυπριανού και Νικόλα Παπαδόπουλου με αφορμή το κυπριακό. Μία τέτοια συνάντηση Άντρου- Νικόλα πραγματοποιήθηκε εκ νέου, μετά τη σύσκεψη αρχηγών στις αρχές του Αυγούστου. 

Αντικείμενο της συζήτησης ήταν όπως αναφέρουν κομματικές πηγές, το κυπριακό και η ανησυχία που εξέφρασαν για τις εξελίξεις και το ενδεχόμενο αλλαγής του πλαισίου λύσης. Και οι δύο φαίνεται να επιβεβαίωσαν πως δεν έχουν εμπιστοσύνη στον Νίκο Αναστασιάδη και αυτή είναι η αφετηρία της όποιας περαιτέρω συνεννόησης. Το ερώτημα είναι μέχρι που μπορεί να υπάρξει συνεννόηση και κατά πόσο ένα κοινό μέτωπο ΑΚΕΛ-ΔΗΚΟ ιδιαίτερα στο κυπριακό, είναι εφικτό. Οι διαφωνίες είναι εμφανείς άλλωστε, τόσο σε ο,τι αφορά το κοινό ανακοινωθέν του 2014, όσο και στο πλαίσιο Γκουτέρες. Για το ΑΚΕΛ το πλαίσιο Γκουτέρες αποτελεί επιτυχία, ενώ για το ΔΗΚΟ, αποτελεί κόκκινο πανί. Η συνάντηση πάντως των δύο και η αποκάλυψη της «Σημερινής» για συνάντηση των δύο και συνεργασία στις προεδρικές εκλογές του 2023, δεν άφησε αδιάφορη την κυβέρνηση. Οι μέχρι τώρα διαβεβαιώσεις πάντως θέλουν τους δύο άντρες να μην έχουν συζητήσει καθόλου τις προεδρικές εκλογές, αλλά να βρίσκονται στο ψάξιμο μίας κοινής πορείας. Με δεδομένο ότι η συνάντηση έγινε κατόπιν πρωτοβουλίας του γ.γ του ΑΚΕΛ, δίδεται και η ερμηνεία πως ο Άντρος Κυπριανού δεν ετοιμάζεται για συνταξιοδότηση σε λίγους μήνες με την πραγματοποίηση του εκλογικού συνεδρίου του ΑΚΕΛ και επιδιώκει να κτίσει κάποιες γέφυρες. Το κατά πόσο αυτή η κοινή πορεία θα βρεθεί μεταξύ ΑΚΕΛ-ΔΗΚΟ θα φανεί στη συνέχεια και σίγουρα θα εξαρτηθεί κατά πολύ από το πώς θα κινηθεί ο Νίκος Αναστασιάδης από τον Σεπτέμβριο και μετά. Το σίγουρο πάντως είναι πως η πρώτη αναίμακτη προσπάθεια συνεργασίας με την νίκη του Σίμου Ιωάννου στην Αμμόχωστο θεωρείται από κάποιους στο ΑΚΕΛ ως προεόρτια μίας περαιτέρω συνεργασίας.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Της Μαρίνας Οικονομίδου

Πολιτική: Τελευταία Ενημέρωση

X