ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Η βασίλισσα αποκάλυψε τα μυστικά της

Η έκδοση «The Secrets of a Royal Portrait» του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου είναι συμβολή στην Ιστορία της Τέχνης

Του Απόστολου Κουρουπάκη

Του Απόστολου Κουρουπάκη

kouroupakisa@kathimerini.com.cy

Κάθε βασίλισσα έχει τα μυστικά της, όπως βέβαια και κάθε άνθρωπος, από βασιλική γενιά ή μη. Αν είσαι, όμως, από μεγάλο τζάκι, τότε είναι πιθανό πολλοί να θέλουν να αποκαλύψουν τα μυστικά σου. Κάπως έτσι και με τα μυστικά της τελευταίας βασίλισσας της Κύπρου, της Αικατερίνης Κορνάρο, η οποία απεικονίστηκε ουκ ολίγες φορές, ωστόσο λίγα πορτρέτα της έχουν πυροδοτήσει τόσα πολλά ερωτήματα, όσο αυτό που παραδόθηκε σε μακροχρόνιο δανεισμό στο Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας, από τον συλλέκτη Μιχάλη Ζεϊπέκκη και εκτίθεται σε αίθουσα του Μουσείου, που είναι αφιερωμένη στην Αικατερίνη Κορνάρο.

Η δωρεά του κ. Ζεϊπέκκη προς το Μουσείο το 2017 ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για το Μουσείο, πρώτον διότι εμπλουτιζόταν με ένα όμορφο πορτρέτο η συλλογή του, και δεύτερον γιατί οι ειδικοί αμέσως αντιλήφθηκαν ότι το πορτρέτο έχει πολύ επιστημονικό ψωμί. Μέσα από ένα διετές διεπιστημονικό ερευνητικό πρόγραμμα η ομάδα κατάφερε να αποκαλύψει τα μυστικά που έκρυβαν τα αλλεπάλληλα ζωγραφικά στρώματα του καμβά, τα οποία έγιναν γνωστά μέσα από περιοδική έκθεση και συνέδριο που οργάνωσε το Λεβέντειο Μουσείο με τίτλο «Τα Μυστικά ενός βασιλικού πορτραίτου». Το μοναδικής καλλιτεχνικής και ιστορικής αξίας πορτραίτο της Κορνάρο, που φιλοξενείται στο Μουσείο, αποδεικνύεται πως χρονολογείται στον 16ο αιώνα που συμπίπτει χρονολογικά με την εποχή και τεχνοτροπικά με το ύφος του γνωστού βενετσιάνου ζωγράφου Τισιανού. Τα αποτελέσματα της πολύ σημαντικής δουλειάς συγκεντρώθηκαν σε ένα τόμο που πρόσφατα κυκλοφόρησε το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας με τίτλο «The Secrets of a Royal Portrait», όπου περιλαμβάνονται άρθρα σχετικά με την ιστορία του πορτρέτου, τη διαδικασία αποκατάστασής του, και τις υψηλού επιπέδου μελέτες που έγιναν για την αποκάλυψη όλων των μυστικών του, καθώς και εκθεσιακό υλικό από την επιτυχημένη έκθεση του 2017.

Το περιεχόμενο της έκδοσης επιμελήθηκε η έφορος του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου Λευκωσίας δρ Έλενα Πογιατζή-Ρίχτερ, η οποία είχε τη γενική επίβλεψη τόσο της έρευνας του πορτραίτου όσο και της εκθεσιακής παρουσίασης των αποτελεσμάτων. Η κ. Πογιατζή-Ρίχτερ είχε επισημάνει στην «Κ» ότι η όποια ταύτιση θα πρέπει να γίνει με πολλή προσοχή, αφού δεν υπάρχει κάποια επιγραφή που να το πιστοποιεί πέραν πάσης αμφιβολίας. Ωστόσο, οι επιστημονικές αναλύσεις που έγιναν, αλλά και τα τεχνοτροπικά στοιχεία του έργου παραπέμπουν στην περίοδο που ο σπουδαίος Βενετός ζωγράφος δημιουργούσε πορτραίτα με παρόμοια τεχνική (1530-1560). Πολύ προσεκτική η κ. Πογιατζή-Ρίχτερ τόνισε: «φυσικά δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο το έργο να είναι κάποιου μαθητή του».

Στις 124 σελίδες της έκδοσης παρουσιάζεται η έρευνα σε μορφή δοκιμίων, τα οποία υπογράφουν όλοι οι εμπλεκόμενοι επιστήμονες και ερευνητές της Ομάδας Ανάλυσης και Μελέτης Έργων Τέχνης του ΕΚΕΤΑ του Ινστιτούτου Κύπρου, δρ Sorin Hermon, δρ Νικόλας Μπακιρτζή, δρ Svetlana Gasanova, αλλά και ο συντηρητής Tobias Lange από το εργαστήριο συντήρησης έργων τέχνης της Δρέσδης Γερμανίας. Η έκδοση εμπλουτίζεται με συμπληρωματικά δοκίμια από την ιστορικό Τέχνης και καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Ταϊβάν δρ Candida Syndikus και τη συντηρήτρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων Κύπρου Άντρη Μελή. Η δρ Έλενα Πογιατζή-Ρίχτερ στο κείμενό της, μεταξύ άλλων, περιγράφει όλη τη διαδρομή του πορτρέτου, αλλά και της ίδιας της βασίλισσας και πώς η Τέχνη με την Ιστορία συμπλέκονται με την ταραχώδη ζωή της Κορνάρο και το μοτίβο «in abito vedovile», που έδωσε το έναυσμα για την έρευνα και τη συσχέτιση με τον Τισιανό και τη Σχολή της Βενετίας. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η έκδοση «The Secrets of a Royal Portrait» δεν είναι απλώς η ιστορία του πορτρέτου και η πορεία αποκατάστασής του, αλλά και πώς η σύγχρονη τεχνολογία μπορεί να συνυπάρξει με τις ανθρωπιστικές επιστήμες και να δημιουργήσει συνέργιες και συμπλεύσεις επιστημονικές.

Δύο στέμματα

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων πριν από μερικές ημέρες σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης ανακοίνωσε ότι το εργαστήριο συντήρησης χαρτιού, υφάσματος και πινάκων, έχοντας αναλάβει τη συντήρηση και αποκατάσταση ελαιογραφίας που απεικονίζει την Αικατερίνη Κορνάρο που βρίσκεται στις συλλογές του, κατά τη διαδικασία του καθαρισμού αποκαλύφθηκε ότι το αρχικό στέμμα της Κορνάρο βρισκόταν σε διαφορετικό σημείο από το μεταγενέστερο. Έτσι, από τους συντηρητές αποφασίστηκε να διατηρηθούν και τα δύο. Λόγω της ιδιάζουσας περίπτωσης του πίνακα με την επιζωγράφιση αυτή, η διαδικασία ήταν χρονοβόρα αφού έπρεπε να δοθεί έμφαση και στην μικρότερη λεπτομέρεια για να μην χαθούν σημαντικές πληροφορίες από την ιστορία του πίνακα. Κατά τη διάρκεια της αποκατάστασης συντηρήθηκε και η κορνίζα του έργου.Ο πίνακας του Τμήματος Αρχαιοτήτων δόθηκε το 1926 στον κυβερνήτη της Κύπρου και αποδίδεται στη Σχολή του Μπελίνι, αν και ακόμη δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά. Στην έκδοση του Λεβέντειου Μουσείου «The Secrets of a Royal Portrait» περιλαμβάνεται εκτενές άρθρο της συντηρήτριας του Τμήματος Άντρης Μελή, σχετικά με τον πίνακα.

Η τελευταία βασίλισσα

Η Αικατερίνη Κορνάρο (1454-1510) ήταν η τελευταία βασίλισσα της Κύπρου, από το 1474 έως το 1489. Κόρη του ευγενή Μάρκο Κορνάρο και της Φλορέντσα Κρίσπο. Η οικογένεια Κορνάρο είχε πολύ παλαιές εμπορικές σχέσεις με την Κύπρο και αρκετά μέλη της οικογένειας κατείχαν μεγάλες περιουσίες στο νησί. Η Αικατερίνη παντρεύτηκε το 1468 τον βασιλιά Ιάκωβο Β΄, σε ηλικία μόλις 14 χρονών. Με τον Ιάκωβο έκαναν έναν γιο, τον Ιάκωβο Γ΄ που όμως πέθανε σε βρέφος. Στις 14 Μαρτίου 1489 αναγκάστηκε να παραιτηθεί και να παραδώσει το νησί στη Δημοκρατία της Βενετίας. Της δόθηκε ως αποζημίωση η πόλη του Άζολο στην περιοχή Τρεβίζο του Βένετο, στη Βόρεια Ιταλία. Η Αικατερίνη Κορνάρο πέθανε στην πόλη της Βενετίας το 1510.

Η έκδοση κυκλοφορεί στην αγγλική γλώσσα και περιλαμβάνει 124 σελίδες με πλούσια εικονογράφηση, εσωτερικό διπλό foldout και κινούμενη εικόνα (animation) σε κώδικα QR.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Βιβλίο: Τελευταία Ενημέρωση