Του Απόστολου Κουρουπάκη
Οι Monsieur Doumani δεν χρειάζονται και πολλές συστάσεις, αλλά για όσους δεν τους γνωρίζουν είναι ένα μουσικό τρίο από τη Λευκωσία, που αποτελείται από τους Αντώνη Αντωνίου στον τζουρά, τον Άγγελο Ιωνά στην κιθάρα και τον Δημήτρη Γιασεμίδη στα πνευστά. Πριν από λίγο καιρό κυκλοφόρησαν τον νέο τους δίσκο «Αγκάθθιν», τον τρίτο κατά σειρά, με σχεδόν αποκλειστικά από πρωτότυπες συνθέσεις, στον οποίο συνεργάστηκαν με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη, τον Μιχάλη Τερλικκά, τον βιμπραφωνίστα Αλέξανδρο Γαγάτση, τον κύπριο ράπερ JUΛIO, ενώ μικρή φιλική συμμετοχή είχε ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, και με αυτή την ευκαιρία μίλησαν στην «Κ» για τη νέα τους δουλειά και τη μουσική τους. Οι Monsieur Doumani λένε ότι η τέχνη πρέπει να αφουγκράζεται την κοινωνία και ότι η μουσική τους δεν είναι σε καμία περίπτωση παραδοσιακή: «η πραγματικότητα είναι ότι αν και η μουσική μας διαμορφώνεται γύρω από διάφορα χαρακτηριστικά στοιχεία της κυπριακής παραδοσιακής μουσικής την ίδια ώρα δανείζεται πολλά άλλα από διάφορες μουσικές του κόσμου και πολλά μουσικά είδη», τονίζουν χαρακτηριστικά.
–Χρειάζεται να σας συστήσουμε στους αναγνώστες μας ή είστε πια συνήθεις ύποπτοι, μουσικά μιλώντας;
–Δεν γνωρίζουμε κατά πόσον είμαστε γνωστοί στους αναγνώστες σας αλλά όπως και να ’χει σας χαιρετούμε. Είμαστε οι Monsieur Doumani, ένα μουσικό τρίο από τη Λευκωσία που χρησιμοποιώντας σαν βάση την κυπριακή παραδοσιακή μουσική αλλά και με επιρροές από άλλες μουσικές του κόσμου, δημιουργούμε σύγχρονα κυπριακά τραγούδια.
–Τρία χρόνια μετά τις «Σήκωσες» ήρθε το «Αγκάθθιν.
–Πέρασαν τρία χρόνια από την κυκλοφορία του τελευταίου μας δίσκου «Σήκωσες», και είμαστε πλήρως ικανοποιημένοι αλλά και ενθουσιασμένοι με την πορεία του γκρουπ. Κάναμε πάρα πολλές ζωντανές εμφανίσεις στην Κύπρο αλλά και στο εξωτερικό, όπως στο WOMAD (Μ. Βρετανία), το Globaltica (Πολωνία), στο Bardentreffen (Γερμανία), στο Wiener Konzerthaus (Αυστρία), στο Palau de la Music Valencia (Ισπανία), το Paradiso (Ολλανδία) και άλλα πολλά. Συλλέξαμε εμπειρίες, γνωρίσαμε και ακούσαμε πολλά σπουδαία γκρουπ και καλλιτέχνες. Δεθήκαμε μουσικά, αλλά και σε προσωπικό επίπεδο και αυτό παίζει σημαντικό ρόλο στη μουσική μας. Περάσαμε αμέτρητες ώρες κλεισμένοι σε ένα υπόγειο δουλεύοντας το καινούργιο μας υλικό, πειραματιστήκαμε πολύ με τον ήχο μας και με τις ενορχηστρώσεις των κομματιών και πιστεύουμε πως αυτά τα 13 κομμάτια που περιλαμβάνονται στον δίσκο έχουν κάτι να πουν, ειδικά στο κυπριακό κοινό. Επιπλέον, νιώθουμε ότι έχουμε βρει ένα πολύ προσωπικό ήχο που μέσω αυτού προσδοκούμε να περάσουμε τα μηνύματα που επιθυμούμε όσο αφορά τα κοινωνικοπολιτικά αλλά και τα περιβαλλοντικά θέματα που μας προβληματίζουν ιδιαίτερα. Τέλος, μπορούμε να πούμε ότι το γκρουπ έχει ωριμάσει μουσικά και πλέον έχει μια ξεκάθαρη κατεύθυνση και θέση στον παγκόσμιο μουσικό χάρτη.
–Γιατί Αγκάθθιν;
–Το «Αγκάθθιν» έχει μια συμβολική έννοια και αυτό φαίνεται κιόλας με ένα πολύ εύστοχο και ιδιαίτερο τρόπο στο εξαιρετικό εξώφυλλο που είχαμε την τιμή να φιλοτεχνήσει για μας ο street artist «twenty three». Συγκεκριμένα, το ενδημικό γαϊδουράγκαθο πέρα από την εξωτερική ομορφιά του, κρύβει μια αντιδραστικότητα ή αν θέλετε μια αναρχία, τσιμπώντας όποιον προσπαθήσει να το ενοχλήσει. Η κοπέλα στο εξώφυλλο έχει σαν όπλο της το αγκάθθιν και κρατώντας το ψηλά, γυρίζει πλάτη στο σάπιο σύστημα, στον φόβο και σε ό,τι περιορίζει την ανθρώπινη ύπαρξη και ατενίζει με αισιοδοξία αλλά και τόλμη το απέραντο τοπίο και τους έναστρους ουρανούς, την ελευθερία και τη μελωδία του σύμπαντος.
–Θέλετε να δώσετε ένα μήνυμα και με το «Αγκάθθιν».
–Όλα τα κομμάτια συνδέονται με μια κοινή θεματική που είναι ακριβώς η αναμφισβήτητη ανάγκη να αντιδράσουμε αρχικά ως τοπική κοινωνία στα κακώς έχοντα του νησιού μας και κατ’ επέκταση σε όλα τα τραγικά συμβάντα που παρακολουθούμε να συμβαίνουν στον πλανήτη και έχουν ως αποτέλεσμα την απόλυτη ισοπέδωση. Βρισκόμαστε στην ύστατη στιγμή και έχουμε υποχρέωση ως κοινωνία των πολιτών να ανταποκριθούμε ενώνοντας δυνάμεις για να διεκδικήσουμε ένα καλύτερο μέλλον για μας και για τις επόμενες γενιές.
–Είστε ένα από τα πιο επιτυχημένα κυπριακά συγκροτήματα, τι νομίζετε ότι σας κάνει τόσο αγαπητούς στο κοινό;
–Θα ήταν ίσως προτιμότερο να ρωτήσετε το ίδιο το κοινό! Εμείς έχουμε ένα πολύ συγκεκριμένο και συνειδητοποιημένο τρόπο που λειτουργούμε σαν μπάντα προσπαθώντας πάντοτε να έχουμε μια πολύ στενή επαφή με το κοινό μας. Αυτοί που μας γνωρίζουν ξέρουν ότι είμαστε πολύ απλοί και καθημερινοί άνθρωποι και ίσως αυτό βγαίνει και μέσα από τη μουσική που φτιάχνουμε όπως και κατά τη διάρκεια των εμφανίσεών μας πάνω στη σκηνή. Κάποιοι άλλοι μπορεί να ταυτίζονται με τη γενικότερη στάση και τις θέσεις που έχουμε στα κοινωνικοπολιτικά και περιβαλλοντικά θέματα ή με τον τρόπο που διαλέγουμε να εκφράζουμε τις θέσεις μας μέσω των κομματιών μας. Σε κάθε περίπτωση βρίσκουμε πολύ τιμητικό να θεωρούμαστε ως ένα από τα αγαπητά κυπριακά συγκροτήματα.
–Τραγουδάτε «Θα έρτει μεθύσιν τζαι φιλίν τζ’ όμορφον παναΰριν σε τούντον ταλαιπωρημένον τόπον!», η μουσική είναι η μόνη ασφαλής οδός νομίζω.
–Είναι αλήθεια ότι η μουσική είναι ένα πολύ ισχυρό μέσο που συνήθως πολλοί διαλέγουν να υποτιμούν. Πολλές κοινωνικές αλλαγές είχαν τη μουσική σε πολύ περίοπτη θέση και πολλοί λαοί τη χρησιμοποίησαν ως εφαλτήριο για περαιτέρω αγώνες και διεκδικήσεις. Εμείς πιστεύουμε στη δύναμη που έχει η μουσική και οι τέχνες γενικότερα στο να δημιουργήσουν τις συνθήκες εκείνες που οι λαοί θα μπορούν να ζουν αρμονικά σε ένα πιο υγιές και ειρηνικό περιβάλλον και δεν θα σταματήσουμε ποτέ να τοποθετούμαστε δημόσια για όλα τα θέματα τα οποία μας ενοχλούν. Ο πιο πάνω στίχος από το κομμάτι «Μεθύσιν τζαι φιλίν» εκφράζει απόλυτα την επιθυμία μας να ξαναζήσουμε σε μια ενωμένη και ειρηνική Κύπρο χωρίς στρατούς και χωρίς θρησκευτικούς, φυλετικούς και άλλους διαχωρισμούς.
–Πολύ γρήγορα ήλθε και η αναγνώριση του νέου δίσκου από τον διεθνή χώρο (ένας από τους τρεις καλύτερους «World Music» δίσκους του μήνα για στην αγγλική εφημερίδα «The Guardian», νούμερο 6 στο Transglobal World Music Chart, υποψηφιότητα στα γερμανικά μουσικά βραβεία «Preis der deutschen Schallplattenkritik»).
–Σίγουρα είναι με μεγάλη ικανοποίηση και ενθουσιασμό που βλέπουμε τις πρώτες θετικές κριτικές να έρχονται ιδιαίτερα όταν αυτές προέρχονται από μέσα όπως η «The Guardian» και το «Transglobal World Music Chart» που αποτελείται από περισσότερους από 50 ειδικούς στον τομέα της World Music απ’ όλο τον κόσμο. Αλλά και η απρόσμενη υποψηφιότητα στα «Preis der deutschen Schallplattenkritik» για καλύτερη παραγωγή σίγουρα είναι ένας δείκτης για την πολύ καλή δουλειά που έγινε γενικότερα. Αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση, λοιπόν, για να συνεχίσουμε να δημιουργούμε αλλά πάντοτε με ταπεινότητα και σεβασμό σε αυτό που κάνουμε.
Είμαστε ακτιβιστές
–Σας δίνεται υλικό για πολλούς δίσκους με τα τελευταία νέα για τον Ακάμα και τις Σπηλιές;
–Όντως, θα μπορούσαν να βγουν πολλοί δίσκοι για το θέμα. Η κατάσταση είναι εξαιρετικά κρίσιμη σχετικά με τη φυσική αλλά και πολιτιστική μας κληρονομιά και τις ανεξέλεγκτες άδειες για αναπτύξεις που χορηγούνται τόσο απλόχερα για την εξυπηρέτηση συμφερόντων των λίγων αχόρταγων λεφτάδων. Οι κρατικές υπηρεσίες έχουν πραγματικά εγκληματήσει ανάβοντας πράσινο φως για εκτρώματα μέσα ή πλησίον προστατευόμενων ζωνών όπως π.χ. στις Θαλασσινές Σπηλιές και στην περιοχή Λίμνης στην Πόλη Χρυσοχούς. Φαίνεται, δυστυχώς, ότι το χρήμα το θράσος και η διαφθορά τα πάνε πολύ πιο καλά σε αυτό τον τόπο παρά η λογική, η τιμιότητα και η αίσθηση της προστασίας των δημόσιων αγαθών. Εμείς έχουμε ταχθεί στο να αντιστεκόμαστε σε αυτά τα εγκλήματα και στο να βγάζουμε αυτή τη δυσωδία προς τα έξω. Ο καιρός που παρακολουθούσαμε αυτά τα αίσχη να συμβαίνουν μπροστά στα μάτια μας και μέναμε με τα χέρια σταυρωμένα έχει παρέλθει. Ο κόσμος μπορεί και πρέπει να τους σταματήσει πριν τα καταστρέψουν όλα.
–Νιώθετε ότι κάνετε πολιτικό τραγούδι; Είστε ακτιβιστές μουσικοί;
–Ναι, οπωσδήποτε θεωρούμε ότι εκτελούμε ένα είδος ακτιβισμού μέσα από τη μουσική μας. Ζούμε στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια έτσι και εμείς με τη σειρά μας βιώνουμε όλα τα κακώς έχοντα της σύγχρονης κυπριακής κοινωνίας και προσπαθούμε να παραμείνουμε όσο πιο ήρεμοι και συγκεντρωμένοι μπορούμε στη δουλειά μας. Θα ήταν εντελώς παράλογο να βλέπουμε την έξαρση του ρατσισμού, την καταστροφή του φυσικού μας πλούτου από την ακόρεστη δίψα για χρήμα, τα πολλά σκάνδαλα που ακούμε καθημερινά και να παραμένουμε αμέτοχοι. Είναι αδύνατον όλα αυτά να μην έχουν οποιοδήποτε αντίκτυπο στη μουσική μας. Θεωρούμε ότι η τέχνη πρέπει να αφουγκράζεται τον παλμό της κοινωνίας και με τη δημιουργία να δίνει κάτι πίσω σε αυτήν. Σε μια κοινωνία όπως η κυπριακή όπου σπάνια παρατηρείται οποιαδήποτε αντίδραση γι’ όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, είναι επιτακτική η ανάγκη να υπάρχει ένα καλλιτεχνικό ρεύμα που να τοποθετείται δημόσια αλλά και να παράγει τέχνη ως μέσο κοινού προβληματισμού ή ακόμα και αφύπνισης του κόσμου.
Η μουσική μας δεν είναι παραδοσιακή
–Μελοποιήσατε εξαιρετικά και τον ξεχασμένο ίσως και άγνωστο στους πολλούς Κυριάκο Καρνέρα.
–Η επαφή μας με την ποίηση του Κυριάκου Καρνέρα (Ξυλοτύμπου, 1900-1986) έγινε σχετικά πρόσφατα. O φίλος μας Γιάγκος Γιάγκου τον οποίο δυστυχώς χάσαμε πρόσφατα σε δυστύχημα και στον οποίο είναι και αφιερωμένος ο δίσκος «Αγκάθθιν», μας παρότρυνε να μελοποιήσουμε κάποια από τα ποιήματά του πριν από κάποια χρόνια. Συγκεκριμένα το «Έ άδρωπε» το οποίο είναι όντως ένα συνταρακτικό φιλοσοφικό ποίημα και ταίριαζε απόλυτα με τη θεματική του δίσκου και με τα υπόλοιπα τραγούδια. Το γεγονός ότι ενώ ήταν αναλφάβητος, βοσκός στο επάγγελμα, δεν στάθηκε εμπόδιο στο πάθος που είχε για την ποίηση, μας ενέπνευσε σε διάφορα επίπεδα. Λόγω αυτής του της άξιας θαυμασμού επιμονής και αφοσίωσης έχουμε κερδίσει ως κοινωνία μια πολιτιστική κληρονομιά ανεκτίμητης αξίας την οποία πρέπει πάση θυσία να διαφυλάξουμε αλλά και να προωθήσουμε με κάθε μέσο.
–Γλωσσικά ψάχνετε την ορθότητα της κυπριακής διαλέκτου;
–Κατ’ αρχάς να σημειώσουμε ότι ο λόγος που χρησιμοποιούμε την κυπριακή διάλεκτο είναι γιατί θεωρούμε ότι μπορούμε να εκφραστούμε με περισσότερη άνεση, μιας και είναι η γλώσσα που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας. Σίγουρα δεν είμαστε γλωσσολόγοι έτσι πάντοτε ζητάμε τη βοήθεια κάποιων εξειδικευμένων ατόμων όπως από την πολύ καλή μας φίλη εθνομουσικολόγο Νικολέτα Δημητρίου που είναι πάντα πρόθυμη να μας βοηθήσει σε ό,τι χρειαστούμε. Θεωρούμε εντελώς παράδοξο να γίνεται συζήτηση γύρω από αυτό το θέμα και να θεωρούμαστε πρωτοπόροι για κάτι το οποίο είναι αυτονόητο, δηλαδή το ότι χρησιμοποιούμε την κυπριακή διάλεκτο στα κομμάτια μας. Η κυπριακή κοινωνία πρέπει επιτέλους να αρχίσει να ξεπερνάει αυτά τα ταμπού και τα κόμπλεξ και να επιδείξει περισσότερο σεβασμό στις ιδιαιτερότητες της κυπριακής κουλτούρας γενικότερα.
–Ποιο είναι το κυριότερο στοιχείο στη μουσική σας που δεν την κάνει φολκλόρ, πέραν από τον σύγχρονο στίχο;
–Έχουμε αναφέρει και στο παρελθόν ότι η μουσική που φτιάχνουμε δεν είναι παραδοσιακή. Ο περισσότερος κόσμος μας έχει συνδέσει με αυτό το είδος λόγω των διασκευών που κάναμε στο ξεκίνημά μας στον πρώτο δίσκο μας, «Grippy Grappa», ή ακόμα και λόγω της κυπριακής διαλέκτου που χρησιμοποιούμε στους στίχους μας. Η πραγματικότητα είναι ότι αν και η μουσική μας διαμορφώνεται γύρω από διάφορα χαρακτηριστικά στοιχεία της κυπριακής παραδοσιακής μουσικής την ίδια ώρα δανείζεται πολλά άλλα από διάφορες μουσικές του κόσμου και πολλά μουσικά είδη. Πέραν από τον στίχο, ο ιδιαίτερος τρόπος που ενορχηστρώνουμε τα κομμάτια μας με τις συχνές ρυθμικές αλλαγές, τις ιδιαίτερες αρμονίες, τα ηλεκτρονικά στοιχεία αλλά και η γενικότερη αισθητική είναι αναμφίβολα εκτός του παραδοσιακού πλαισίου. Επίσης τα όργανα που χρησιμοποιούμε (τζουράς, κιθάρα, τρομπόνι/φλάουτο) δεν είχαν και εξακολουθούν να μην έχουν καμία θέση σε ένα κυπριακό παραδοσιακό μουσικό σύνολο!
–Σε αυτό τον δίσκο συνεργαστήκατε με σπουδαίες φωνές και ονόματα από την Ελλάδα και την Κύπρο, πώς τους πείσατε; Είχατε καλά διαπιστευτήρια από τις προηγούμενες δουλειές σας;
–Ναι, είχαμε τη χαρά και την τιμή να συνεργαστούμε με σπουδαίους καλλιτέχνες των οποίων είμαστε μεγάλοι θαυμαστές. Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου ήταν μαζί μας στο (δικό του) στούντιο ηχογραφήσεων «Αχός» στο Μεγαλόβρυσο Αγιάς στην Ελλάδα και εκτός από τη μικρή αναπάντεχη συμμετοχή του στα φωνητικά στο τραγούδι «Γκελ Μπουρντά», μας βοήθησε και με διάφορες χρήσιμες συμβουλές όσο αφορά τη γενικότερη παραγωγή του δίσκου. Ο Αλκίνοος Ιωαννίδης γνωρίζει τη δουλειά μας και όταν του ζητήσαμε να τραγουδήσει το τελευταίο κομμάτι του δίσκου, το «Αστερούιν», ανταποκρίθηκε με ιδιαίτερη αγάπη. Με τον Μιχάλη Τερλικκά έχουμε βρεθεί στην ίδια σκηνή στο παρελθόν και πλέον μας συνδέει μια πολύ φιλική σχέση, έτσι και αυτός με τη σειρά του ήταν πολύ πρόθυμος να τραγουδήσει το κομμάτι «Πού να τη φατσήσω» τους στίχους του οποίου έχει γράψει ο πολύ καλός μας φίλος Γιάγκος Γιάγκου. Η συμμετοχή μας στο φεστιβαλ Ethnomechanica στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας πριν δύο χρόνια εκτός του ότι ήταν μια φανταστική εμπειρία μας χάρισε και ένα πολύ καλό συνεργάτη, τον Κύπριο συνθέτη Αντρέα Καμέρη, ο οποίος ζει και εργάζεται στην Αγία Πετρούπολη. Η φιλία μας και η συχνή επικοινωνία μαζί του είχαν ως αποτέλεσμα να ενορχηστρώσει το κομάτι «Αστερούιν» για χορωδία, το οποίο και ερμηνεύει το ρωσικό φωνητικό σύνολο Fortis. Ακόμα ένας καλός φίλος, ο ταλαντούχος βιμπραφωνίστας Αλέξανδρος Γαγάτσης εμπλούτισε με κρουστά το κομμάτι «Καμώματα» και ο σπουδαίος κύπριος ράπερ JUΛIO κυριολεκτικά απογείωσε το τραγούδι «Αγκάθθιν του κάχτου». Φυσικά, θα ήταν μεγάλη παράλειψη να μην ευχαριστήσουμε και δημόσια τον εξαιρετικό ηχολήπτη αλλά και φίλο Μάκη Πελλοπίδα ο οποίος έχει αφιερώσει ατέλειωτες ώρες μαζί μας στο στούντιο και που χωρίς την υπομονή αλλά και τη φανταστική δουλειά που έχει κάνει, αυτός ο δίσκος θα ήταν πολύ διαφορετικός.
Πληροφορίες: Monsieur Doumani, «Αγκάθθιν», Πέμπτη 15 Μαρτίου, Στο Δρόμο, Λεμεσός (τηλ. 25357777). Παρασκευή, 16 Μαρτίου - Τεχνόπολις 20, Πάφος (τηλ. 70002420), Σάββατο/Κυριακή 17-18 Μαρτίου - Κοσμικό Κέντρο Αντωνάκης, Λευκωσία (τηλ. 22664697), ώρα 8:30 μ.μ.