Όλοι μπορεί να αισθανθούν λυπημένοι, κατηφείς ή στις μαύρες τους κατά καιρούς. Αν όμως αυτά τα συναισθήματα επιμένουν για εβδομάδες και αρχίζετε να αισθάνεστε απελπισία, αισθήματα αναξιότητας ή απλώς ένα αίσθημα κενού και μουδιάσματος, μπορεί να έχετε κατάθλιψη. Όπως και η καρδιοπάθεια, η κατάθλιψη είναι συχνή, οπότε δεν είναι ασυνήθιστο να έχετε και τις δύο παθήσεις συγχρόνως.
Πολλοί άνθρωποι, ωστόσο, δεν αντιλαμβάνονται την αμφίδρομη σύνδεση μεταξύ των δύο, σχολιάζει η δρ Stephanie Collier, διευθύντρια εκπαίδευσης στο Τμήμα Γηριατρικής Ψυχιατρικής στο McLean Hospital, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ. «Μια διάγνωση καρδιοπάθειας μπορεί να προκαλέσει μια κρίση κατάθλιψης. Αλλά η παρουσία κατάθλιψης μπορεί επίσης να σας καταστήσει πιο ευάλωτους στην καρδιοπάθεια», προσθέτει (βλ. «Η βαριά καρδιά»).
Για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης (η οποία είναι συχνή στα άτομα με καρδιοπάθεια), η διαδικτυακή ψυχοθεραπεία είναι βολική και αποτελεσματική
Η αλληλoσύνδεση οφείλεται εν μέρει στους κοινούς παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής, όπως η αδράνεια και η ανθυγιεινή διατροφή. Η αντιμετώπιση αυτών των παραγόντων μπορεί να ωφελήσει τόσο τη διάθεσή σας όσο και την καρδιά σας. Άλλοι ασφαλείς και αποτελεσματικοί τρόποι για να μειώσετε την επιβάρυνση από την κατάθλιψη είναι η συνεργασία με έναν ψυχοθεραπευτή και η χρήση ενός φωτεινού κουτιού, δύο επιλογές που είναι πλέον πιο προσιτές από ό,τι στο παρελθόν. Επιπρόσθετα σε αυτές τις στρατηγικές, υπάρχουν πολλά φάρμακα για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης.
Γίνετε πιο δραστήριοι
Η κατάθλιψη συχνά κάνει τα άτομα να αισθάνονται σε λήθαργο, κουρασμένα και χωρίς κίνητρα. Έτσι, η συμβουλή που ακούμε συχνά «απλώς ασκήσου λίγο» μπορεί να μην είναι εφικτή. Όμως οποιαδήποτε δραστηριότητα είναι καλύτερη από το να μένεις στο κρεβάτι, παρατηρεί η δρ Collier. Επιλέξτε κάτι που σας ευχαριστεί όταν είστε καλά, ακόμη και αν αυτό είναι να βγείτε για έναν καφέ. Μόλις βρεθείτε έξω από το σπίτι, κάντε έναν σύντομο περίπατο. Την επόμενη φορά, περπατήστε λίγο περισσότερο. Η επαφή με τη φύση βοηθά επίσης να ανέβει η διάθεσή σας.
Τραφείτε σωστά
Σε σύγκριση με τη γνωστή σύνδεση μεταξύ διατροφής και καρδιακής υγείας, η σύνδεση μεταξύ διατροφής και διάθεσης δεν είναι τόσο καλά τεκμηριωμένη. Ωστόσο, πολλοί από τους ασθενείς της δρος Collier ανησυχούν σχετικά με την άνοια. «Τους υπενθυμίζω, λοιπόν, ότι το άγχος και η κατάθλιψη μπορούν να επηρεάσουν τη γνωστική λειτουργία και τη μνήμη», δηλώνει. Επειδή ενδιαφέρονται να προστατεύσουν την υγεία του εγκεφάλου τους, είναι πιο δεκτικοί στο να βελτιώσουν τη διατροφή τους. Οι τρεις βασικές συμβουλές που προτείνει η δρ Collier είναι οι εξής: Μειώστε το κρέας, τρώτε περισσότερα λαχανικά (ιδίως πράσινα φυλλώδη λαχανικά) και αντικαταστήστε τις λιγότερο υγιεινές πηγές λίπους (όπως το βούτυρο) με ελαιόλαδο.
Δείτε το φως
Αν και είναι περισσότερο γνωστή για την αντιμετώπιση της εποχικής κατάθλιψης, η φωτοθεραπεία μπορεί επίσης να είναι μια αποτελεσματική συμπληρωματική θεραπεία και για άλλους τύπους κατάθλιψης, λέει η δρ Collier. Θα πρέπει να αγοράσετε ή να νοικιάσετε ένα φωτεινό κουτί που εκπέμπει 10.000 lux (μονάδα μέτρησης της έντασης του φωτός) και να καθίσετε μπροστά από το φως για περίπου 30 λεπτά κάθε πρωί, όσο το δυνατόν πιο σύντομα μετά την αφύπνισή σας. Για να είστε σίγουροι ότι θα πάρετε ένα αποτελεσματικό προϊόν, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Center for Environmental Therapeutics (Κέντρο Θεραπειών Περιβάλλοντος), ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που παρέχει συμβουλές για την επιλογή φωτεινού κουτιού (βλ. www.health.harvard.edu/SLB).
Μιλήστε
Η εύρεση ψυχοθεραπευτή είναι σήμερα πολύ πιο εύκολη από ό,τι στο παρελθόν, χάρη και σε διαδικτυακές πλατφόρμες οι οποίες συνδέουν τους ενδιαφερομένους με ψυχοθεραπευτές που δέχονται την ασφάλισή τους. «Μετά την πανδημία της COVID-19, οπότε η ψυχοθεραπεία άρχισε να παρέχεται ηλεκτρονικά, το τοπίο έχει πραγματικά αλλάξει», σχολιάζει η δρ Collier. Για την ψυχοθεραπεία, οι επισκέψεις τηλεϊατρικής είναι πιο βολικές και εξίσου αποτελεσματικές με τις διά ζώσης συνεδρίες. «Μερικές φορές, οι άνθρωποι είναι περισσότερο πρόθυμοι να μοιραστούν λεπτομέρειες για τον εαυτό τους όταν βρίσκονται μπροστά σε μια οθόνη παρά πρόσωπο με πρόσωπο με έναν θεραπευτή», αναφέρει η δρ Collier.
Οδηγίες για τα φάρμακα
Τα φάρμακα δεν συνιστώνται για την ήπια έως μέτρια κατάθλιψη, γιατί τα επεισόδια συχνά υποχωρούν από μόνα τους, ιδίως αν υιοθετήσετε τις άλλες παρεμβάσεις που περιγράφονται παραπάνω, λέει η δρ Collier. Παρόλο που μόνο περίπου 30% με 40% των ατόμων που παίρνουν αντικαταθλιπτικά παρατηρούν κάποια ουσιαστική βελτίωση, τα φάρμακα αυτά παραμένουν σημαντικά εργαλεία για πολλούς ανθρώπους. Οι καρδιολόγοι τείνουν να συνιστούν το αντικαταθλιπτικό σερτραλίνη, γιατί έχει λιγότερες γνωστές καρδιολογικές ανεπιθύμητες ενέργειες σε σχέση με τα υπόλοιπα φάρμακα αυτής της κατηγορίας, τους SSRI, δηλώνει η δρ Collier. Επισημαίνει επίσης το εξής: Στους ηλικιωμένους, οι υψηλές δόσεις ενός άλλου δημοφιλούς SSRI, της σιταλοπράμης, μπορούν να αυξήσουν μια σοβαρή διαταραχή του καρδιακού ρυθμού. Τα άτομα άνω των 60 ετών δεν πρέπει να λαμβάνουν σιταλοπράμη σε δόσεις άνω των 20 mg.
Η βαριά καρδιά
Η κατάθλιψη επηρεάζει ολόκληρο το σώμα, όχι μόνο τον εγκέφαλο. Όπως το άγχος και το στρες, έτσι και η κατάθλιψη μπορεί να προκληθεί από δύσκολες περιστάσεις της ζωής. Η επακόλουθη αύξηση των ορμονών του στρες μπορεί να προκαλέσει αύξηση της αρτηριακής πίεσης και της καρδιακής συχνότητας. Η κατάθλιψη φαίνεται επίσης ότι αυξάνει τη φλεγμονή, μια γνωστή αιτία ανάπτυξης αθηρωματικής πλάκας γεμάτης χοληστερόλη στις αρτηρίες. Επιπλέον, καθιστά πιο «κολλώδη» τα θραύσματα κυττάρων αίματος που είναι γνωστά ως αιμοπετάλια και πιο επιρρεπή στον σχηματισμό θρόμβων στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτές οι αλλεπάλληλες αλλαγές «συνωμοτούν» για να κάνουν πιο πιθανή μια καρδιακή προσβολή.
Πηγή: Harvard Health Publishing
