Του Μιχάλη Σοφοκλέους
Μετά από μια μεγάλη τραγωδία, όπως τη θανατηφόρα πυρκαγιά που μας άφησε δύο νεκρούς και κατέκαψε πάνω από το 2% της έκτασης των ελεύθερων περιοχών της χώρας μας, τίθενται δύο βασικά ζητήματα: Το πρώτο αφορά τις ευθύνες, το τι πήγε λάθος από πλευράς της κυβέρνησης και των υπηρεσιών. Το δεύτερο –πολύ σημαντικότερο κατά τη γνώμη μου– αφορά στο τι πρέπει να αλλάξει προκειμένου μια τέτοια τραγική διαχείριση φυσικής καταστροφής να μην ξανασυμβεί.
Σε ό,τι αφορά τις ευθύνες, αυτές είναι πρώτα και κύρια πολιτικές. Πολύ περισσότερο από την ώρα που είναι η ίδια η κυβέρνηση που διαβεβαίωνε ότι η χώρα φέτος είναι «πιο έτοιμη από ποτέ» να αντιμετωπίσει πυρκαγιές και ότι όρισε συντονιστή για να λύσει τα προβλήματα της έλλειψης συνεννόησης μεταξύ των υπηρεσιών. Στην πράξη αποδείχθηκε ότι ούτε έτοιμοι ήμασταν, ούτε συντονισμός υπήρξε.
Ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης ζήτησε συγγνώμη για την αδυναμία του κράτους να ανταποκριθεί σωστά και οργανωμένα στην πυρκαγιά και τις παράπλευρές της συνέπειες. Όσο όμως αυτή η πρωτοβουλία του είναι θετική επί της αρχής, τόσο καταντά άνευ ουσιαστικής αξίας, εφόσον ποτέ δεν συνοδεύτηκε με τη συνειδητοποίηση του τι η κυβέρνηση έπραξε λάθος, πού υστέρησε, πού επαναπαύθηκε, πού εντοπίζει τις ελλείψεις στο σύστημα πολιτικής προστασίας της χώρας και πώς αυτές θα διορθωθούν.
Αντιθέτως, ακολουθήθηκε μια αγωνία διασκέδασης των εντυπώσεων, εφαρμόζοντας το πολυπαιγμένο γαϊτανάκι, ο ένας ρίχνει την ευθύνη στον άλλο και στο τέλος δεν φταίει κανείς. Ή μάλλον, φταίνε δύο αμφισβητούμενα αποτσίγαρα…
Αρχικά, ο Πρόεδρος είχε τη σπουδή να ζητήσει από τους ίδιους τους εμπλεκόμενους εκθέσεις για την πυρκαγιά. Ως αναμενόταν, όλοι υπέδειξαν ότι πουθενά δεν υστέρησαν. Κατά δεύτερο όμως, ο κ. Χριστοδουλίδης φρόντισε για τη μετάκληση από τις ΗΠΑ μιας εγκληματολογικής αρχής, που καμία σχέση δεν έχει ούτε με τη διερεύνηση των ευθυνών ούτε και με την αξιολόγηση των δικών μας συστημάτων προστασίας.
Μιλώντας στο Υπουργικό, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δήλωνε για τους Αμερικανούς εμπειρογνώμονες: «Η αποστολή τους θα περιλαμβάνει σχετική έρευνα για τα αίτια, τις συνθήκες της πυρκαγιάς, την εξάπλωση, την πυρόσβεση και γενικά την αξιολόγηση των μέτρων διαχείρισης. Θα μου υποβάλουν έκθεση, τεκμηριωμένες εισηγήσεις για όποιες βελτιώσεις, αν προκύπτει ανάγκη να γίνουν βάσει δικών τους μελετών, για ενίσχυση των αδυναμιών κ.ο.κ., σε όλες τις πτυχές».
Κοιτώντας όμως στην ιστοσελίδα της υπηρεσίας τους, οι ίδιοι οι Αμερικανοί αναφέρουν: «Η ATF είναι μια υπηρεσία επιβολής του νόμου στο Υπουργείο Δικαιοσύνης των Ηνωμένων Πολιτειών που προστατεύει τις κοινότητες από βίαιους εγκληματίες, εγκληματικές οργανώσεις, την παράνομη χρήση και διακίνηση πυροβόλων όπλων, την παράνομη χρήση και αποθήκευση εκρηκτικών, πράξεις εμπρησμού και βομβιστικών επιθέσεων, πράξεις τρομοκρατίας, καθώς και την παράνομη εκτροπή προϊόντων αλκοόλ και καπνού».
Ήταν από την αρχή ηλίου φαεινότερο ότι οι εμπειρογνώμονες αυτοί δεν μπορούσαν να παραδώσουν όσα ο Πρόεδρος υποσχέθηκε. Και δεν το έπραξαν. Παρά μόνο, υπέδειξαν το σημείο εκκίνησης της πυρκαγιάς, όπως είχε κάνει η κοινοτάρχης της Μαλλιάς από την πρώτη στιγμή και εν συνεχεία υπέθεσαν ότι αυτή ξεκίνησε από τα αποτσίγαρα. Οι Αμερικανοί έκαναν τη δουλειά τους και τους ευχαριστούμε. Δεν μπορώ όμως να καταλάβω σε τι αυτή η εργασία μπορεί να μας φανεί χρήσιμη, εκτός από το να αποπροσανατολίσει.
Σε ένα ακόμη θλιβερό επικοινωνιακό παιχνίδι που επιβεβαιώνεται και από το διάγγελμα του Τροόδους, αλλά και από τις δύο εμφανίσεις των αρμοδίων στη Βουλή. Εκεί όπου κυριαρχούν οι υπεκφυγές από τις απαντήσεις, αναδεικνύεται ως κύρια αιτία της καταστροφής η κακιά η ώρα και επιβεβαιώνεται το πόσο ασπόνδυλη και αδύναμη είναι η σημερινή κυβέρνηση.
Τι θα έπρεπε να γίνει και δεν γίνεται; Οι πολιτικές ευθύνες αναλαμβάνονται μόνο από τα πολιτικά πρόσωπα και κανέναν άλλο. Το τι πήγε λάθος, μόνο μια εξεταστική επιτροπή μπορεί να το διαπιστώσει, μέσα από μια δημόσια διερεύνηση, χρονοβόρα μεν, αλλά απαραίτητη. Το τι πρέπει να αλλάξει, ειδικά στο θέμα της «αναρχίας» και πολυαρχίας στην πολιτική προστασία. Να έχει ένας πρόεδρος το θάρρος να σπάσει τα βασίλεια και να ορίσει τον θεσμό ομπρέλα που θα έχει την ευθύνη για τον ενιαίο σχεδιασμό από πριν και τον πλήρη συντονισμό κατά τη διάρκεια τέτοιων γεγονότων.
Όλα τα υπόλοιπα που βλέπουμε είναι «άλλα λόγια να αγαπιόμαστε», ή αλλιώς μας κάνουν θεατές σε ένα χιλιοπαιγμένο έργο που πλήττει περαιτέρω την αξιοπιστία του κράτους και ενισχύει την κατακόρυφα αυξανόμενη πεποίθηση των πολιτών ότι δεν μπορούν να εμπιστεύονται την ηγεσία τους.
