Του Παύλου Ξανθούλη
Ο πρόεδρος Αναστασιάδης εξήγγειλε την ενεργοποίηση του δικαιώματος αρνησικυρίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ε.Ε., καθιστώντας σαφές ότι θα μπλοκάρει τη «θετική ευρωπαϊκή ατζέντα» της Τουρκίας εάν αυτή δεν συνδεθεί με την Κύπρο. Είτε αυτή τεθεί προς απόφαση στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου (ενδεχόμενο που φαίνεται να απομακρύνεται), είτε σε μεταγενέστερο χρονικό σημείο. Τι σημαίνει αυτό και τι ακριβώς επιδιώκει η Κύπρος είναι κάτι που ο πρόεδρος της Δημοκρατίας θα πρέπει να διευκρινίσει και να εξειδικεύσει και προς τα δύο ακροατήρια. Πρωτίστως στο εξωτερικό και δευτερευόντως το εσωτερικό.
Με άλλα λόγια, είναι σημαντικό όλοι να γνωρίζουμε πού τοποθετείται ο πήχης των επιδιώξεων του κυπριακού κράτους. Διότι ένα πράγμα είναι να ζητούμε «συγκεκριμένη και άμεσου αποτελέσματος» συμπεριφορά της Τουρκίας στο Κυπριακό, για λύση στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας, με παράλληλη εκπλήρωση των κυπρογενών υποχρεώσεων. Και εντελώς διαφορετικό πράγμα είναι να ζητούμε μια φραστική αναφορά στα Συμπεράσματα της Ε.Ε. που να καλύπτει την Κυπριακή Δημοκρατία φαινομενικά, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι δεν θα εφαρμοστεί ποτέ… Άλλωστε, όπως πληροφορείται η «Κ», αυτή τη φραστική επισήμανση «για διασφάλιση της δημόσιας εικόνας (face-saving)» είναι έτοιμος να μας την προσφέρει «απλόχερα», ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, ρίχνοντας στο τραπέζι ένα ακόμη, από τα πολλά χαρτιά που κυκλοφόρησε η Ε.Ε., τα οποία δυστυχώς δεν έχουν κεφαλαιοποιηθεί ποτέ και σε τελική ανάλυση μένουν χωρίς αντίκρισμα.
Αν, λοιπόν, η εξαγγελία του βέτο έχει ως στόχο την ουσία και όχι τη δημόσια εικόνα της Κύπρου και δεν σχετίζεται με τις προεκλογικές συζητήσεις, θα πρέπει ο πρόεδρος Αναστασιάδης «να κάνει έναν κόπο» και να το ξεκαθαρίσει σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μπορέσει να το αντιληφθεί και ο Σαρλ Μισέλ. Διότι δυστυχώς, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έχει αποδείξει σε αρκετές περιπτώσεις ότι στερείται πολιτικής αντίληψης, κάτι που διαφάνηκε και στο ζήτημα των πολιτικών προεκτάσεων των «μουσικών καρεκλών», στις οποίες συνήργησε με τον Ταγίπ Ερντογάν, αφήνοντας όρθια την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν…
Πολύ φοβάμαι δε ότι για να μπορέσει να αντιληφθεί ο Σαρλ Μισέλ τις προσδοκίες της Λευκωσίας, θα πρέπει ο πρόεδρος Αναστασιάδης «να κάνει άλλον έναν κόπο», πιο μεγάλο. Να χτυπήσει την πόρτα της Άγκελα Μέρκελ και να επιδιώξει να εξασφαλίσει τη στήριξή της. Άλλωστε, είναι τοις πάσι γνωστό ότι μόνο όταν η καγκελάριος της Γερμανίας εξηγεί κάτι στον κ. Μισέλ, αυτός καταλαβαίνει…
Συνεπώς, δεν έχει καμιά σημασία τι νομίζουμε εμείς, όσο καλόπιστοι κι αν είμαστε έναντι της εξαγγελίας του Προέδρου Αναστασιάδη. Σημασία έχει να εξασφαλίσουμε θετική στάση και κατανόηση από τους εταίρους στην Ε.Ε, αναγνωρίζοντας ότι το βέτο που εξήγγειλε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έχει συγκεκριμένο στόχο: να πειθαναγκάσει την Τουρκία να επανέλθει σε λύση του Κυπριακού στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του ΣΑ του ΟΗΕ, με άμεσα και απτά αποτελέσματα και να εκπληρώσει τις λοιπές υποχρεώσεις που έχει αναλάβει έναντι της Ε.Ε. σε σχέση με την Κύπρο, περιλαμβανομένου και του τερματισμού της διοχέτευσης παράτυπων μεταναστών σε όλα τα κράτη-μέλη.
Επί της ουσίας, ο πρόεδρος Αναστασιάδης έπραξε ορθώς. Διαθέτει έναν μοχλό πίεσης (θετική ατζέντα και κυρίως την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης) και σε αυτόν επενδύει για να αλλάξει τα δεδομένα που επιφέρει στο Κυπριακό η πρόταση της τουρκικής πλευράς για δύο κράτη, ως επίσης και η εμμονή της Άγκυρας να μην εκπληρώνει τις κυπρογενείς της υποχρεώσεις. Πέραν όμως της ορθής εξαγγελίας, απαιτείται και μια ορθότερη στρατηγική. Και από αυτή τη στρατηγική δεν πρέπει να παρεκκλίνουμε, όποτε κι αν τεθεί στο τραπέζι της Ε.Ε το ζήτημα της «θετικής ατζέντας» και δη της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας. Καθιστώντας σαφές ότι στόχος δεν είναι το βέτο και η εξαγγελία του, αλλά η αξιοποίηση του μοναδικού μοχλού πίεσης που διαθέτει η Λευκωσία, προκειμένου να πειθαναγκάσει την Τουρκία να συμπεριφερθεί ως οφείλει.
Σημ.: Μέχρι και ο Τατάρ αντιλήφθηκε ότι ο κ. Γκουτιέρες είπε εντός αιθούσης στη Γενεύη ότι η κυριαρχία του κυπριακού κράτους θα είναι «από πάνω προς τα κάτω» (bottom up). Δηλαδή θα πηγάζει από τις δύο κοινότητες, κάτι που παραπέμπει ευθέως σε συνομοσπονδία, στη βάση των βρετανικών ιδεών. Εμείς δεν καταλάβαμε τίποτα;
