Η συνεργασία Ελλάδας και Κύπρου τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει πρακτικό και χειροπιαστό χαρακτήρα. Δεν είναι μια σχέση που περιορίζεται σε συναντήσεις υψηλού επιπέδου ή ευχολόγια. Έχει εξελιχθεί σε οργανωμένη, καθημερινή δουλειά, σε ομάδες που εργάζονται από κοινού, σε πολιτικές που σχεδιάζονται και εφαρμόζονται ταυτόχρονα στις δύο χώρες. Η 3η Διακυβερνητική Σύνοδος στην Αθήνα ανέδειξε συγκεκριμένα αποτελέσματα με πραγματικό αντίκτυπο για τους πολίτες.
Οι δύο χώρες αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις. Η κλιματική κρίση, οι γεωπολιτικές εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, οι κοινωνικές και τεχνολογικές αλλαγές, η ανάγκη ενίσχυσης των δημόσιων υπηρεσιών και προσαρμογής στο νέο ψηφιακό περιβάλλον δημιουργούν απαιτήσεις που δεν μπορούν να καλυφθούν αποσπασματικά. Η επιλογή Κύπρου και Ελλάδας να κινηθούν μαζί και όχι παράλληλα, οδήγησε στη δημιουργία μιας νέας θεσμικής σχέσης συνεργασίας, η οποία καλύπτει πάνω από δεκατέσσερις τομείς δημόσιας πολιτικής.
Η παιδεία είναι από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα όπου η συνεργασία έχει ήδη περάσει από τη συζήτηση στην πράξη. Διαμορφώνονται κοινές στρατηγικές στην ειδική αγωγή και στην ψυχοκοινωνική στήριξη παιδιών και εφήβων. Κοινά προγράμματα κατάρτισης εκπαιδευτικών από το 2026, που στοχεύουν στην αντιμετώπιση της βίας και της παραβατικότητας των ανηλίκων, ενισχύοντας την ετοιμότητα των σχολικών μονάδων. Παράλληλα, έχουν αναπτυχθεί αμφίδρομες ακαδημαϊκές συνέργειες. Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών λειτουργεί παράρτημα στη Λευκωσία, ενώ το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας έχει ήδη δημιουργήσει αντίστοιχο παράρτημα στην Αθήνα. Επιπλέον, περισσότεροι από 2.500 Κύπριοι μαθητές έχουν ήδη αξιοποιήσει το ελληνικό ψηφιακό φροντιστήριο, επιβεβαιώνοντας τα άμεσα αποτελέσματα της συνεργασίας.
Στον τομέα της υγείας, η συνεργασία είναι επίσης ουσιαστική. Τα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών των δύο χωρών ανταλλάσσουν τεχνογνωσία και πρακτικές που βελτιώνουν τη διαχείριση των περιστατικών. Η συνεργασία στα ανιχνευτικά και προληπτικά προγράμματα ενισχύει την έγκαιρη διάγνωση σοβαρών ασθενειών, ενώ αξιοποιούνται ψηφιακά εργαλεία δημόσιας υγείας. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι η συμφωνία του 2024 για τις διασταυρούμενες μεταμοσχεύσεις, που έχει ήδη οδηγήσει σε μεταμόσχευση πνεύμονα. Μια ανθρώπινη ζωή σώθηκε χάρη στο ότι οι δύο χώρες λειτούργησαν ως συμμέτοχοι σε μια κοινή προσπάθεια.
Αντίστοιχα, σημαντική είναι η συνεργασία που αναπτύχθηκε στους τομείς της κλιματικής αλλαγής και της πολιτικής προστασίας. Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για δημιουργία περιφερειακού σταθμού πυρόσβεσης στην Κύπρο ενισχύει ακόμη περισσότερο αυτήν τη συνεργασία, διασφαλίζοντας ταχύτερη απόκριση σε περιπτώσεις κρίσεων. Ταυτόχρονα, συγκροτήθηκαν νέες κοινές ομάδες εργασίας για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, με έμφαση στη διαχείριση υδάτων, από το ανακτημένο νερό και τη λειτουργία φραγμάτων έως την τεχνογνωσία σε μονάδες αφαλάτωσης. Στον τομέα της ασφάλειας, δημιουργήθηκε ομάδα για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος, καθώς και ενισχυμένοι μηχανισμοί δικαστικής και αστυνομικής συνεργασίας.
Ναυαρχίδα της συνεργασίας των δύο χωρών είναι ο τομέας της ψηφιακής διακυβέρνησης, όπου έχουν ίσως προσφέρει τα πιο άμεσα και εμφανή αποτελέσματα για τον πολίτη. Μετά την εφαρμογή του Ψηφιακού Πολίτη στην Κύπρο, οι δύο χώρες προχώρησαν στη διαλειτουργικότητα των συστημάτων τους, ώστε η ψηφιακή ταυτότητα και η ψηφιακή άδεια οδήγησης να αναγνωρίζονται αμοιβαία. Αυτό σημαίνει πως ένας Κύπριος στην Ελλάδα, και το αντίστροφο, μπορεί πλέον να χρησιμοποιει τα ψηφιακά του έγγραφα σε δημόσιες υπηρεσίες, τράπεζες και οργανισμούς. Παράλληλα, φέτος θα αναπτυχθούν κοινές δράσεις για αντιμετώπιση ακόμα μιας μεγάλης πρόκλησης της εποχής μας, αυτής της προστασίας των ανηλίκων στο διαδίκτυο, συμπεριλαμβανομένης της αξιοποίησης της εφαρμογής Kids Wallet για επιβεβαίωση της ηλικίας. Θα υπάρξει επίσης συνεργασία σε μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες τεχνητής νοημοσύνης, στοχεύοντας σε συμμετοχή σε μεγάλης κλίμακας ψηφιακά έργα.
Στον τομέα του θεσμικού εκσυγχρονισμού, υπογράφηκε Μνημόνιο Συναντίληψης τον Ιούλιο του 2025, για δημιουργία Μονάδων Στρατηγικής Ανάλυσης και Πρόβλεψης, που ενισχύει την ικανότητα των δύο κυβερνήσεων να σχεδιάζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια και μακροπρόθεσμη προοπτική.
Η συνεργασία μας αποκτά επίσης αυξημένη βαρύτητα ενόψει της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε. που αναλαμβάνει η Κύπρος την 1η Ιανουαρίου 2026 και η Ελλάδα το 2027. Οι δύο χώρες επιδιώκουν κοινές προσεγγίσεις σε ζητήματα όπως ο Πολυετής Δημοσιονομικός Προϋπολογισμός της Ε.Ε., η άμυνα και η διεύρυνση της Ένωσης.
Η συνεργασία Ελλάδας και Κύπρου είναι μια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης, ισότιμης συμμετοχής και ουσιαστικής ανταλλαγής εμπειριών και γνώσης. Η Ελλάδα αποτελεί πολύτιμο εταίρο και σύμμαχο σε αυτή την πορεία, την ίδια στιγμή όμως και η Κύπρος συμβάλλει με πρακτικές και πολιτικές που έχει αναπτύξει με επιτυχία στους δικούς της τομείς ευθύνης.
Όπως σημείωσε και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, «Κύπρος και Ελλάδα αποδεικνύουμε έμπρακτα ότι μαζί, μέσα από μια ενισχυμένη συνεργασία σε όλους τους τομείς, πετυχαίνουμε πολύ περισσότερα». Μια συνεργασία που έχει περάσει από τη θεωρία στην πράξη, που αποδίδει αποτελέσματα και στοχεύει στη βελτίωση της ζωής των πολιτών και στις δύο χώρες. Ήδη σηκώσαμε μανίκια και εργαζόμαστε για την 4η Διακυβερνητική Σύνοδο, η οποία θα πραγματοποιηθεί το φθινόπωρο του 2026 στην Κύπρο.
Η κυρία Ειρήνη Πική είναι υφυπουργός παρά τω Προέδρω.
