Της Shemaine Bushnell
Αν υπάρχει κάτι που έχει άφθονο η Κύπρος, αυτό είναι ο ήλιος. Και σύμφωνα με τον ειδικό στην καθαρή ενέργεια Ραμέζ Ναάμ, αυτό καθιστά το νησί ιδανικό για να ευημερήσει στην παγκόσμια στροφή προς την καθαρή ενέργεια — εφόσον επενδύσει στη σωστή τεχνολογία. Μιλώντας στο συνέδριο Green Agenda στο ξενοδοχείο Hilton στη Λευκωσία, ο Ναάμ έδωσε ένα δυνατό και αισιόδοξο μήνυμα: ο αγώνας κατά της κλιματικής αλλαγής δεν είναι μόνο θέμα περιορισμών. Είναι θέμα δυναμικής δράσης — και πρώτα απ’ όλα, επένδυσης σε τεχνολογίες που αλλάζουν ήδη τον κόσμο. Και στην κορυφή αυτής της λίστας βρίσκεται η ηλιακή ενέργεια.
«Η καθαρή ενέργεια δεν είναι φυσικός πόρος – είναι τεχνολογία», είπε στο κοινό. «Και η τεχνολογία γίνεται φθηνότερη όσο την αναπτύσσουμε».
Τα ορυκτά καύσιμα, εξήγησε, γίνονται πιο ακριβά και πιο δύσκολα στην εξόρυξη με την πάροδο του χρόνου. Αντίθετα, η ηλιακή και αιολική ενέργεια, οι μπαταρίες και τα ηλεκτρικά οχήματα — όσο περισσότερο επενδύουμε σε αυτά, τόσο πιο φθηνά γίνονται.
Πριν 20 χρόνια, η ηλιακή ενέργεια κόστιζε πάνω από 100 δολάρια το βατ. σήμερα, κοστίζει λιγότερο από 10 σεντς. Πρόκειται για μια εντυπωσιακή πτώση που αναμένεται να συνεχιστεί. Το 2004, οι παγκόσμιες επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια ήταν 33 δισ. δολάρια. πέρσι, ξεπέρασαν τα 2 τρισεκατομμύρια.
Ο Ναάμ χαρακτήρισε αυτή την περίοδο «αιώνα της ηλιακής ενέργειας». Η ηλιακή ενέργεια αναπτύσσεται πλέον ταχύτερα από κάθε άλλη πηγή στον κόσμο και είναι ήδη φθηνότερη από το ρεύμα από ορυκτά καύσιμα στις περισσότερες χώρες. Σε κάποιες περιπτώσεις, ένα ηλιακό πάνελ κοστίζει λιγότερο και από ένα κομμάτι περίφραξης! Από επιπλέοντα ηλιακά πάνελ σε υδάτινες επιφάνειες μέχρι σκιερά στέγαστρα για ζώα (που, όπως είπε χιουμοριστικά,«κάνουν και τη φροντίδα του κήπου»), το δυναμικό είναι τεράστιο — και η Κύπρος είναι στη σωστή θέση να το αξιοποιήσει.
Το μεγάλο εμπόδιο
Το 2023, η Κύπρος αναγκάστηκε να πετάξει το 29% της παραγόμενης ανανεώσιμης ενέργειας επειδή το δίκτυο δεν μπορούσε να τη διαχειριστεί ή να τη αποθηκεύσει.
«Στο μέλλον, η περίσσεια ενέργειας από την ηλιακή παραγωγή της ημέρας θα αποθηκεύεται σε οικιακά συστήματα μπαταριών», εξήγησε.
«Το βράδυ, τα σπίτια θα λειτουργούν με αυτήν την αποθηκευμένη ενέργεια.»
Τα καλά νέα; Όπως και τα ηλιακά πάνελ, έτσι και η τεχνολογία αποθήκευσης ενέργειας γίνεται όλο και πιο φθηνή. Όσο περισσότερες χώρες επενδύουν σε αυτές, τόσο μειώνεται το κόστος — καθιστώντας εφικτή την πρόσβαση σε καθαρή ενέργεια για τον απλό πολίτη, όλο το 24ωρο.
Και η ανάγκη είναι άμεση: η Κύπρος έχει σήμερα τις υψηλότερες τιμές ρεύματος στην Ευρώπη, επιβαρύνοντας χιλιάδες νοικοκυριά. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, περίπου 55.000 νοικοκυριά στην Κύπρο ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, πολλά από τα οποία πιέζονται ιδιαίτερα από το κόστος της ενέργειας. Η καθαρή, φθηνή ηλιακή ενέργεια μπορεί να προσφέρει πραγματική ανακούφιση – όχι μόνο για τον πλανήτη, αλλά και για τα οικονομικά των ανθρώπων.
Αλλάζουν και τα αυτοκίνητα
Ο Ναάμ αναφέρθηκε και στις ραγδαίες αλλαγές στην αγορά αυτοκινήτων:
Στην Κίνα, πάνω από το 50% των νέων αυτοκινήτων είναι πλέον ηλεκτρικά.
Και ένα νέο ηλεκτρικό μοντέλο της BYD — με κόστος μόλις 10.000 δολάρια — είναι τόσο φθηνό που θα μπορούσε να μεταμορφώσει την αγορά αυτοκινήτων. Προς το παρόν δεν διατίθεται στην Ευρώπη, αλλά βρίσκονται σε εξέλιξη σχετικές διαπραγματεύσεις.
Τέσσερις ιδέες για να ευημερήσουμε
Ο Ναάμ πρότεινε τέσσερις βασικές αρχές για να προσαρμοστούμε και να πετύχουμε:
1. Αναγνώρισε το σημείο καμπής – αλλά δράσε με σκοπό, όχι με πανικό.
2. Αγκάλιασε την ηλιακή ενέργεια και την αποθήκευση ως την πιο επεκτάσιμη λύση.
3. Επένδυσε στο μέλλον – από ηλεκτρικά οχήματα έως αναβάθμιση του δικτύου.
4. Στήριξε τολμηρές νέες ιδέες – όπως η δέσμευση άνθρακα ή η ηλιακή γεωμηχανική.
«Επενδύω σε ό,τι πιστεύω»
Μετά την ομιλία, του τέθηκε η εξής ερώτηση, «πώς δικαιολογεί το ταξίδι του με αεροπλάνο από την άλλη άκρη του κόσμου για να μιλήσει για την κλιματική αλλαγή;» απαντώντας το εξής, «κάνω μερικά πράγματα. Ναι, φυτεύω δέντρα και προωθώ την καθαρή ενέργεια. Αλλά κυρίως επενδύω. Βάζω πραγματικά χρήματα στην ηλιακή τεχνολογία – ακόμα και σε αμφιλεγόμενους τομείς όπως η γεωμηχανική. Και αγοράζω πιστώσεις άνθρακα για να αντισταθμίσω τις εκπομπές μου.»
Για τον Ναάμ, δεν είναι θέμα τελειότητας. Είναι θέμα πραγματικής δράσης, συνέπειας και προόδου.
Και ίσως αυτό να είναι και το μήνυμα για την Κύπρο: δεν χρειάζεται να περιμένουμε τον κόσμο να αλλάξει. Με τόσο ήλιο σχεδόν κάθε μέρα, τα εργαλεία υπάρχουν ήδη. Το μόνο που μένει είναι να συνδεθούμε και να τα αξιοποιήσουμε για όλους.
