Kathimerini.gr
Βασίλης Κωστούλας
Η ενδεικτική δήλωση Πούτιν ότι η Ρωσία προτίθεται να συνεργαστεί με την Ουκρανία για τη σύνταξη «ενός μνημονίου μιας πιθανής μελλοντικής ειρηνευτικής συμφωνίας» δεν πτόησε τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος μετά το άκαρπο τηλεφώνημα με τον Ρώσο πρόεδρο επέμεινε πως οι εμπόλεμες πλευρές «θα ξεκινήσουν αμέσως» διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός και τερματισμό του πολέμου.
Τη ρωσική μέθοδο της παραπλάνησης και το στοιχείο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, που είναι καθοριστικό για τις εξελίξεις στην Ουκρανία, περιγράφει στην «Κ» ο Ράσμους Νίλσον, λέκτορας Ρωσικής Εξωτερικής Πολιτικής στο University College of London, συγγραφέας του «Handbook of Russian Politics and Society» (Εγχειρίδιο για την πολιτική και την κοινωνία της Ρωσίας).
Προεκλογικά, ο Ντόναλντ Τραμπ υποσχέθηκε ότι θα τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία «μέσα σε 24 ώρες». Την περασμένη εβδομάδα δήλωσε ότι το ζήτημα δεν θα διευθετηθεί μέχρι να μιλήσει ο ίδιος με τον Βλαντιμίρ Πούτιν για να το συζητήσουν οι δυο τους.
Πριν από λίγες μέρες άλλαξε ξανά το αφήγημα. Επειτα από τη δίωρη τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο πρόεδρο, ο Αμερικανός πρόεδρος είπε ότι οι όροι μιας ειρηνευτικής συμφωνίας μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης μόνο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, ίσως και με τη βοήθεια του Βατικανού… υπό την έννοια ότι θα μπορούσε να φιλοξενήσει τις συνομιλίες.
Η επικοινωνία
Ποιο είναι όμως το βασικό συμπέρασμα από την περιβόητη τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ και Πούτιν; Στην πραγματικότητα, πώς διαμορφώνεται πια το σκηνικό για την προοπτική μιας συμφωνίας στην Ουκρανία;
«Βασικά, δεν θα έδινα ιδιαίτερη έμφαση σε αυτό το τηλεφώνημα. Η ουσία είναι ότι, μέχρι στιγμής, η αμερικανική κυβέρνηση έχει δείξει ελάχιστα σημάδια άσκησης πίεσης στη Ρωσία. Μέχρι –και αν– αυτό να συμβεί, το ρωσικό καθεστώς θα συνεχίσει ευχαρίστως τις άκαρπες συνομιλίες με την Αμερική. Είναι τόσο απλό», μας είπε ο Ράσμους Νίλσον.
Και τι είναι αυτό που επιδιώκει τελικά ο Πούτιν; «Από την οπτική της Ρωσίας, τέτοιες συνομιλίες έχουν δύο σκοπούς. Πρώτον, να δείξουν τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό ότι η Ρωσία έχει υπολογίσιμο ρόλο με σημασία στη διεθνή σκηνή. Δεύτερον, να αποκομίσουν οφέλη από τις Ηνωμένες Πολιτείες (βλ. χαλάρωση των κυρώσεων) με μικρό κόστος ή –εάν αυτό αποδειχθεί αδύνατο– να παραπλανήσουν την Αμερική έως ότου ο Τραμπ να χάσει το ενδιαφέρον του για τη σύγκρουση».
Ενα ερώτημα είναι κατά πόσον ο χρόνος λειτουργεί πλέον υπέρ ή κατά της Ρωσίας, με βάση τις αντοχές της Μόσχας σε στρατιωτικούς και οικονομικούς όρους.
Κερδισμένοι
«Παρά την επιδείνωση των κοινωνικοοικονομικών προοπτικών στη Ρωσία, σημαντικά τμήματα της εγχώριας ελίτ συνεχίζουν να κερδίζουν χρήματα από τον πόλεμο. Την ίδια ώρα, ο Πούτιν εξακολουθεί να ελπίζει ότι οι σύμμαχοι της Ουκρανίας, ιδίως στην Ευρώπη, θα χάσουν την πίστη τους στο Κίεβο», θεωρεί ο ερευνητής της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής.
Το βέβαιο είναι ότι, μέσα σε αυτό το σκηνικό, περιορίζονται συστηματικά τα περιθώρια ελιγμών από την πλευρά του Ουκρανού προέδρου. «Υπ’ αυτές τις συνθήκες, οι καλύτερες πιθανότητες για τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι να καταφέρει να διατηρήσει τη σύγκρουση και τα διακυβεύματά της στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής – ιδιαίτερα της δυτικής κοινής γνώμης».
