Του Απόστολου Τομαρά
Επιφυλακτικότητα και σκεπτικισμό αφήνει πίσω της η πανδημία, έναν χρόνο μετά την εμφάνιση του ιού. Οι προσδοκίες που δημιουργήθηκαν από τα εμβόλια, ως ένα αποτελεσματικό εργαλείο επιστροφής στην κανονικότητα, για την ώρα τείνουν να χαρακτηριστούν υπέρμετρες, αν ληφθεί υπόψη η ευρωπαϊκή πραγματικότητα και όχι μόνο. «Η επιδημιολογική κατάσταση παραμένει σοβαρή επίσης υπό το φως των προκλήσεων που θέτουν οι μεταλλάξεις» είναι η αποτίμηση των 27, η οποία έρχεται να συμπληρώσει τις αποφάσεις που λαμβάνονται σε επίπεδο κρατών. Η παράταση των περιοριστικών μέτρων σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες είναι απότοκο της έξαρσης της πανδημίας, παρά τα εμβολιαστικά προγράμματα που είναι σε εξέλιξη. Υπό το πρίσμα αυτό, ο μήνας Απρίλιος θεωρείται κομβικής σημασίας για την εξέλιξη της πανδημίας και τις επιπτώσεις σε υγειονομικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
Η Κύπρος αποτελεί μια μικρογραφία της ευρωπαϊκής εξελικτικής πορείας της πανδημίας, παρά τις αισιόδοξες εκτιμήσεις για την υλοποίηση του εμβολιαστικού προγράμματος του πληθυσμού μέχρι τoν ερχόμενο Μάιο. Όπως και σε μεγάλες χώρες, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Πορτογαλία, έτσι και στην Κύπρο οι φόβοι για ανατροπή των σχεδιασμών παραμένουν. Τα δύο ζητήματα που παρακολουθούνται επισταμένως είναι οι επιδημιολογικοί δείκτες, που συνεχίζουν να παραμένουν επιβαρυμένοι και η υλοποίηση, εντός των χρονοδιαγραμμάτων, των εμβολιασμών. Ωστόσο, αυτό που φαίνεται να προκαλεί σκεπτικισμό είναι οι ενδεχόμενες οικονομικές επιπτώσεις από παράγοντες που έχουν να κάνουν με την πορεία της πανδημίας εκτός Κύπρου και σε χώρες οι οποίες επηρεάζουν ζωτικούς τομείς της οικονομίας, όπως ο τουρισμός.
Η βρετανική μετάλλαξη
Στο πρώτιστο ζήτημα της πανδημίας, το υγειονομικό, τα επιδημιολογικά στοιχεία από τον περασμένο Δεκέμβριο μέχρι σήμερα αποτυπώνουν τους λόγους για τους οποίους εκφράζονται έντονες ανησυχίες σε πολιτικό και επιδημιολογικό επίπεδο. Η βρετανική μετάλλαξη του ιού που έχει θέσει σε κινητοποίηση την Ε.Ε. παρουσιάζει αυξητική τάση και στην Κύπρο. Από τα τέλη του περασμένου Δεκεμβρίου το ποσοστό ανίχνευσης του βρετανικού στελέχους έχει εκτοξευθεί. Με βάση στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), η εξέλιξη της βρετανικής μετάλλαξης είναι αυξητική, όπως φαίνεται και στο γράφημα της «Κ». Ενώ τον ερχόμενο Ιανουάριο το ποσοστό εμφάνισης ήταν στο 0%, αρχές Μαρτίου εκτοξεύθηκε στο 91%. Στα επιμέρους στοιχεία των δειγμάτων που στάλθηκαν στον ECDC, φαίνεται πως η βρετανική παραλλαγή του ιού έκανε την εμφάνισή της στην Κύπρο το πρώτο δεκαπενθήμερο του Φεβρουαρίου και σε 5 από τα 16 δείγματα, ποσοστό 31,25%. Το επόμενο εικοσαήμερο η εικόνα επιβαρύνθηκε ακόμη περισσότερο με τον εντοπισμό της βρετανικής μετάλλαξης σε 40 από τα 44 δείγματα που στάλθηκαν στον ECDC, ποσοστό 91%.
Η Λεμεσός
Οι επιστημονικές διαπιστώσεις ότι η βρετανική μετάλλαξη είναι πιο επιθετική, προκαλεί περίπου 60% μεγαλύτερη μετάδοση του ιού και σε πολλές περιπτώσεις ευθύνεται για την αύξηση των κρουσμάτων εντός της κοινότητας, σε συνδυασμό με τον γεωγραφικό προσδιορισμό των κρουσμάτων, αποκαλύπτει την ιδιαίτερη προσοχή με την οποία παρακολουθείται η επιδημιολογική πορεία της Λεμεσού. Από τα 45 δείγματα, στα οποία ταυτοποιήθηκε η βρετανική μετάλλαξη, τα 44 αφορούν θετικά περιστατικά από την επαρχία Λεμεσού (σύνολο δειγμάτων που εξετάστηκαν 73) και το ένα αφορά θετικό περιστατικό από την επαρχία Πάφου (σύνολο δειγμάτων που εξετάστηκαν 5). Επίσης, αυτό το οποίο καταγράφεται από τον ECDC είναι ότι μέχρι στιγμής, η αλληλουχία στελεχών του ιού SARS CoV-2 ήταν επιτυχής σε 461 δείγματα, στα 177 εκ των οποίων ταυτοποιήθηκε η βρετανική παραλλαγή του ιού, ποσοστό 38,39%.
Τα εμβόλια
Σε μια προσπάθεια να αντιμετωπισθούν βραχυπρόθεσμα ζητήματα, όπως οι αντοχές του συστήματος υγείας, αλλά και μακροπρόθεσμα που σχετίζονται με την οικονομία, η Κύπρος συνεχίζει να πραγματοποιεί αγώνα δρόμου προκειμένου μέχρι τον ερχόμενο Μάιο να έχει πραγματοποιήσει συνολικά 300 χιλιάδες εμβολιασμούς με την πρώτη δόση. Ένας στόχος που σε συνδυασμό και με άλλους εξωγενείς παράγοντες θα επιτρέψει να μην επαναληφθεί η εικόνα που παρουσίαζε η Κύπρος το περσινό καλοκαίρι. Στο κομμάτι που αφορά τις προσπάθειες που καταβάλλονται σε τοπικό επίπεδο, τα εμβόλια αποτελούν το βασικό όπλο. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, η Κύπρος έχει προχωρήσει σε παραγγελίες εμβολίων που ανέρχονται σε 3,5 εκατ. δόσεις, ποσότητα που υπερκαλύπτει τις πληθυσμιακές ανάγκες και θα καταστήσει δυνατό τον εμβολιασμό 1,7 εκατ. ατόμων. Όπως φαίνεται και στο γράφημα της «Κ», το εμβολιαστικό πρόγραμμα στηρίζεται επί το πλείστον στα εμβόλια της AstraZeneca, της Pfizer και της Moderna. Ένα άλλο στοιχείο που φαίνεται ότι μπορεί να μειώσει τις πιέσεις από τα προβλήματα που παρουσιάσθηκαν με τις παραδόσεις εμβολίων, κυρίως από την AstraZeneca, είναι η αναμενόμενη παράδοση εμβολίων των εταιρειών Sanofi-GSK, Johnson & Johnson, CureVac. Η ενημέρωση που υπάρχει από τις παρασκευάστριες εταιρείες είναι πως εντός Μαρτίου αρχές Απριλίου θα αποσταλούν στην Κύπρο πέραν των 160.000 δόσεων των τριών εμβολίων, με τη ροή να αυξάνεται το 2ο τρίμηνο του έτους.
Πλάνο κάλυψης των κενών από AstraZeneca
Με δεδομένα τα προβλήματα που παρουσιάσθηκαν με τις παραδόσεις της AstraZeneca, οι υγειονομικές αρχές στην Κύπρο έχουν προχωρήσει στην ετοιμασία σεναρίων αναπροσαρμογής του προγράμματος εμβολιασμών. Στην περίπτωση που η εταιρεία δεν ανταποκριθεί στις παραδόσεις μέσα στον Απρίλιο, η Κύπρος θα στηριχθεί στα εμβόλια της Pfizer, οι παραδόσεις των οποίων παρουσιάζουν σταθερότητα. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, καταβάλλεται προσπάθεια σε ευρωπαϊκό επίπεδο να επισπευσθούν οι παραδόσεις εμβολίων της Pfizer, οι οποίες παρά το γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα είναι αυξημένες, είναι αμφίβολο αν θα καλύψουν στο 100% τα όποια κενά προκληθούν. Σε ό,τι αφορά την Pfizer, την ερχόμενη εβδομάδα αναμένονται δύο παραδόσεις ποσοτήτων. Όπως έλεγε στην «Κ» πηγή με γνώση του προγράμματος εμβολιασμού, από τις παραδόσεις εμβολίων του επόμενου διαστήματος θα εξαρτηθεί εάν θα υλοποιηθεί ο στόχος για εμβολιασμό 300 χιλιάδων ατόμων μέχρι τον ερχόμενο Μάιο, τουλάχιστον με την πρώτη δόση του εμβολίου. Στόχος, ο οποίος θεωρείται σημαντικός, πρώτον για την εκτόνωση της πίεσης που ασκεί η πανδημία στο σύστημα υγείας και δεύτερον προκειμένου να δοθεί προς τα έξω το μήνυμα πως η Κύπρος αποτελεί έναν ασφαλή υγειονομικό προορισμό, για όσους θα την επισκεφθούν μέσα στο καλοκαίρι.
