Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Μετά από το «lock down» σε αρκετούς επιχειρηματικούς τομείς στην Κύπρο από τα τέλη Νοεμβρίου, σειρά έχει το «ξεκλείδωμα» της χώρας, με την οικονομία να παίζει μεγάλο ρόλο στις αποφάσεις που πάρθηκαν για το επόμενο διάστημα. Κύριοι στόχοι σχετικά με «αριθμούς» δεν υπάρχουν, υπάρχουν μόνο δεδομένα τα οποία προκύπτουν από την οικονομική δραστηριότητα του κάθε τομέα. Και τα δεδομένα έχουν ως εξής: Το λιανικό εμπόριο έχει μερίδιο στην προστιθέμενη αξία 5,6%, μερίδιο στην απασχόληση 9,4% και συνεισφορά στα κρατικά έσοδα σε ποσοστό 12%. Οι όποιες προβλέψεις για το άνοιγμα και τη στρατηγική που ακολουθείται σε σχέση με τους επιχειρησιακούς τομείς δεν υφίστανται, διότι η ιστορία έδειξε πως ένα δεύτερο κύμα ανέτρεψε όλους τους σχεδιασμούς. Όπως διαρρέει από τεχνοκράτες του Υπουργείου Οικονομικών, το μήνυμα έχει δοθεί πως οι οικονομίες δεν αντέχουν κλειστές, έτσι και η κυπριακή. Γι’ αυτό την προσεχή Δευτέρα θα δοθεί πράσινο φως ώστε να λειτουργήσει το λιανικό εμπόριο, εξαιρουμένων των επιχειρήσεων που στεγάζονται εντός εμπορικών κέντρων/πολυκαταστημάτων (malls), που, όπως πληροφορούνται, σε συνδυασμό με την επιδημιολογική ομάδα, με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα, θα επαναξιολογούνται οι αποφάσεις σχετικά με τη χρονική μετάβαση στις επόμενες φάσεις καθώς και η επαναλειτουργία δραστηριοτήτων. Το κλειστό λιανικό εμπόριο είναι μία μεγάλη «ζημιά» για την οικονομία και για την κυκλοφορία του χρήματος εντός της χώρας, γι’ αυτό και το άνοιγμά του αναμένεται να συμβάλει τα μέγιστα. Το συντηρητικό ξεκλείδωμα της οικονομίας λοιπόν αναμένεται να έχει λιγότερες ανοιχτές δραστηριότητες σε σχέση με το ξεκλείδωμα της πρώτης φάσης του Μαΐου του 2020.
Ερωτηματικά παραμένουν για επαναλειτουργία λαϊκών αγορών, πλανοδιοπωλήσεων και παζαρακίων που εντάσσονται στο λιανικό. Ο συνδυασμός του ανοίγματος του λιανικού εμπορίου σε συνδυασμό με τον ανοιχτό τομέα των κατασκευών, δίνουν μαζί το 28% των συνολικών συνεισφορών των κρατικών εσόδων. Σημειώνεται πως οι κατασκευές συνεισφέρουν το 16% των κρατικών εσόδων. Η κυβέρνηση εξάλλου στηρίζει κοντά στον ένα χρόνο, 10 μήνες για την ακρίβεια, την οικονομία με όσα όπλα έχει, ωστόσο αποδεικνύεται πως όσο πιο καθολικό το «lock down» τόσο πιο κοστοβόρο. Την ίδια ώρα, θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας πως με την κανονικότητα, που θα έρθει μετά τον εμβολιασμό στα κράτη θα επανέλθουν οι δημοσιονομικοί κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα πρέπει να βρουν την Κύπρο με δημόσιο χρέος το οποίο να μπορεί και να εξυπηρετήσει.
Τα δεδομένα του λιανικού
Δεν θα επανεκκινήσει όλο το λιανικό εμπόριο, θα ανοίξει μόνο ένα κομμάτι του. Θα ανοίξουν καταστήματα τα οποία είναι κάτω των 500 τετραγωνικών μέτρων, άρα τα δεδομένα τα οποία παρουσιάζονται ισχύουν για όλο το λιανικό, αν λειτουργούσαν για παράδειγμα και τα mall. Σύμφωνα με τη μελέτη για τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων και επανεκκίνηση της οικονομίας μετά το πρώτο «lock down», «ο τομέας του χονδρικού και λιανικού εμπορίου αποτελεί τον μεγαλύτερο τομέα τόσο σε Προστιθέμενη Αξία (ΠΑ), ύψους €1.948 εκ. το 2017 το οποίο αντιστοιχεί σε 11,2 % , όσο και σε απασχόληση, με 67.471 εργαζόμενους ή ως ποσοστό στο σύνολο της απασχόλησης φθάνει το 16,6%». Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, «ο υποτομέας του λιανικού εμπορίου (εξαιρουμένων των αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών) αντιστοιχεί περίπου στο 50% της ΠΑ του τομέα του λιανικού και χονδρικού εμπορίου. Η απασχόληση ανέρχεται σε 38.303 άτομα, ή ως ποσοστό στο σύνολο της απασχόλησης φθάνει το 9,4% με σύνολο 9.438 επιχειρήσεων, ενώ το μερίδιο στα κρατικά έσοδα ανέρχεται στο 12%». Μαζί όμως με το λιανικό εμπόριο αναμένεται να λειτουργήσουν τα κομμωτήρια και τα ινστιτούτα αισθητικής. Η έκθεση αναφέρει πως «απασχολούν γύρω στα 5.484 άτομα σε ένα σύνολο 4.127 επιχειρήσεων, συνεισφέροντας γύρω στο 1% στην ΠΑ».
Με βλέμμα στον τουρισμό
Ενόσω υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για τον εμβολιασμό του πληθυσμού στο εσωτερικό, από οικονομικής σκοπιάς υπάρχει και μεγάλο ενδιαφέρον για τους εμβολιασμούς και την επιδημιολογική πορεία των άλλων κρατών. Αν και τη δεδομένη περίοδο δεν αναμένεται κάποια άφιξη τουριστικού ρεύματος, για την ακρίβεια έχουν σταματήσει παγκοσμίως όλες οι επιχειρηματικές δραστηριότητες που σχετίζονται με τον τουρισμό, η Κύπρος προσβλέπει σε ένα καλό καλοκαίρι από τουριστικής σκοπιάς. Το προηγούμενο καλοκαίρι ο τουρισμός απέδωσε τα ελάχιστα για την Κύπρο και τα έσοδα περιορίστηκαν στα 120 – 150 εκατ. ευρώ. Ο τομέας υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης, δηλαδή τα ξενοδοχεία και εστιατόρια, συνεισφέρουν το 7,1% της συνολικής ΠΑ. Ο τομέας απασχολεί γύρω στα 47.134 άτομα, δηλαδή είναι ο 2ος μεγαλύτερος σε αριθμό εργοδοτουμένων και αριθμό επιχειρήσεων. Τα ξενοδοχεία συνεισφέρουν το 4% της συνολικής ΠΑ και απασχολούν 21.659 άτομα.
Οι εισηγήσεις που τέθηκαν από την επιστημονική συμβουλευτική ομάδα για την αντιμετώπιση της πανδημίας, είχαν κλειδί την χρησιμοποίηση των rapid tests. Η φιλοσοφία και σκοπός του σχεδίου για επανεκκίνηση σε συνδυασμό με το «Σχέδιο Νίκη» είναι η αξιοποίηση της τρέχουσας περιόδου «lock down» του πληθυσμού μέχρι τις 31/1/21 με τις ισχύουσες ελάχιστες απαραίτητες μετακινήσεις (π.χ. για αγορά τροφίμων, φαρμάκων, παροχή ιατρικών υπηρεσιών κλπ, σύμφωνα με την δήλωση κατ΄ εξαίρεση μετακίνησης πολιτών). Ταυτόχρονα θα αρχίσει η εφαρμογή Rapid Ag Test έτσι ώστε μετά από διπλό αρνητικό Rapid Ag test, να γίνει ασφαλώς εφικτή η επάνοδος - σε όσους είναι αρνητικοί - στο χώρο εργασίας με όλες τις ελευθερίες διακίνησης, με την προϋπόθεση ότι θα συνεχίσουν να ελέγχονται ανά εβδομάδα ώστε να διασφαλίσουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό την συνέχεια της διακίνησης τους με επαναλαμβανόμενα αρνητικά Rapid Ag test.
Ένεση 200 εκατ. στην αγορά
Μαζί με το πλάνο επανεκκίνησης της οικονομίας το κράτος προετοίμασε αρχές Ιανουαρίου και μέτρα για μετριασμό των επιπτώσεων στους τομείς που θα υποστούν το μεγαλύτερο πλήγμα και στήριξη βιώσιμων επιχειρήσεων μέσω υφιστάμενων σχεδίων και χορηγιών. Όπως κατέγραψε η διαδικτυακή «Κ» από την Δευτέρα, από αρχές Φεβρουαρίου αναμένεται να δοθούν τα πρώτα τσεκ προς τις επιχειρήσεις, σχέδιο που θα κοστίσει στο κράτος 200 εκατ. ευρώ και θα αφορά 30.000 δικαιούχους. Σκοπός του σχεδίου είναι η κάλυψη ενοικίων, δόσεων, ή άλλων λειτουργικών εξόδων των επιχειρήσεων και των αυτοτελώς εργαζομένων. Το ύψος της επιδότησης, υπολογίζεται με ειδικό αλγόριθμο με βάση πρώτον, τον αριθμό των βδομάδων που η επιχείρηση τελεί υπό μερική ή ολική αναστολή λειτουργίας, ή που έχει επηρεαστεί από την πανδημία λόγω της φύσης της οικονομικής δραστηριότητας. Δεύτερον, την επιβολή ποσοστού επί του μέσου εβδομαδιαίου κύκλου εργασιών της κάθε επιχείρησης για το 2019 αναλόγως με το ύψος της μείωσης του κύκλου εργασιών της το 2020, σε σχέση με το μέσο εβδομαδιαίο κύκλο εργασιών ανά βδομάδα του 2019. Τρίτον, για επιχειρήσεις που συστάθηκαν εντός 2020 η βάση σύγκρισης είναι ο μέσος εβδομαδιαίος κύκλος εργασιών του υποτομέα / τομέα δραστηριοποίησης τους του 2019. Τέταρτον, για επιχειρήσεις που αναστέλλεται ή επηρεάζεται η δραστηριότητα τους εντός του 2021 και είναι υποκείμενες σε ΦΠΑ η βάση υπολογισμού είναι ο μέσος όρος του εβδομαδιαίου κύκλου εργασιών τους τον Ιανουάριο του 2020. Πέμπτον, για σκοπούς υπολογισμού της ενίσχυσης, ο κύκλος εργασιών της περιόδου Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου 2019 και Ιανουαρίου του 2021 θα υπολογιστεί ως μηδενικός. Σημειώνεται πως, το ανώτατο ύψος επιδότησης καθορίζεται στις €300.000 και το ελάχιστο στις €1.000. Τέλος, τα σχέδια του Υπουργείου Εργασίας για επιδότηση της εργασίας συνεχίζουν να ισχύουν.
Έντυπη Έκδοση
