Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου περιλαμβάνει κοστολογημένες μεταρρυθμίσεις και δημόσιες επενδύσεις με ορίζοντα υλοποίησης μέχρι το 2026. Ωστόσο, αρκετά κεφάλαια πρέπει να ανοίξουν πριν από το τέλος του 2021 με τα συνολικά νομοσχέδια που θα πρέπει να ψηφιστούν μέχρι το κλείσιμο της Βουλής τον προσεχή Δεκέμβριο να φτάνουν τα δεκαπέντε (15) συν επτά (7) που θα υποβληθούν στο Σχέδιο Δράσης.
Παρά το ότι θα δοθούν, όπως έγραψε η «Κ» σε προηγούμενο ρεπορτάζ της, 156 εκατομμύρια ευρώ ως προκαταβολή πιθανότατα στο δεύτερο μισό του Αυγούστου, η διασφάλιση της εκταμίευσης των πόρων θα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την επίτευξη των στόχων και οροσήμων που έχουν τεθεί για κάθε μία από τις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνει το Σχέδιο. Η νέα σύνθεση της Βουλής των Αντιπροσώπων έχει ενώπιόν της μεγάλα ζητήματα που πρέπει να συζητήσει, άρα και να ψηφίσει μέχρι το τέλος του 2021. Η κλιματική ουδετερότητα, η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, η μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης, η καταπολέμηση της διαφθοράς και η διασφάλιση της δημοσιονομικής και χρηματοοικονομικής σταθερότητας είναι τα πέντε (5) κεφάλαια που θα ανοίξουν και που θα πρέπει να ψηφιστούν νομοσχέδια που σχετίζονται με αυτούς τους τομείς. Άκρως σημαντική, λοιπόν, θα είναι η επίτευξη συναίνεσης μεταξύ των κομμάτων και να γίνει έγκαιρη ψήφιση των νομοσχεδίων που επηρεάζουν την υλοποίηση του πλάνου του Ταμείου Ανάκαμψης για να αποταμιευθούν όσο περισσότερα χρήματα είναι εφικτό. Υπενθυμίζεται πως η Κύπρος μπορεί να λάβει μέχρι το 2026 κονδύλια ύψους 1 δισεκατομμυρίου ευρώ, αλλά και δανεισμό 230 εκατομμυρίων ευρώ μέσω του προγράμματος του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Τα νομοσχέδια που πρέπει να ψηφιστούν για τα ανωτέρω θέματα είναι «παλιές αμαρτίες», διότι πολλά από αυτά αφορούν μεταρρυθμίσεις που έχουν κατατεθεί και βρίσκονται στα «συρτάρια» της Βουλής ακόμα και από το 2017. Υπάρχουν νομοσχέδια που αφορούν τους πέντε (5) προαναφερθέντες άξονες από το 2019, το 2020, αλλά ακόμα και «φρέσκα», όπως λίγο πριν από τη διάλυση της προηγούμενης σύνθεσης Βουλής των Αντιπροσώπων.
Κλιματική ουδετερότητα
Μέχρι το Δεκέμβριο του 2021 θα πρέπει να έχουν ψηφιστεί ένα συν δύο (1+2) νομοσχέδια για την κλιματική ουδετερότητα, ενεργειακή απόδοση και διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας – ΑΠΕ. Το πρώτο νομοσχέδιο τιτλοφορείται ως «Ο περί Ρύθμισης της Αγοράς Ηλεκτρισμού (Τροποποιητικός) Νόμος του 2021» και βρίσκεται ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων από τις 23 Απριλίου 2021. Το νομοσχέδιο αφορά στην ανεξαρτητοποίηση του Κυπριακού Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς (TSOC) από την αρμόδια Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου για να διευκολύνει το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στον ανταγωνισμό και την προώθηση της υιοθέτησης και χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το κεφάλαιο της κλιματικής ουδετερότητας δεν περιορίζεται μόνο στο πιο πάνω νομοσχέδιο, αλλά περιλαμβάνει και άλλες τομές που αφορούν πράσινη φορολογία, διαδικτυακό One-StopShop και δημιουργία κανονιστικού πλαισίου για αποθήκευση ενέργειας. Όσον αφορά στην αποθήκευση, στο επόμενο διάστημα αναμένεται να κατατεθούν δύο νομοσχέδια ενώπιον της Βουλής για κανόνες μεταφοράς και διανομής (ΚΔΜ) και κανόνες αγοράς ηλεκτρισμού (ΚΑΗ). Προς στιγμήν υποχρέωση έχει η Κύπρος να ψηφίσει μέχρι τον Δεκέμβρη του 2021 τα νομοσχέδια που αφορούν στην ανεξαρτητοποίηση και στην αποθήκευση. Τα νομοσχέδια που βρίσκονται στον άξονα της κλιματικής ουδετερότητας και της ενεργειακής απόδοσης, θα «ξεκλειδώσουν» κάποια στιγμή μέχρι το 2026 συνολικά 269 εκατ. ευρώ.
Δημόσια Διοίκηση
Μέχρι τον Δεκέμβριο θα πρέπει να έχουν ψηφιστεί τρία συνολικά νομοσχέδια που αφορούν στην μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης. Ο λόγος για νομοσχέδια που έχουν κατατεθεί από τις 11 Οκτωβρίου του 2019 και βρίσκονται ακόμα «υπό συζήτηση». Τα τρία νομοσχέδια τιτλοφορούνται ως «Ο περί Δημόσιας Υπηρεσίας (Τροποποιητικός) Νόμος», «Ο περί Αξιολόγησης Υποψηφίων για Προαγωγή, Διατμηματική Προαγωγή και Πρώτο Διορισμό και Προαγωγή στη Δημόσια Υπηρεσία Νόμος» και «Οι περί Δημόσιας Υπηρεσίας (Αξιολόγηση Υπαλλήλων) Κανονισμοί». Στόχος των νομοσχεδίων και κανονισμών είναι η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και βελτίωση των διαδικασιών και της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης για καλύτερη χάραξη και εφαρμογή πολιτικής. Στόχος επίσης είναι η εισαγωγή νέου πλαισίου για την αξιολόγηση και επιλογή των υποψηφίων για την πλήρωση κενών θέσεων στη δημόσια υπηρεσία και νέων κανονισμών για την αξιολόγηση των επιδόσεων των εργαζομένων. Οι μεταρρυθμίσεις μέσω των ανωτέρω νομοσχεδίων αφορούν στον εξορθολογισμό του συστήματος βάρδιας μέσω της εφαρμογής ενός εκ περιτροπής συστήματος, το οποίο θα διασυνδεθεί με το μηχανογραφημένο σύστημα διαχείρισης επιχειρησιακών πόρων (σύστημα ERP) του Γενικού Λογιστηρίου που θα ξεκλειδώσει 0,5 εκατ. ευρώ, η ψηφιοποίηση της νομοθετικής διαδικασίας, ανάπτυξη ολοκληρωμένης πλατφόρμας σύνταξης νομοθεσίας και βάσης δεδομένων που θα «ξεκλειδώσουν» 1,7 εκατ. ευρώ και τέλος, ο κόμβος μοντελοποίησης οικονομικής πολιτικής με νέα μοντέλα, εργαλεία και δεδομένα για ανάλυση και αξιολόγηση της οικονομικής πολιτικής που θα ξεκλειδώσουν 1,4 εκατ. ευρώ.
Tοπική αυτοδιοίκηση
Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2021 θα πρέπει να έχουν ψηφιστεί δύο συνολικά νομοσχέδια που σχετίζονται με την μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης και του χωροταξικού σχεδιασμού. Τα δύο νομοσχέδια αυτά έχουν κατατεθεί από τις 13 Μαρτίου 2020 στην Βουλή των Αντιπροσώπων και τιτλοφορούνται ως «Ο περί Κοινοτήτων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2020» και «Ο περί Δήμων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2020. Μέσω αυτών των μεταρρυθμιστικών νομοσχεδίων, αναμένεται να γίνει νέο νομοθετικό πλαίσιο για τις τοπικές αρχές και σχετικά μέτρα στήριξης που θα ξεκλειδώσουν 0,8 εκατ. ευρώ, και αστικός αναδασμός (urban land consolidation) - πολεοδομικός ανασχεδιασμός για την ορθολογική διαχείριση και αξιοποίηση της γης που θα ξεκλειδώσουν 0,5 εκατ. ευρώ. Οι επενδύσεις που σχετίζονται με αυτές τις μεταρρυθμίσεις είναι πολλαπλάσιας αξίας.
Καταπολέμηση της διαφθοράς
Ταυτόχρονα, μέχρι το Δεκέμβριο του 2021 θα πρέπει να έχει ανοίξει το καίριο ζήτημα για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Τα νομοσχέδια που θα πρέπει να ψηφιστούν μέχρι να κλείσει η Βουλή για Χριστούγεννα είναι δύο και είναι κατατεθειμένα ενώπιόν της το ένα από τις 14 Μαΐου του 2019 και το άλλο από τις 18 Μαΐου του 2017. Τα δύο νομοσχέδια τιτλοφορούνται ως «Ο περί της Διαφάνειας στις Διαδικασίες Λήψης Δημοσίων Αποφάσεων και Συναφών Θεμάτων Νόμος του 2019» (lobbying και θεμάτων ασυμβίβαστου) και «Ο περί Αναφοράς Πράξεων Διαφθοράς Νόμος του 2017» (για την προστασία όσων αποκαλύπτουν στοιχεία που σχετίζονται με πράξεις διαφθοράς). Γενικότερα για την καταπολέμηση της διαφθοράς οι στόχοι όπως καταγράφονται είναι η βελτίωση του νομοθετικού και θεσμικού πλαισίου για καταπολέμηση της διαφθοράς και η σύσταση νέου Φορέα - Αρχής για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Η βελτίωση του νομοθετικού και θεσμικού πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς θα ξεκλειδώσει 4,5 εκατ. ευρώ, ενώ το σχέδιο χορηγιών αναφορικά με την πιστοποίηση (ISO) οργανισμών του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην ανάπτυξη και εφαρμογή συστημάτων διαχείρισης για καταπολέμηση της δωροδοκίας και της διαφθοράς θα ξεκλειδώσει 2 εκατ. ευρώ.
Χρηματοοικονομική σταθερότητα
Μέχρι το τέλος του παρόντος έτους, δηλαδή Δεκέμβρη του 2021 θα πρέπει να «κλείσει» και το κεφάλαιο που αφορά στη διασφάλιση της δημοσιονομικής και χρηματοοικονομικής σταθερότητας. Συνολικά πέντε νομοσχέδια που έφτασαν ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων το Μάρτιο του 2021 με διαφορά τριών ημερών μεταξύ τους (5 Μαρτίου τα τρία εξ αυτών και 8 Μαρτίου τα άλλα δύο) θα πρέπει να συζητηθούν από την αρμόδια Επιτροπή και να ψηφιστούν στην Ολομέλεια. Τα πέντε νομοσχέδια τιτλοφορούνται ως «Ο περί Αγοραπωλησίας Πιστωτικών Διευκολύνσεων και για Συναφή Θέματα (Τροποποιητικός) Νόμος του 2021», «Ο περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2021», «Ο περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2021», Ο Περί Φορολογίας του Εισοδήματος (τροποποιητικός) (Αρ.1) Νόμος του 2021» και «Ο περί Έκτακτης Εισφοράς για την Άμυνα της Δημοκρατίας (τροποποιητικός) (Αρ.2) Νόμος του 2021». Για τη διασφάλιση της δημοσιονομικής και χρηματοοικονομικής σταθερότητας τα νομοσχέδια αποσκοπούν στη δημιουργία Πλαισίου και Σχεδίου δράσης για την αντιμετώπιση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων – ΜΕΔ, αλλά και στην αντιμετώπιση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού – ATP. Όλο το πακέτο των νομοσχεδίων που αφορούν στη διασφάλιση της δημοσιονομικής και χρηματοοικονομικής σταθερότητας θα ξεκλειδώσουν 44,5 εκατ. ευρώ.
Τέλος του 2021 αρχίζει η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος
Αν και η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος στην Κύπρο είναι νευραλγικής σημασίας και θα έπρεπε να έχει γίνει από «μνημονιακής» ή έστω, «μεταμνημονιακής περιόδου», βάσει του σχεδιασμού των μεταρρυθμίσεων που έχουμε αποστείλει ως χώρα, θα γίνει το πρώτο βήμα στα τέλη του έτους. Τα επτά (7) συνολικά νομοσχέδια που βρίσκονται στα «συρτάρια» της Βουλής ακόμα και από τις αρχές του 2019 (στέλνονταν από Ιανουάριο μέχρι και Μάιο του 2019), όπως προκύπτει, συμπεριλαμβάνονται στο Σχέδιο Δράσης που θα υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Δεκέμβριο του 2021, με στόχο να επιτευχθεί η δέσμευση της Κυπριακής Δημοκρατίας για μείωση των καθυστερημένων υποθέσεων κατά 20% μέχρι τον Ιούνιο 2024 και κατά 40% μέχρι τον Ιούνιο 2026. Τα αναθεωρημένα νομοσχέδια που αφορούν στη μεταρρύθμιση της δευτεροβάθμιας δικαιοδοσίας - μεταρρύθμιση και εκσυγχρονισμό της δομής και της λειτουργίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, με τη δημιουργία ξεχωριστού Εφετείου για την αντιμετώπιση των καθυστερημένων υποθέσεων – backlog είναι τα εξής: «Ο περί της Δέκατης Έκτης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2021», «Ο περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2021» και «Ο περί Δικαστηρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2021». Τα νομοσχέδια για την ίδρυση και λειτουργία Εμπορικού Δικαστηρίου και Ναυτοδικείου στην Κύπρο είναι τα εξής: «Ο περί Εμπορικού Δικαστηρίου και Ναυτοδικείου Νόμος του 2019» και «Ο περί Δικαστηρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2019». Συν τοις άλλοις, ενώπιον της Βουλής βρίσκεται το νομοσχέδιο που τιτλοφορείται ως, «Ο περί Δικαστηρίων (Τροποποιητικός) (Αρ. 6) Νόμος του 2019 - για την επέκταση των κλιμάκων δικαιοδοσίας του Ανώτερου Επαρχιακού Δικαστή και του Επαρχιακού Δικαστή» και «Ο περί Δικαστηρίων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2019 - για τη δημιουργία, στα πλαίσια του Επαρχιακού Δικαστηρίου, νέας ειδικής δικαιοδοσίας εκδίκασης διαφορών που προκύπτουν από ή σε σχέση με πιστωτικές διευκολύνσεις ή αξιόγραφα.
Όσον αφορά στη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, στόχος είναι να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα και λειτουργικότητα της δικαιοσύνης, με τον ψηφιακό μετασχηματισμό των δικαστηρίων να «ξεκλειδώνει» συνολικά 10,9 εκατ. ευρώ από το Ταμείο. Η εκπαίδευση των δικαστών και του προσωπικού των δικαστηρίων θα «ξεκλειδώσει» 0,2 εκατ. ευρώ και η αναβάθμιση της υποδομής των δικαστηρίων, 2,5 εκατ. ευρώ.
Έντυπη Έκδοση
