Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Ο νέος στόχος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τον πληθωρισμό να οριστεί στο 2% είναι απόφαση στρατηγικής νομισματικής πολιτικής που προέκυψε από την αντιμετώπιση κρίσεων, με αυτή της πανδημικής κρίσης να λειτουργεί καταλυτικά για να αλλάξει η στρατηγική νομισματική πολιτικής που ισχύει από το 2003. Όπως γίνεται αντιληπτό, όπως όλα τα κράτη, έτσι και η Κύπρος, δεν μπορεί να παραμείνει ανεπηρέαστη από τη νέα στρατηγική της ΕΚΤ που υιοθετεί συμμετρικό στόχο για ρυθμό πληθωρισμού 2% μεσοπρόθεσμα, ενώ η συνέχιση της αγοράς των στοιχείων ενεργητικού θα επιτρέπει στο κυπριακό ομόλογο να είναι κοντά στο μηδέν και η χώρα να δανείζεται φθηνά.
Η αγορά των στοιχείων ενεργητικού έχει φέρει το κυπριακό ομόλογο από το 2,25% τον Απρίλιο του 2020 στο 0,23% τον Ιούλιο του 2021, ενώ την ίδια ώρα η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου έχει αγοράσει από τον Απρίλη του 2020 2 δισεκατομμύρια κυπριακά ομόλογα. Με τον αυστηρό στόχο του 2% η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θέτει αν όχι ψηλά το δείκτη, σε επίπεδα που κυνηγά την ανάπτυξη, την απασχόληση και φεύγει από το μέχρι τώρα «αποστειρωμένο πλαίσιο» του πληθωρισμού κοντά στο 0% και με πολιτική αυξομειώσεων του επιτοκίου βάσης. Οι καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme – PEPP) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας από έκτακτο μέτρο που παρουσιάστηκε στην αρχή της πανδημίας για να ενισχυθούν οι οικονομίες, πλέον βλέπουμε να γίνονται πιο μόνιμες και να συνεχίζονται – βάσει των εξαγγελιών της ΕΚΤ- με σημαντικούς ρυθμούς. Η Πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, εκτιμά πως δεν πρέπει η ΕΚΤ να έχει ρόλο που να επεμβαίνει μόνο σε κρίσεις, αλλά να έχει ρόλο βοηθητικό και εκτός περιόδου κρίσεων. Την ίδια ώρα, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ εγκρίνει ένα φιλόδοξο σχέδιο δράσης για την κλιματική αλλαγή και συμβάλλει σε αυτή.
Ο στόχος του πληθωρισμού μέχρι πριν την απόφαση της Προέδρου της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, ήταν κοντά σε, αλλά χαμηλότερα από το 2% (close to but below 2%). Ο στόχος αυτός θεωρείτο μέχρι στιγμής πως είχε κάποιου είδους «ασάφεια» (ambiguity) και ίσως μια «προδιαγεγραμμένη αποτυχία» για να επιτευχθεί ο στόχος εκείνος που είχε τεθεί. Βασική αλλαγή πλέον, η κατάργηση αυτού του «κοντά σε, αλλά χαμηλότερα από το 2%» δίνεται ένα σαφές μήνυμα προς τις αγορές ότι όλα τα μέτρα, είτε έκτακτα, είτε κανονικά, δεν υπάρχει «κατεύθυνση» στο να κατέβει ο πληθωρισμός κάτω από το 2%, αλλά τώρα θα πρέπει να επιτευχθεί το 2%. Ο στόχος του 2% είναι συμμετρικός και δεν γίνεται λόγος ούτε να κατευθυνθεί προς τα πάνω, ούτε προς τα κάτω. Αυτός ο στόχος λοιπόν, όπως μεταφέρθηκε κατά την ενημέρωση από τους επόπτες της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, αν το δούμε έξω από την πανδημία, φέρνει σταθερότητα στις τιμές και επιτρέπει επίσης στην ΕΚΤ να έχει χώρο για να βοηθήσει σε οποιαδήποτε επόμενη κρίση. Οι αρνητικές και οι θετικές αποκλίσεις από αυτόν τον στόχο είναι εξίσου ανεπιθύμητες. Ο στόχος για ρυθμό πληθωρισμού 2% παρέχει ένα σαφές σημείο αναφοράς για τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό, το οποίο είναι ουσιώδες για τη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών. Σημειώνεται πως, σε αναγνώριση του κατώτατου δυνατού επιπέδου για τα επιτόκια πολιτικής, το Διοικητικό Συμβούλιο θα χρησιμοποιεί την παροχή ενδείξεων σχετικά με τη μελλοντική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής («forward guidance»), τις αγορές στοιχείων ενεργητικού και τις πράξεις πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, κατά περίπτωση. Την ίδια ώρα, απαιτούνται ιδιαίτερα σθεναρά ή επίμονα μέτρα από την πλευρά της νομισματικής πολιτικής για να αποτραπεί η παγίωση των αρνητικών αποκλίσεων από τον στόχο για τον πληθωρισμό.
Τι λέει ο Διοικητής
Η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου υιοθετεί πλήρως τις προτάσεις της ΕΚΤ και είναι πλήρως ενσωματωμένη στις πολιτικές της Φρανκφούρτης. Η νέα στρατηγική νομισματικής πολιτικής είναι αποτέλεσμα της διεξοδικής επανεξέτασης που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2020, δηλαδή προ 18 μηνών. Οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών της κάθε χώρας συνεδριάζουν τακτικά και λαμβάνουν αποφάσεις νομισματικής πολιτικής κάθε 6 εβδομάδες. Σε δηλώσεις του ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, Κωνσταντίνος Ηροδότου, ανέφερε στο πλαίσιο ενημέρωσης για τις εξελίξεις της νομισματικής πολιτικής πως «τα μέτρα της ΕΚΤ βοήθησαν την Ευρωζώνη και την οικονομία της χώρας μας σημαντικά». Ο Κεντρικός Τραπεζίτης παράλληλα ανάφερε ότι «η νέα στρατηγική της ΕΚΤ, με τους πιο ξεκάθαρους στόχους, θα επιτρέψει τη συνέχιση της υποστήριξης των οικονομικών και των χρηματοοικονομικών συνθηκών των χωρών της Ευρωζώνης».
Κλιματική αλλαγή
Ταυτόχρονα, μέσα από την τεράστια συζήτηση που άνοιξε η Ευρώπη με το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας των χωρών, η ΕΚΤ αποδεικνύεται πως θέλει να συμμετάσχει ενεργά στην στροφή των χωρών και των οικονομιών προς την πράσινη ανάπτυξη και την κλιματική αλλαγή. Σύμφωνα με τη δήλωση για τη στρατηγική νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, αναφέρεται πως η κλιματική αλλαγή έχει σημαντικές συνέπειες για τη σταθερότητα των τιμών μέσω του αντίκτυπου που ασκεί στη δομή και στις κυκλικές παραμέτρους της οικονομίας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής αποτελεί παγκόσμια πρόκληση και προτεραιότητα πολιτικής για την ΕΕ. Στο πλαίσιο της εντολής του, το Διοικητικό Συμβούλιο έχει δεσμευτεί να διασφαλίζει ότι το Ευρωσύστημα λαμβάνει πλήρως υπόψη, σύμφωνα με τους σκοπούς και τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα, τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλότερων εκπομπών άνθρακα για τη νομισματική πολιτική και τις δραστηριότητες των κεντρικών τραπεζών. Αντίστοιχα, το Διοικητικό Συμβούλιο έχει δεσμευτεί να υλοποιήσει ένα φιλόδοξο σχέδιο δράσης που σχετίζεται με το κλίμα. Πέραν της συνολικής ενσωμάτωσης παραγόντων που σχετίζονται με το κλίμα στις αξιολογήσεις του για τη νομισματική πολιτική, το Διοικητικό Συμβούλιο θα προσαρμόσει τη σχεδίαση του λειτουργικού πλαισίου της άσκησης νομισματικής πολιτικής σε σχέση με τη δημοσιοποίηση στοιχείων, την αξιολόγηση κινδύνων, τις αγορές στοιχείων ενεργητικού του επιχειρηματικού τομέα και το πλαίσιο για τις εξασφαλίσεις.
Επηρεάζονται οι τράπεζες;
Ερωτηματικά δημιουργούνται δε, όπως σχολιάζουν τραπεζικές πηγές εκτός Κεντρικής, για τις τράπεζες. Συγκεκριμένα, αν θα συνεχίσει η πίεση προς τις τράπεζες, αφού το χαμηλό περιβάλλον κερδοφορίας τους συνδέεται με την ΕΚΤ, λόγω των χαμηλών επιτοκίων που δημιουργούνται. Αντίλογος αυτής της θέσης φυσικά, η ανάγκη αντιμετώπισης των διαρθρωτικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες, όπως για παράδειγμα τα υψηλά ποσοστά των μη εξυπηρετούμενων δανείων που έχουν στους ισολογισμούς τους και όχι η σύνδεση της χαμηλής τους κερδοφορίας με τις νομισματικές πολιτικές που ακολουθεί η ΕΚΤ.
Έντυπη Έκδοση
