Της Δωρίτας Γιαννακού
Πιο διαβασμένοι φαίνεται ότι είναι οι καταναλωτές από την ψηφιακή πλατφόρμα e-kalathi σε σχέση με τη σύγκριση τιμών στις υπεραγορές. Μετά από ένα μήνα και κάτι μέρες λειτουργίας το e-kalathi δεν έχει καταφέρει να βρει ακόμα τη θέση του στην αγορά της Κύπρου, με τους καταναλωτές να το αντιμετωπίζουν με δυσπιστία. Βασικό σημείο επικρίσεων από τους καταναλωτές και τους εμπλεκόμενους αποτελεί το γεγονός ότι η ψηφιακή πλατφόρμα προσφέρει τη δυνατότητα για περιορισμένη σύγκριση τιμών στις συμβεβλημένες υπεραγορές. Υπομονή συστήνει από την πλευρά της η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή του υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, και το εργαλείο που έχει ως στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας θα πείσει τους καταναλωτές για τη χρησιμότητά του.
Οι υπεραγορές και οι καταναλωτές
Η δημιουργία μιας πλατφόρμας παρακολούθησης και σύγκρισης τιμών προϊόντων σε έναν κλάδο, όπως είναι οι υπεραγορές που διαχρονικά λειτουργεί σε συνθήκες έντονου και υγιούς ανταγωνισμού, λειτούργησε αντιστρόφως ανάλογα στη συνείδηση των καταναλωτών σύμφωνα με τον πρόεδρο του Παγκύπριου Συνδέσμου Λιανικού Εμπορίου (ΠΑΣΥΛΕ) Μάριο Αντωνίου. Όπως ανέφερε στην «Κ» ο κ. Αντωνίου, ο Κύπριος καταναλωτής έχει κάνει άλματα τα τελευταία χρόνια και είναι ενημερωμένος σε σχέση με την τιμολογιακή πολιτική των υπεραγορών και ως εκ τούτου το εργαλείο e-kalathi δεν έχει ουσιαστική χρησιμότητα.
Στα πρότυπα της Ελλάδας
Η ψηφιακή πλατφόρμα e‑Kalathi στην Κύπρο έχει δημιουργηθεί βάσει του μοντέλου του ελληνικού «e‑Καταναλωτή», με στόχο την καθημερινή σύγκριση τιμών προϊόντων και την ενίσχυση της διαφάνειας στην αγορά. Η σύγκριση του κυπριακού e-Kalathi με το ελληνικό e-Καταναλωτής είναι αναπόφευκτη, καθώς και στην ελληνική αγορά παρατηρήθηκε ότι, παρά τη σωστή αρχική στόχευση, η πλατφόρμα δεν κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Η πλατφόρμα e‑Καταναλωτής στην Ελλάδα τέθηκε σε λειτουργία στις 5 Μαρτίου 2020 και από τότε παρέχεται στους καταναλωτές δυνατότητα σύγκρισης τιμών σε περίπου 1.000 βασικά προϊόντα. Το 2024, η πλατφόρμα υπέστη σημαντική αναβάθμιση, με επέκταση σε 3.000 προϊόντα, βελτίωση στο περιβάλλον χρήσης και προσθήκη λειτουργιών όπως χάρτης και ειδικές ειδοποιήσεις.
Το επόμενο διάστημα θα συμβληθούν ακόμα τέσσερις υπεραγορές, ενώ τρεις βρίσκονται σε διαδικασία σύνδεσης
Προβληματικά στοιχεία
Η συμπερίληψη μόνο 478 προϊόντων αντί για τις αρχικές υποσχέσεις των 3.000 και το γεγονός ότι δεν παρείχε δυνατότητα σύγκρισης τιμών με βάση τη γεωγραφική εγγύτητα, ενώ απαιτούσε από τον χρήστη να εντοπίζει τιμές μεμονωμένα για κάθε προϊόν, αποτελούν τα κυριότερα προβληματικά στοιχεία της ψηφιακής πλατφόρμας. Επιπλέον, επιλέχθηκαν κυρίως επώνυμα προϊόντα, αφήνοντας εκτός πολλές πιο οικονομικές επιλογές, όπως εκείνες ιδιωτικής ετικέτας αναφέρουν οι εμπλεκόμενοι φορείς.
Οι μικρομεσαίες υπεραγορές αντιμετώπισαν ιδιαίτερες δυσκολίες στη συμμετοχή, λόγω κόστους και τεχνικών απαιτήσεων. Ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Υπεραγορών εξέφρασε έντονη ανησυχία, κάνοντας λόγο για αθέμιτο ανταγωνισμό και κρατική παρέμβαση σε έναν κατά τα άλλα ανταγωνιστικό κλάδο. Ο καταναλωτής θα πρέπει να ανατρέχει για κάθε προϊόν χωριστά για να εντοπίσει τη φθηνότερη υπεραγορά, επισημαίνουν χαρακτηριστικά οι καταναλωτές, σε ορισμένα από τα σχόλιά τους σχετικά με την πλατφόρμα.
Ένα άλλο κενό που εντοπίζεται είναι το γεγονός ότι η ηλεκτρονική πλατφόρμα δεν παρέχει τη δυνατότητα σύγκρισης των τιμών σε συγκεκριμένη απόσταση από την οικία του καταναλωτή, καθώς η σύγκριση γίνεται εντός της κάθε επαρχίας, ενώ δεν υπάρχει η δυνατότητα εντοπισμού των κοινών προϊόντων του καλαθιού, ώστε να μπορεί να γίνει σύγκριση μεταξύ των υπεραγορών. Την ίδια ώρα οι εμπλεκόμενοι κάνουν λόγο για νέες συνθήκες ανταγωνισμού, οι οποίες επιδεινώνουν τη θέση ορισμένων υπεραγορών.
Η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή
Πεπεισμένη για την αξία και τη χρησιμότητα της ψηφιακής πλατφόρμας e-kalathi δηλώνει η προϊστάμενη του Κλάδου Ανταγωνισμού και Σχέσεων της Υπηρεσίας Προστασίας του Καταναλωτή, Αλίκη Ιορδάνους. Σε δηλώσεις της στην «Κ» η κα Ιορδάνους τονίζει ότι τόσο οι καταναλωτές όσο και οι λιανέμποροι θα αντιληφθούν την αξία του συγκεκριμένου εργαλείου, επισημαίνοντας ότι θα πρέπει να δοθεί χρόνος για να προκύψουν θετικά αποτελέσματα. Όπως αναφέρει, γίνεται μεγάλη εκστρατεία από την αρμόδια υπηρεσία αναφορικά με την ηλεκτρονική υπηρεσία και επικαιροποιούνται συνεχώς οι τιμές. Τόνισε ακόμα ότι 10.000 άτομα έχουν μέχρι σήμερα προχωρήσει σε σύνδεση με την πλατφόρμα e-kalathi και απέκτησαν πρόσβαση στην εφαρμογή. Η κα Ιορδάνους πρόσθεσε επίσης ότι έχουν συμβληθεί 167 υπεραγορές παγκύπρια με την πλατφόρμα από 22 αλυσίδες υπεραγορών με κύκλο εργασιών πέραν των 5 εκατομμυρίων ευρώ.
Αναφορικά με τα προϊόντα που συμπεριλαμβάνονται στο e-kalathi ανέρχονται στους 478 κωδικούς, για τους οποίους δίνεται η δυνατότητα σύγκρισης των τιμών τους. Σε σχέση με την εξέλιξη του e-kalathi η κα Ιορδάνους υπογράμμισε ότι προγραμματίζεται σύνδεση με τέσσερις ακόμα υπεραγορές, ενώ άλλες τρεις υπεραγορές βρίσκονται σε διαδικασία σύνδεσης με την πλατφόρμα. Θα συμπεριληφθούν εξάλλου ακόμα 3.000 κωδικοί, σημειώνει η κα Ιορδάνους.
Σημειώνεται ότι το συνολικό κόστος της πλατφόρμας ανήλθε στις 218 χιλιάδες ευρώ και το έργο του e-kalathi είχε ξεκινήσει εδώ και δύο χρόνια, ωστόσο η υλοποίησή του καθυστέρησε εξαιτίας ενστάσεων που τέθηκαν από την Επιτροπή Προστασίας Ανταγωνισμού, αλλά και εξαιτίας τεχνικών και διοικητικών προβλημάτων. Ειδικά το ζήτημα της σύγκρισης τιμών και η συμμετοχή συγκεκριμένων αλυσίδων είχε εγείρει προβληματισμούς για ενδεχόμενη νόθευση του ανταγωνισμού. Με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και τις αναγκαίες νομοθετικές ρυθμίσεις, άνοιξε ο δρόμος για την επίσημη ενεργοποίησή του.
Η επόμενη περίοδος θα δείξει κατά πόσο η πλατφόρμα θα αξιοποιηθεί από το ευρύ κοινό και εάν τελικά θα συμβάλει ουσιαστικά στη διαμόρφωση πιο ανταγωνιστικών τιμών στην αγορά.
