Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Ο δανεισμός συνεχίζεται δυναμικά και το 2021, παρά τους μήνες που υπήρξαν περιορισμοί, άρα και αναπόφευκτα μείωση σε πολλές δραστηριότητες. Το σχέδιο επιδότησης επιτοκίου για στεγαστικούς και επιχειρηματικούς σκοπούς φαίνεται πως κρατά καλά στην αγορά, με τις εκτιμήσεις να θέλουν πως θα συνεχίσει μέχρι το τέλος του χρόνου με δυνατό ρυθμό. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, τα συνολικά δάνεια τον Ιούλιο 2021 κατέγραψαν καθαρή αύξηση ύψους 107,4 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με καθαρή αύξηση 244,2 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο 2021.
Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής έφθασε στο 1,5%, σε σύγκριση με 1,3% τον Ιούνιο 2021, ενώ το υπόλοιπο των συνολικών δανείων τον Ιούλιο 2021 έφθασε στα 29,7 δισ. ευρώ. Πρόσθετα όμως, ενώ υπάρχει το σχέδιο επιδότησης επιτοκίων επιχειρηματικών δανείων και για στεγαστικούς σκοπούς που δίνει ώθηση στην αγορά, πολύ σύντομα αναμένεται να μπει σε εφαρμογή «ζεστά» και το σχέδιο κυβερνητικών εγγυήσεων ύψους 1 δισ. ευρώ για την παροχή στήριξης σε επιχειρήσεις και αυτοαπασχολούμενα άτομα στο πλαίσιο της έξαρσης της πανδημίας. Το Υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε εντός Αυγούστου ότι στις 17/8/2021 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το Κυπριακό Σχέδιο Κυβερνητικών Εγγυήσεων ύψους 1 δισ. ευρώ για την παροχή στήριξης σε επιχειρήσεις και αυτοαπασχολούμενα άτομα στο πλαίσιο της έξαρσης της πανδημικής κρίσης. Αναλυτικά, 300 εκατ. ευρώ αφορούν την έκδοση δανείων προς αυτοτελώς εργαζόμενους και Πολύ Μικρές Επιχειρήσεις, 550 εκατ. ευρώ την έκδοση δανείων προς Μικρές, Μεσαίες και Μεγάλες Επιχειρήσεις και 150 εκατ. ευρώ την έκδοση δανείων προς Μεγάλες Επιχειρήσεις. Οι κυβερνητικές εγγυήσεις δεν θα χρησιμοποιούνται για την αποπληρωμή υφιστάμενων πιστωτικών διευκολύνσεων είτε εξυπηρετούμενων είτε μη εξυπηρετούμενων, είτε κατά την αναδιάρθρωση υφιστάμενων πιστωτικών διευκολύνσεων οποιουδήποτε πιστωτικού ιδρύματος. Σημειώνεται πως το πρόγραμμα αυτό θα τρέξει μέχρι το τέλος του 2021 με τις τράπεζες να δηλώνουν έτοιμες να παράσχουν δανεισμό μέσω αυτού.
Ενίσχυση της ρευστότητας
Σύμφωνα με το τελευταίο διαθέσιμο οικονομικό δελτίο της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, αναφέρεται πως η ευρεία δέσμη μέτρων νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής που λήφθηκαν για την ενίσχυση της ρευστότητας στην οικονομία άμβλυνε σε μεγάλο βαθμό τις επιπτώσεις της πανδημίας τόσο στις καταθέσεις όσο και στον δανεισμό του εγχώριου ιδιωτικού τομέα. Η ΚΤΚ τονίζει πως ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των καταθέσεων του εγχώριου ιδιωτικού τομέα σημείωσε επιτάχυνση τον Μάρτιο του 2021 στο 3,6% σε σχέση με 2,5% στο τέλος του 2020, λόγω κυρίως των αυξημένων αποταμιεύσεων από τη μείωση της κατανάλωσης, απότοκο των περιοριστικών μέτρων για αναχαίτιση της πανδημίας. Ο ρυθμός μεταβολής των καθαρών δανείων προς τον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε από το δεύτερο εξάμηνο του 2020 φθάνοντας στο 3,9% τον Μάρτιο του 2021 σε σύγκριση με 0,4% τον Ιούνιο του 2020. Αυτό οφείλεται κυρίως στις μειωμένες αποπληρωμές από την υιοθέτηση της αναστολής πληρωμών δόσεων δανείων και η αύξηση του νέου δανεισμού που σχετίζεται με την επιδότηση από το κράτος μέρους του επιτοκίου για νέα στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια. Σε σχέση με την πιστωτική επέκταση, ο νέος δανεισμός του μη χρηματοοικονομικού ιδιωτικού τομέα στο σύνολό του παρουσίασε μείωση το 2020 σε σχέση με το 2019, της τάξης των 0,8 δισ. ευρώ, φθάνοντας σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο τον Απρίλιο του 2020, εν μέσω του πρώτου κύματος της πανδημίας. Από τα μέσα του 2020 σημείωσε ανάκαμψη λόγω κυρίως του σχεδίου για επιδότηση μέρους των επιτοκίων νέων στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων. Ιδιαίτερα τα νέα στεγαστικά δάνεια, από τον Σεπτέμβριο του 2020 έχουν ξεπεράσει τα προ-πανδημίας επίπεδά τους. Η ανάκαμψη αυτή συνεχίστηκε και το πρώτο τρίμηνο του 2021. Παρά τη συνολική μείωση στον νέο δανεισμό, η ΚΤΚ τονίζει πως τα καθαρά δάνεια προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα κατέγραψαν ετήσια αύξηση της τάξης του 3,9% τον Μάρτιο του 2021 σε σύγκριση με ετήσια αύξηση 3,3% τον Δεκέμβριο του 2020 και ετήσια μείωση 0,8% τον Μάρτιο του 2020, κυρίως λόγω του αρχικού μέτρου αναστολής πληρωμής δόσεων δανείων που έληξε τον Δεκέμβριο του 2020. Παρόλο που κατόπιν το σχέδιο αυτό επεκτάθηκε μέχρι τον Ιούνιο του 2021 σε στοχευμένους δανειολήπτες, τα αυστηρά κριτήρια επιλεξιμότητας που ανακοινώθηκαν περιόρισαν σημαντικά το ενδιαφέρον. Αναλυτικότερα, ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των καθαρών δανείων τόσο των εγχώριων μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων όσο και των νοικοκυριών ανήλθε στο 3,6%, αντίστοιχα, τον Μάρτιο του 2021. Από τα δάνεια προς νοικοκυριά, τον μεγαλύτερο ρυθμό μεταβολής κατέγραψαν τα στεγαστικά δάνεια της τάξης του 5% στο τέλος Μαρτίου 2021, ενώ τα καταναλωτικά και λοιπά δάνεια των νοικοκυριών κατέγραψαν ρυθμούς μεταβολής της τάξης του 1% και 0,5%, αντίστοιχα.
Ελκυστικά τα κριτήρια
Μέρος της ισχυρής ζήτησης του δανεισμού οφείλεται στα κριτήρια των Σχεδίων που εντός του χρόνου έγιναν πιο ελκυστικά. Όσον αφορά την επιδότηση επιτοκίου νέων στεγαστικών δανείων για παράδειγμα, σίγουρα έπαιξε ρόλο η επέκτασή του που θα είναι «ενεργό» μέχρι και το τέλος του χρόνου, αλλά και το ποσό του ανώτατου ποσού δανείου που μπορεί να χορηγηθεί. Συγκεκριμένα, το ανώτατο ποσό δανείου αυξήθηκε τον Φεβρουάριο από 300 χιλιάδες ευρώ σε 400 χιλιάδες ευρώ, ενώ αντίστοιχη αύξηση επετεύχθη και για το αντίστοιχο Σχέδιο που αφορά τα επιχειρηματικά δάνεια. Η αύξηση των ορίων δανεισμού για τα νέα επιχειρηματικά δάνεια σε αυτοτελώς εργαζομένους και επιχειρήσεις, έφτασαν το 1,8 εκατ. ευρώ ανά αυτοτελώς εργαζόμενο ή επιχείρηση από 800 χιλ. ευρώ, στις 270 χιλ. ευρώ ανά αυτοτελώς εργαζόμενο ή επιχείρηση που δραστηριοποιείται στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας από 120 χιλ. ευρώ και στις 225 χιλ. ευρώ ανά αυτοτελώς εργαζόμενο ή επιχείρηση που δραστηριοποιείται στην πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων από 100 χιλ. ευρώ.
Την ίδια ώρα, όσον αφορά τις κυβερνητικές εγγυήσεις, Σχέδιο που θα «τρέξει» στο 4ο τρίμηνο, οι κυβερνητικές εγγυήσεις και η κρατική στήριξη θα παραχωρούνται για την αύξηση της ρευστότητας στην οικονομία κατά ανάλογο ποσό. Πιο συγκεκριμένα, η παραχώρηση κυβερνητικών εγγυήσεων ύψους 1 δισ. ευρώ θα προσφέρει αύξηση της ρευστότητας στην οικονομία της τάξης του 1,43 δισ. ευρώ. Οι κυβερνητικές εγγυήσεις θα καλύπτουν το 70% των ζημιών που δυνατόν να προκύψουν από τα πιο πάνω δάνεια και οι τράπεζες το υπόλοιπο 30% ανεξαρτήτως εάν το δάνειο είναι εξασφαλισμένο ή μη.
Έντυπη Έκδοση
