Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Στα προφίλ υγείας ανά χώρα στη σειρά State of Health in the EU προχώρησε ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ώστε να παράσχει μια συνοπτική επισκόπηση της υγείας και των συστημάτων υγείας στην ΕΕ και στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο σε συνάρτηση με τις σχετικές πολιτικές. Ο ΟΟΣΑ καταλήγει, μεταξύ άλλων, πως τα ποιοτικά χαρακτηριστικάτου προφίλ της υγείας που έχειο πληθυσμός της Κύπρου, είναι από τους υγιέστερους στην Ευρώπη.
Συνολικά,78 % του κυπριακού πληθυσμού αναφέρει ότι η υγεία του είναικαλή, έναντι περίπου 70 % στην ΕΕ. Ωστόσο, όπως και σε άλλες χώρες, τα άτομα με χαμηλότερα εισοδήματα είναι λιγότερο πιθανό να αναφέρουν ότι η υγεία τους είναι καλή: μόνο το 65 % των ατόμων από ομάδες με χαμηλό εισόδημα ανέφεραν ότι η υγεία τους ήταν καλή το 2017,έναντι 86 % των ατόμων από ομάδες με υψηλό εισόδημα. Για το σύστημα υγείας αναφέρει πως, μέχρι πρόσφατα, οι υπηρεσίες υγείας παρέχονταν, αφενός, μέσω ενός συστήματος υγείας χρηματοδοτούμενου από το κράτος, το οποίο έδινε το δικαίωμα στα τρία τέταρτα του πληθυσμού να έχουν πρόσβαση σε δωρεάν περίθαλψη στο σημείο χρήσης και, αφετέρου, μέσω του ιδιωτικού τομέα υγείας, ο οποίος δεν υπόκειτο σε καμία ρύθμιση και οδηγούσε σε υψηλές άμεσες ιδιωτικές πληρωμές. Η συγκρότηση νέου Γενικού Συστήματος Υγείας ψηφίστηκε το 2017 και βρίσκεται επί του παρόντος σε διαδικασία υλοποίησης (από τον Ιούνιο του 2019).
Στόχος του ΓεΣΥ, όπως αναφέρει, είναι να παράσχει καθολική κάλυψη του πληθυσμού, να βελτιώσει την προσβασιμότητα και να αντιμετωπίσει τις ανεπάρκειες όσον αφορά την παροχή υπηρεσιών. Αφήνοντας στην άκρη τα του ΓεΣΥ, οΟργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης σημειώνει πως το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση στην Κύπρο, στα 82,2 έτη, είναι από τα υψηλότερα στην ΕΕ. Το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί κατά πέντε έτη από το 2000, με ταχύτερο ρυθμό από τον αντίστοιχο στην ΕΕ συνολικά. Το προσδόκιμο ζωής των γυναικών στην Κύπρο είναι περίπου 84,2 έτη, έναντι 80,2 για τους άνδρες.
Αυτή η διαφορά τεσσάρων ετών μεταξύ των φύλων είναι ελαφρώς μικρότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ (πέντε έτη). Στην έρευνα εξηγεί ότι η μείωση των ποσοστών θνησιμότητας από ισχαιμική καρδιοπάθεια,εγκεφαλικό επεισόδιο και διαβήτη κατά περισσότερο από 20 % από το 2004 και μετάέχει συμβάλει στη σημαντική αύξηση του προσδόκιμου ζωής. Ωστόσο, η κυριότερη αιτία προλαμβανόμενηςθνησιμότητας είναι οι θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα και η θνησιμότητα από διαβήτη, που είναι η υψηλότερη στην ΕΕ. Γενικά, όπως αναφέρει ο ΟΟΣΑ, τα περισσότερα απότα τρία τέταρτα του κυπριακού πληθυσμού δηλώνουν ότι η κατάσταση της υγείας τους είναι καλή, ωστόσο, όπως και σε άλλες χώρες της ΕΕ, τα ποσοστά είναι μικρότερα σταάτομα με χαμηλότερο εισόδημα.
Κύπριοι, οι καπνιστές
Μπορεί να σημειώνεται στην έρευνα πως ο πληθυσμός της Κύπρου είναι από τους υγιέστερους στην Ευρώπη, ωστόσο –σχήμα οξύμωρο- περισσότεροι από ένας στους τέσσερις ενηλίκους στην Κύπρο καπνίζουν σε καθημερινήβάση και η αναλογία αυτή είναι από τις υψηλότερες στην ΕΕ. Πρόσθετα, ενώ η παχυσαρκία μεταξύ των ενηλίκων συμβαδίζει με τα επίπεδα της ΕΕ, το ποσοστό υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών ηλικίας έξι έως εννέα ετών είναι εξαιρετικά υψηλό και διαμορφώνεται περίπου στο 43 %. Επίσης, βάσει των στοιχείων του ΟΟΣΑ, οι ενήλικοι καταναλώνουν περίπου την ίδια ποσότητα αλκοόλ με τον μέσο όρο της ΕΕ, αλλά η ευκαιριακή άμετρη κατανάλωση αλκοόλ στην Κύπρο είναι η χαμηλότερηστην ΕΕ. Τέλος, στην έρευνα σημειώνεται πως η ανάδυσητων συμπεριφορικών παραγόντων κινδύνου είναι υψηλότερηστα άτομα με χαμηλό εισόδημα και μορφωτικό επίπεδο και, συνεπώς, τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης πληθυσμιακής ομάδας στον τομέα της υγείας είναι χειρότερα.
Μικρή δαπάνη
Η Κύπρος δαπάνησε 1.674 ευρώ κατ’ άτομο (ή 6,7 % του ΑΕΠ) για την υγεία το 2017 σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ, που αντιστοιχεί σε 2.884 ευρώ(9,8 % του ΑΕΠ). Τοποσοστό των δημόσιων δαπανών (43 %) επί του συνόλου των δαπανών για την υγεία είναι το χαμηλότερο στην ΕΕ και έρχεται σε αντίθεση με τον μέσο όρο της ΕΕ, που είναι 79 %. Αντίθετα, οι ιδιωτικές δαπάνες υγείας, οι οποίες συνίστανται πρωτίστως σε άμεσες ιδιωτικές πληρωμές, ανήλθαν σε ποσοστό 56 % των συνολικών δαπανών, του ψηλότερου στην ΕΕ. Τα φάρμακα αποτελούν τη μεγαλύτερη συνιστώσα των άμεσων ιδιωτικών δαπανών, ακολουθούμενα από την εξωνοσοκομειακή περίθαλψη, όπως επισκέψεις σε ειδικούς ιατρούς και διαγνωστικές εξετάσεις.
Η Κύπρος έχει το χαμηλότερο ποσοστόπρολαμβανόμενης θνησιμότηταςστην ΕΕ και χαμηλή θνησιμότητα από θεραπεύσιμες αιτίες, γεγονόςπου αντικατοπτρίζει τον χαμηλότερο αντίκτυπο των παραγόντων κινδύνου στους ενηλίκους (εξαιρουμένου του καπνίσματος).Γενικά, οι αναφερόμενες ανικανοποίητες ανάγκες ιατρικής περίθαλψης, που οφείλονται κυρίως στους μεγάλους χρόνους αναμονής, είναι χαμηλές στην Κύπρο, αλλά είναι δέκα φορές υψηλότερες για τις ομάδεςμε χαμηλό εισόδημα σε σύγκριση με τις ομάδες με υψηλό εισόδημα.
